Мүгәддәс руһ Аллаһын фәал гүввәси, јәни фәалијјәтдә олан ҝүҹүдүр (Микеја 3:8; Лука 1:35). Аллаһ ирадәсини јеринә јетирмәк үчүн ҝүҹүнү лазым олан јерә јөнәлдир, јәни мүгәддәс руһуну ора ҝөндәрир (Мәзмур 104:30; 139:7).

Ибрани сөзү «руах» вә јунан сөзү «пневма» Мүгәддәс Китабда «руһ» кими тәрҹүмә едилиб. Әксәр һалларда бу сөзләр Аллаһын фәал гүввәсинә, јәни мүгәддәс руһуна аид ишләдилир (Јарадылыш 1:2). Лакин Мүгәддәс Китабда бу сөзләр башга мәналарда да истифадә едилир:

• нәфәс (Һабаггуг 2:19; Вәһј 13:15, Инҹил, 1996);

• күләк (Јарадылыш 8:1; Јәһја 3:8);

• ҹанлылара һәјат верән гүввә (Әјјуб 34:14, 15);

• инсанын әһвал-руһијјәси вә ја дүшүнҹә тәрзи (Сајлар 14:24);

• руһани варлыглар, мәсәлән, Аллаһ вә мәләкләр (1 Падшаһлар 22:21; Јәһја 4:24).

Бу мәналар арасында охшар бир ҹәһәт вар: бунларын һәр бири инсанын ҝөрә билмәдији, амма тәсирини һисс етдији шејләрдир. Ејнилә, Аллаһын руһу «күләк кими ҝөзәҝөрүнмәз, гејри-мадди бир шејдир вә ҝүҹлүдүр» («An Expository Dictionary of New Testament Words», Uilyam Vayn).

Бундан башга, Аллаһын Кәламында мүгәддәс руһ Аллаһын «әлләри» вә «бармаглары» адланыр (Мәзмур 8:3; 19:1; Лука 11:20, һашијә; мүгајисә ет: Матта 12:28). Сәнәткар нәјинсә үзәриндә ишләјәркән әлләриндән вә бармагларындан истифадә етдији кими, Аллаһ да мүгәддәс руһу илә:

• Каинаты јарадыб (Мәзмур 33:6, Јени Дүнја Тәрҹүмәси; Јешаја 66:1, 2);

• Мүгәддәс Китабы јаздырыб (2 Петер 1:20, 21);

• гәдимдәки хидмәтчиләринә мөҹүзәләр ҝөстәрмәләри вә хош хәбәри сәјлә тәблиғ етмәләри үчүн ҝүҹ вериб (Лука 4:18; Һәвариләрин ишләри 1:8; 1 Коринфлиләрә 12:4—11);

• итаәткар инсанлара ҝөзәл хүсусијјәтләр тәзаһүр етдирмәјә көмәк едир (Галатијалылара 5:22, 23).

Мүгәддәс руһ шәхсијјәт дејил

Мүгәддәс Китабда Аллаһын руһунун «әлләр», «бармаглар» вә «нәфәс» адланмасы онун шәхсијјәт олмадығыны ҝөстәрир (Чыхыш 15:8, 10). Сәнәткарын әлләри бејниндән вә бәдәниндән сәрбәст шәкилдә һәрәкәт едә билмәдији кими, мүгәддәс руһ да јалныз Аллаһын јөнләндирмәси илә һәрәкәт едә билир (Лука 11:13). Мүгәддәс Китабда Аллаһын руһу һәм суја бәнзәдилир, һәм дә иман вә билик кими шејләрлә әлагәләндирилир. Бу бәнзәтмәләр мүгәддәс руһун шәхсијјәт олмадығына дәлаләт едир (Јешаја 44:3; Һәвариләрин ишләри 6:5; 2 Коринфлиләрә 6:6).

Мүгәддәс Китабда Аллаһын ады Јеһова, Оғулун ады исә Иса олдуғу дејилир, анҹаг һеч бир јердә мүгәддәс руһун ады олдуғу дејилмир (Јешаја 42:8; Лука 1:31). Исанын шаҝирди Стефан Аллаһын мөҹүзәви шәкилдә ҝөстәрдији ҝөрүнтүдә ҝөјдә үч јох, ики нәфәри ҝөрмүшдү. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Мүгәддәс руһла долмуш Стефан... ҝөјә бахды вә орада Аллаһын шан-шөһрәтини вә Онун сағында дуран Исаны [ҝөрдү]» (Һәвариләрин ишләри 7:55). Стефан бу ҝөрүнтүнү Аллаһын фәалијјәтдә олан гүввәси, јәни мүгәддәс руһу сајәсиндә ҝөрә билмишди.

Јалан. Мүгәддәс Китабын бәзи тәрҹүмәләриндә 1 Јәһја 5:7, 8 ајәләрини охујанда елә тәәссүрат јараныр ки, «руһ» шәхсијјәтдир вә Үч үгнумун бир һиссәсидир.

Һәгигәт. Мәсәлән, «Мүгәддәс Китаб Ширкәтинин» 2009-ҹу илдә бурахдығы нәшрдә 1 Јәһја 5:7, 8 ајәләринин һашијәсиндә белә јазылыб: «Јунан дилиндә илк нәшр олунан мәтндә вә бәзи тәрҹүмәләрдә Бәли ҝөјдә үч шаһид вар: Ата, Кәлам вә Мүгәддәс Руһ; бунларын үчү дә бирдир. Јердә дә үч шаһид вар». Амма тәдгигатчылар бу сөзләри һәвари Јәһјанын јазмадығыны вә Мүгәддәс Китабын орижинал мәтниндә олмадығыны мүәјјән етмишләр. Профессор Брүс Метсгер јазыб: «Бу парча сахтадыр вә һеч бир вәҹһлә Инҹилдә јазылмамалыдыр» («A Textual Commentary on the Greek New Testament»).

Јалан. Аллаһын Кәламында мүгәддәс руһа инсани кејфијјәтләрин аид едилмәси онун шәхсијјәт олдуғуну ҝөстәрир.

Һәгигәт. Бәзән Аллаһын Кәламында мүгәддәс руһа инсани кејфијјәтләр аид едилсә дә, бу, онун шәхсијјәт олдуғуну сүбут етмир. Мүгәддәс Китабда инсани кејфијјәтләр мүдриклик, өлүм вә ҝүнаһа да аид едилир (Сүлејманын мәсәлләри 1:20; Ромалылара 5:17, 21). Мисал үчүн, һикмәт барәдә дејилир ки, онун «әмәлләри» вә «өвладлары» вар. Ҝүнаһ барәдә исә јазылыб ки, о товлаја, өлдүрә вә тамаһкарлыг ојада биләр (Матта 11:19; Лука 7:35; Ромалылара 7:8, 11).

Ејнилә, һәвари Јәһја Иса Мәсиһин сөзләрини ситат ҝәтирәндә мүгәддәс руһу «көмәкчи» (параклит) адландырды вә она инсани кејфијјәтләр аид едәрәк дәлилләр ҝәтирән, јол ҝөстәрән, данышан, ешидән, хәбәр верән, шөһрәтләндирән вә хәбәр чатдыран олдуғуну деди. «Көмәкчи»јә истинадән Јәһја киши ҹинси үчүн шәхс әвәзлијиндән истифадә етмишди (Јәһја 16:7—15). Јунан дилиндә «көмәкчи» (параклетос) киши ҹинсинә аид исим олдуғу үчүн, јунан дилинин грамматикасына әсасән, киши ҹинси үчүн олан шәхс әвәзлијиндән истифадә олунмалыдыр. Јәһја мүгәддәс руһдан данышаркән орта ҹинсдән олан «пневма» сөзүнү ишләдәндә орта ҹинс үчүн шәхс әвәзлијиндән истифадә етмишди (Јәһја 14:16, 17).

Јалан. Мүгәддәс руһун ады илә вәфтиз олунмаг онун шәхсијјәт олдуғуну сүбут едир.

Һәгигәт. Мүгәддәс Китабда бәзән «ад» сөзү киминсә саһиб олдуғу вәзифәјә вә һакимијјәтә ишарә едир (Ганунун тәкрары 18:5, 19—22; Естер 8:10). Азәрбајҹан дилиндә «дөвләтин адындан» ифадәси ишләнилир, амма бу о демәк дејил ки, дөвләт шәхсијјәтдир. Ејнилә, мүгәддәс руһун ади илә вәфтиз олан инсан онун ҝүҹүнү вә Аллаһын ирадәсинин јеринә јетмәсиндә ролуну гәбул етдијини ҝөстәрир (Матта 28:19, Мүгәддәс Китаб Ширкәти, 2009).

Јалан. Иса Мәсиһин һәвариләри вә диҝәр еркән шаҝирдләри мүгәддәс руһун шәхсијјәт олдуғуна инанырдылар.

Һәгигәт. Нә Мүгәддәс Китаб, нә дә ки тарих бу фикри дәстәкләмир. «Британија енсиклопедијасы»нда дејилир: «Мүгәддәс Руһун ајры илаһи Шәхсијјәт олмасы барәдә тәриф ерамызын 381-ҹи илиндә Константинопол гурултајында гәбул едилмишди». Бу гурултај кечириләндә сонунҹу һәваринин өлүмүндән 250 илдән чох вахт кечмишди.