Yaa mi ní ɔ nɔ

HƐ MI MUNYU

Bɔ Nɛ O Kɛ O Be Ma Tsu Ní Saminya Ha

Bɔ Nɛ O Kɛ O Be Ma Tsu Ní Saminya Ha

“Kaa i ngɛ be bɔɔ ɔ, jinɛ!” Anɛ o de nɔ́ ko kaa jã hyɛ lo? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, a ha we ni komɛ be fuu pe ni komɛ. A ha we sikatsɛmɛ, kɛ nihi nɛ a nɔ kuɔ be fuu pe ohiatsɛmɛ kɛ nihi nɛ a ba si ɔ. Jehanɛ hu ɔ, sikatsɛmɛ be nyɛe ma bua be nya kɛ to. Ke be be ɔ, kɛkɛ e be. Enɛ ɔ he ɔ, nile ngɛ mi kaa waa kɛ wa be ma tsu ní saminya. Ngɛ mɛni blɔ nɔ? Ha nɛ waa hyɛ níhi eywiɛ komɛ nɛ e ye bua nihi babauu nɛ a ngɔ a be kɛ tsu ní saminya a.

1: Moo To Níhi A He Blɔ Nya

Mo tsu níhi nɛ a hia amɛ a he ní kekle. Baiblo ɔ wo wɔ ga kaa e sa nɛ waa “le níhi nɛ a he hia wawɛɛ ɔ.” (Filipi Bi 1:10) Moo ngma níhi nɛ a he hia, kɛ níhi nɛ e sa kaa o tsu a he ní kekle ɔ kɛ fɔ si. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ní komɛ ngɛ nɛ a he hia, se lɔ ɔ tsɔɔ we kaa e sa nɛ o tsu a he ní kekle. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, níhi nɛ o ma ya he kɛ hoo gbɔkuɛ ní ɔ he hia mohu lɛɛ, se eko ɔ, pi lɔ ɔ ji nɔ́ nɛ e sa kaa o tsu he ní kekle ngɛ ligbi ɔ mi. Jehanɛ se hu ɔ, ní komɛ ngɛ nɛ o ma susu kaa e sa nɛ o tsu a he ní kekle, se eko ɔ, a he hia we. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, be su nɛ a ma je TV program ko nɛ o bua jɔ he wawɛɛ, se eko ɔ, pi lɔ ɔ nɛ e he hia ngɛ jamɛ a be ɔ mi. *

Moo sɛ hlami nɛ o susu níhi a he. Fiɛlɔ 10:10 de ke, “Ke o dade nya gbo, nɛ o duɔ we nya a, ja o kɛ o he wami tsu ní wawɛɛ.” Ngmami ɔ tsa nɔ ke, “Se nile haa nɛ nɔ toɔ ga kpakpa.” Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi? Ke o sɛ hlami susu níhi a he ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ o duɔ o dade ɔ nya. Lɔ ɔ ma ha nɛ o kɛ o be ma tsu ní saminya. Ngmɛɛ níhi nɛ a he hia we tsɔ, nɛ a ma puɛ o be ɔmɛ a he, aloo ke e maa hi ɔ, moo tsɛ̃ kɛ to be kpa. Ke o gbe ní tsumi ko nya, nɛ o na kaa be ngɛ ɔ, o ma nyɛ ma tsu nɔ́ kpa ko he ní. Ke o susu níhi a he kɛ sɛ hlami kaa bɔ nɛ ní tsulɔ duɔɔ e dade nya a, e ma ha nɛ o ní tsumi ɔ maa ya nɔ saminya.

Pee o si himi kpokploo. Moo bɔ mɔde nɛ o kua níhi nɛ a he hia we, aloo níhi nɛ a puɛɔ nɔ be. Ke o bua ní tsumi fuu nya kɛ pue o nɔ ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ ma ha pɔ maa tɔ o he tsɔ, nɛ o be bua jɔmi nae.

2: Mo Kua Níhi Nɛ Ma Puɛ O Be

Níhi nɛ a pɔɔ tsɛ̃mi kɛ tomi kɛ yi mi nɛ peeɔ nɔ enyɔɔnyɔ. “Nɔ nɛ slaa kɔɔhiɔ ɔ, e du we ní; nɔ nɛ hyɛɛ bɔku mi ɔ, e kpa we ní.” (Fiɛlɔ 11:4) Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ mi? Níhi nɛ a pɔɔ tsɛ̃mi kɛ tomi ɔ puɛɔ nɔ be, nɛ e ha we nɛ ní tsumi nɛ ya nɔ saminya. Ngmɔ hulɔ nɛ e hyɛɛ blɔ kaa níhi nɛ ya nɔ saminya loko e du ní ɔ, ke e hyɛ we nɛ hi ɔ, e be ní due, nɛ e be ní kpae. Jã kɛ̃ nɛ eko ɔ, nyagbahi nɛ wa susu kaa a ma nyɛ maa ba he je ɔ, wa yi mi maa pee wɔ enyɔɔnyɔ ngɛ yi mi kpɔ ko nɛ e sa kaa waa mwɔ ɔ he. Aloo eko ɔ, wa ma susu kaa e sa nɛ waa mlɛ kɛ ya si be nɛ waa maa na nɔ́ fɛɛ nɔ́ nya loko ji wa maa mwɔ yi mi kpɔ. Bɔ nɛ pee nɛ wa ná nɔ mi mami kaa yi mi kpɔ nɛ wa maa mwɔ ɔ da a, e sa nɛ wa hla níhi a mi, nɛ wa susu níhi a he saminya. Abɛ 14:15 ɔ de ke, “Ní lelɔ lɛɛ e le e nane nya hyɛmi.” Se anɔkuale sane ji kaa behi fuu ɔ, ke wa mwɔ yi mi kpɔ ko ɔ, wa li nɔ́ nɛ maa je mi kɛ ba.​—Fiɛlɔ 11:6.

Níhi nɛ o suɔ kaa a da pɛpɛɛpɛ. Yakobo 3:17 ɔ de ke, “Se juɛmi ɔ nɛ je hiɔwe [aloo Mawu ngɔ] ɔ, . . . e nuɔ nɔ́ sisi.” Niinɛ, ke níhi yaa nɔ saminya a, e hi wawɛɛ. Se be komɛ ɔ, ke wa suɔ kaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ ya nɔ pɛpɛɛpɛ nɛ e ya bɛ mi jã a, e ma nyɛ ma jɔ̃ wa kɔni mi, nɛ wa nine ma nyɛ maa nyɛ si po. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke nɔ ko ngɛ gbi kpa kasee ɔ, e sa nɛ e hyɛ blɔ kaa e ma nyɛ ma tɔ̃, nɛ ke e tɔ̃ ɔ, e sa nɛ e kase ní kɛ je mi. Nɔ nɛ buɔ e he he dalɔ tsɔ ɔ, e maa ye gbeye kaa e ma tɔ̃ ngɛ e munyu tutui mi. Su kaa jã be hae nɛ e ya e hɛ mi. Enɛ ɔ he ɔ, e hi wawɛɛ kaa wa maa pee wa he humi, nɛ wa ko hyɛ blɔ kaa nɔ́ fɛɛ nɔ́ maa ya nɔ saminya be fɛɛ be. Abɛ 11:2 ɔ de ke, ‘Nɔ nɛ peeɔ e he humi ɔ, e le ní.’ Nihi nɛ a baa a he si, nɛ a peeɔ a he humi ɔ, ke a nyɛ we nɔ́ ko peemi ɔ, a ha we nɛ e gba a nya tsɔ, mohu ɔ, e peeɔ mɛ muɔ.

“Ngɛ anɔkuale mi ɔ, tsa pi sika nɛ waa kɛ woɔ níhi a he hiɔ, mohu ɔ, waa kɛ wa be lɛ woɔ a he hiɔ.”​—Womi nɛ ji, What to Do Between Birth and Death

3: Mo Ná Juɛmi Nɛ Da Ngɛ Níhi A He

Mo ná juɛmi nɛ da ngɛ ní tsumi kɛ hɛja jemi he. “Afani nɔ́ ko bɔbɔyoo nɛ tue mi jɔmi ngɛ he pe nɛ o kɛ o nine enyɔ ma gbo yaka dengme kaa nɔ́ nɛ nɔ ko ngɛ fo tue kɛ ngɛ kɔɔhiɔ se nyɛɛe kɛkɛ.” (Fiɛlɔ 4:6) Behi fuu ɔ, nihi nɛ a ngɔɔ a be tsuo kɛ tsuɔ ní, nɛ a nɛ be po nɛ a kɛ maa jɔɔ a he ɔ ná we ní nɛ a ‘kɛ a nine enyɔ gbo he dengme’ ɔ he se. Hejɔtsɛ hu suɔ nɛ e maa jɔɔ e he be fɛɛ be, nɛ e puɛɔ be nɛ e kɛ maa pee nɔ́ kpakpa ko ɔ. Juɛmi nɛ da nɛ Baiblo ɔ woɔ wɔ he wami nɛ wa ná ji kaa e sa nɛ waa kɛ hɛdɔ nɛ tsu ní, wa ná nɔ́ nɛ wa tsu ɔ mi bua jɔmi, ejakaa “Mawu nike ní ji lɔ ɔ nɛ.”​—Fiɛlɔ 5:19.

Moo hwɔ mahe bɔ nɛ sa. Baiblo ngmalɔ ko de ke: “Ma hwɔ si nɛ ma hwɔ mahe ngɛ tue mi jɔmi mi.” (La 4:8) Nihi nɛ a wa a, a kpɛti nihi hiɛhiɛɛ hia mahe maa pee ngmlɛfia kpaanyɔ daa gbɔkuɛ. Enɛ ɔ ma ha nɛ a ma ná nɔmlɔ tso mi he wami kpakpa, a ma ná bua jɔmi, nɛ a ma nyɛ ma susu níhi a he saminya hulɔ. Mahe nɛ nɔ ko maa hwɔ ɔ ji blɔ kake nɛ e ma nyɛ maa gu nɔ nɛ e kɛ e be nɛ tsu ní saminya, ejakaa e maa ye bua lɛ nɛ e kɛ e juɛmi maa ma nɔ́ ko nɛ ngɛ nɔ yae ɔ nɔ, nɛ e ma nyɛ maa kai níhi hulɔ. Enɛ ɔ he ɔ, ke e kase nɔ́ ko ɔ, e hɛ jí nɔ. Ke wa hwɔ we mahe saminya a, e haa nɛ ní kasemi yeɔ, e kɛ oslaa nyɛɔ baa, e haa nɛ nɔ peeɔ tɔ̃tɔ̃mihi, nɛ e nyɛɔ haa nɛ nɔ mi mi fuɔ mlamlaamla.

Moo ngɔ otihi nɛ o ma nyɛ maa su a he kɛ ma o hɛ mi. Baiblo ɔ de ke: ‘E hi kaa o bua maa jɔ nɔ́ nɛ o ngɛ ɔ he, pe kaa daa nɛ ɔ, o ko suɔ nɛ o ná nɔ́ kpa mohu.’ (Fiɛlɔ 6:9) Mɛni nɛ ngmami nɛ ɔ ngɛ hlae maa tsɔɔ? Ní lelɔ ha we nɛ níhi nɛ e suɔ kaa e ma ná a a he susumi nɛ ná e si himi nɔ he wami, titli ɔ, níhi nɛ e nine be nyɛe maa su a nɔ ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e ha we níhi a he jua tsɛmi aloo níhi nɛ a juaa nɛ e ngɛ kaa nɔ́ nɛ a he jua jɔ ɔ nɛ sisi lɛ. Mohu ɔ, e bua jɔɔ “nɔ́ nɛ [e] ngɛ ɔ he.”

4: Ha Nɛ Su Kpakpahi Nɛ A Kudɔ Mo

Mo ná su kpakpahi. Su kpakpahi nɛ o ma ha nɛ a kudɔ mo ngɛ o si himi mi ɔ maa ye bua mo konɛ o le níhi nɛ a hi, níhi nɛ a he hia, kɛ níhi nɛ se nami ngɛ a he. Ke o wami ngɛ kaa kɛ̃ɛ mi bi ɔ, lɛɛ su kpakpahi nɛ a kudɔɔ mo ngɛ o si himi mi ɔ lɛ o kɛ ma tsɛ̃ kɛ̃ɛ mi bi ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, su kpakpahi nɛ o ma ná a maa ye bua mo konɛ o ngɔ otihi nɛ sa kɛ ma o hɛ mi, nɛ́ o kɛ o be nɛ tsu ní saminya be fɛɛ be. Kɛ o ma plɛ kɛ ná su kpakpahi kɛɛ? Nihi fuu kaseɔ Baiblo ɔ konɛ a ná su kpakpahi, ejakaa a yɔse kaa nile nɛ ngɛ mi ɔ se be.​—Abɛ 2:6, 7.

Ha nɛ suɔmi nɛ pee o su titli. Kolose Bi 3:14 ɔ tsɔɔ kaa suɔmi “haa nɛ kake peemi nɛ ye mluku baa.” Ke wa je we suɔmi kpo, titli ngɛ wa weku ɔ mi ɔ, wa be nyɛe ma ná bua jɔmi nitsɛnitsɛ ngɛ si himi mi. Nihi nɛ a ha nɛ sika, ní tsumi aloo sukuu yami pee nɔ́ titli ngɛ a si himi mi ɔ be bua jɔmi nitsɛnitsɛ nae. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa suɔmi ji nɔ́ titli nɛ e he hia wawɛɛ ngɛ wa si himi mi, nɛ e wo suɔmi nɔ ta maa pee si lafahi abɔ.​—1 Korinto Bi 13:1-3; 1 Yohane 4:8.

Moo to be nɛ o kɛ kase Mawu he ní. Nyumu ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Geoff nɛ e ji nɛɛsi nɛ e tsuɔ ní ngɛ ambulance mi ɔ ngɛ yo kɛ bimɛ enyɔ nɛ a he ngɛ bua jɔmi wawɛɛ, nɛ e ngɛ huɛmɛ kpakpahi hulɔ. E pɔɔ nihi nɛ a ngɛ nɔ́ nae, nɛ a kpɛti ni komɛ po gboɔ nami ngɛ e ní tsumi ɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, e bi e he ke, “anɛ kikɛ ji bɔ nɛ e sa kaa wa si himi nɛ hi lo?” Ligbi ko nɛ e kane Baiblo kasemi womi komɛ nɛ Yehowa Odasefohi pee ɔ, e ná e sane bimi ɔ heto, nɛ enɛ ɔ ha nɛ e tsui nɔ e mi.

Geoff de e yo ɔ kɛ e bimɛ ɔmɛ níhi nɛ e ngɛ kasee ɔ, nɛ mɛ hu a bua jɔ he. Enɛ ɔ ha nɛ weku ɔ tsuo bɔni Baiblo ɔ kasemi, nɛ lɔ ɔ ha nɛ a kɛ a be bɔni ní tsumi saminya, nɛ a si himi ba pee kpakpa pe kekle ɔ. Baiblo ɔ nɛ a ba kase ɔ ha nɛ a ná hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa hwɔɔ se ɔ, a maa hi si kɛ ya neneene ngɛ je nɛ nɔ ko nɔ ko be nɔ́ nae, nɛ́ nɔ ko be gboe ngɛ mi ɔ mi.​—Kpo Jemi 21:3, 4.

Geoff níhi a si kpami nɛ ɔ kaiɔ wɔ munyu nɛ Yesu tu ɔ. Yesu de ke: “Nihi nɛ a le kaa a hia mumi mi níhi ɔ ngɛ bua jɔmi.” (Mateo 5:3) E sa nɛ o ná deka nɛ o kɛ maa kase Mawu he ní. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Mawu he ní nɛ o maa kase ɔ ji nɔ́ nɛ hi pe kulaa nɛ o kɛ o be ma nyɛ maa pee ngɛ o si himi mi.

^ kk. 5 Hyɛ munyu nɛ ji “20 Ways to Create More Time” ngɛ April 2010 Awake! ɔ mi.