NAGLALAKAW si Elias sa Kababan nin Jordan. Pirang semana na siyang nagbabaklay panorte hali sa harayuon na Bukid nin Horeb. Ngunyan na nakabalik na siya sa Israel, nahihiling niya an mga pagbabago sa dagang tinubuan niya. Nagpupuon nang mawara an mga epekto kan halawig na tigmara. An maluway na uran nin tigrakdag nagpuon na asin nag-aarado na an mga parauma. Tibaad naginhawahan an propeta kan mahiling niya na balik na sa dating kamugtakan an daga, pero an panginot na ikinakahadit niya iyo an mga tawo. Dai pa sinda nauumayan sa espirituwal. Dakul pa an nagsasamba ki Baal, asin kadakul pang dapat gibuhon si Elias. *

Harani sa banwaan nin Abel-mehola, nahiling ni Elias an sarong dakulang patrabaho sa pag-uma. May 24 bakang kapon na manduwa-duwa sa sarong sakal, asin an 12 padis na ini sarabay na nag-aarado kaya mahihiling sa mga inagihan kaini an taraid-taid na mga kali-kali sa medyo basang daga. An lalaki na nasa huring padis iyo an pighahanap ni Elias. Siya si Eliseo, an pinili ni Jehova na kasalida ni Elias. Siguradong gustong-gusto ni Elias na makamidbid an tawong ini huling minsan naisip niyang solo na sana siyang maimbod sa Diyos.—1 Hade 18:22; 19:14-19.

Nag-alangan man daw si Elias na idelegar an nagkapira niyang responsabilidad o ihiras an mga pribilehiyo niya? Inisip daw niya na sasalidahan siya pag-abot nin panahon? Dai ta masasabi; dai ta man mahahali an posibilidad na nahadit siya sa mga bagay na ini. Kun sa bagay, siya ‘sarong tawong may mga pakamati siring sa sato.’ (Santiago 5:17) Sa paano man, sinasabi kan Bibliya: ‘Kan umagi si Elias sa atubangan niya, inapunan niya siya kan saiyang [opisyal na gubing].’ (1 Hade 19:19) An opisyal na gubing ni Elias—posibleng gibo sa anit nin karnero o kanding—isinusulot bilang alikboy asin nangangahulugan kan espesyal na pagnombra sa saiya ni Jehova. Kaya, makahulugan nanggad an pag-apon kaiyan sa abaga ni Eliseo. Gikan sa buot na kinuyog ni Elias an pagbuot ni Jehova na nombrahan si Eliseo bilang kasalida niya. Nagtiwala asin nagkuyog si Elias sa saiyang Diyos.

Gustong-gusto kan mas hoben na si Eliseo na tabangan an mas matuang propeta. Dai man tulos sinalidahan ni Eliseo si Elias. Imbes, sa laog nin mga anom na taon, mapakumbaba niyang inibanan asin tinabangan an mas may edad na propeta, asin kan huri namidbid siya bilang an saro na nagbububo ‘nin tubig sa mga kamot ni Elias.’ (2 Hade 3:11) Nakakapakusog nanggad para ki Elias na magkaigwa nin arog kaiyan na katabang na may kakayahan asin matinabang! Posibleng marhay na nagin dayupot na mag-amigo an duwa. An pagparinigunan ninda nin buot siguradong nakatabang sa saindang duwa dawa nahihiling ninda an grabeng inhustisya sa daga. Nangurugna huli ta lalong naggagrabe an karatan kan hading si Ahab.

Nakaeksperyensiya ka na daw nin inhustisya? Sa maraot na kinaban na ini, kadaklan sa sato iyo na. An pagkaigwa nin amigo na namumuot sa Diyos makakatabang sa saimo na makatagal. Dakul ka man manunudan sa pagtubod ni Elias kun nakakaeksperyensiya nin inhustisya.

Nagmaigot si Elias asin Eliseo na pakusugon an espirituwalidad kan banwaan. Minalataw na nanginot sinda sa pagsasanay nin iba pang mga propeta, na tibaad inorganisar sa garo mga klase sa eskuwelahan. Pero pag-abot nin panahon, tinawan ni Jehova nin sarong bagong asignasyon si Elias: ‘Magtindog ka, maghilig ka tanganing makipaghilingan ki Ahab na hadi nin Israel.’ (1 Hade 21:18) Ano an ginibo ni Ahab?

Saro nang apostata an hadi, an pinakamaraot sa gabos na nagin hadi nin Israel sagkod sa panahon na idto. Nagin agom niya si Jezebel asin pinalakop niya sa daga an pagsamba ki Baal saka siya mismo nagsamba man. (1 Hade 16:31-33) Kaiba sa pagsamba ki Baal an seremonya para magkaaki, ritwal sa prostitusyon, asin maski pag-atang nin aki. Dugang pa, sinuway pa sana kaidto ni Ahab an pagbuot ni Jehova na gadanon an maraot na hadi kan Siria na si Ben-hadad. Minalataw na huli sa oportunidad na makaganansiya kaya dai nagkuyog si Ahab. (1 Hade, kapitulo 20) Pero ngunyan, lalong naggagrabe an kahanaban, pagigin materyalistiko, asin kadahasan ni Ahab asin Jezebel.

May palasyo si Ahab sa Samaria—asin dakulaon iyan! Igwa man sa Jezreel, mga 37 kilometros an rayo. Sa kataid kaining ikaduwa niyang palasyo, igwang sarong ubasan. Gusto ni Ahab na mapasaiya an sadit na dagang iyan na pagsadiri kan lalaking si Nabot. Ipinaapod siya ni Ahab asin inalukan na bakalon iyan o ribayan nin ibang ubasan. Pero nagsayuma si Nabot, na an sabi: ‘Iparayo lugod sa sako nin Diyos na itao ko sa saimo an pamana sa sakuya kan sakong mga magurang.’ (1 Hade 21:3) Matagas daw an payo ni Nabot? Pabigla-bigla daw siya? Arog kaiyan an paghuna nin dakul. Pero an totoo, sinusunod niya an Ley ni Jehova, na dai nagtutugot sa mga Israelita na permanenteng ipabakal an daga na minana kan saindang pamilya. (Levitico 25:23-28) Para ki Nabot, dai niya kayang balgahon an Ley nin Diyos. Siya tawong may pagtubod asin kusog nin buot, ta aram niyang marhay na delikadong kontrahon si Ahab.

Siyempre, dai iniisip ni Ahab an manungod sa Ley ni Jehova. Nagpuli siya sa harong na ‘mamundo asin anggot’ ta dai niya nakua an gusto niya. Mababasa ta: ‘Naghigda siya sa saiyang higdaan, asin itinaliling an saiyang lalawgon, asin dai siya nagkakan nin tinapay.’ (1 Hade 21:4) Kan mahiling ni Jezebel an saiyang agom na nagmumuto-muto na garo aki, tulos siyang nagplano para maitao sa agom niya an gusto kaini—asin kalabot diyan an paggadan sa sarong matanos na pamilya.

Manggigirabo ka pag nabasa mo kun gurano karaot kan pakana niya. Aram ni Reyna Jezebel na para mapatunayan an sarong magabat na akusasyon, hinahagad kan Ley nin Diyos an patotoo nin duwang testigo. (Deuteronomio 19:15) Kaya guminibo siya nin mga surat sa pangaran ni Ahab na dinirehiran an prominenteng mga lalaki nin Jezreel na humanap nin duwang lalaki na maakusar nin putik ki Nabot—akusasyon na paglanghad, na may padusang kagadanan. Makamumundo, nangyari an plano niya. Duwang ‘lalaking daing data’ an nagtao nin salang testimonya laban ki Nabot, asin siya ginapo sagkod na magadan. Bako sana iyan—ginaradan man an mga aking lalaki ni Nabot! * (1 Hade 21:5-14; Levitico 24:16; 2 Hade 9:26) Garo man sana tinalikdan ni  Ahab an pagkapayo kan pabayaan niya an saiyang agom na gibuhon an ano man na gustuhon kaini asin gadanon an inosenteng mga tawong idto.

Imahinaron an nagin pagmati ni Elias kan sabihon ni Jehova sa saiya an mga ginibo kan hadi asin reyna. Nakakapangluya nanggad sa buot kun nadadaog kan mga maraot an mga inosente. (Salmo 73:3-5, 12, 13) Ngunyan, parati kitang nakakahiling nin grabeng mga inhustisya—kun minsan, an poderosong mga tawo na representante daa nin Diyos iyo pa an nasa likod kaiyan. Pero, mararanga kita kan pagkasaysay na ini. Ipinapagirumdom digdi sa sato kan Bibliya na mayong nakatago ki Jehova. Nahihiling niya an gabos. (Hebreo 4:13) Ano an saiyang ginigibo dapit sa mga karatan na nahihiling niya?

Isinugo ni Jehova ki Ahab si Elias. Itinukdo niya kun hain si Ahab: ‘Yaon siya sa ubasan ni Nabot.’ (1 Hade 21:18) Pagkasabi ni Jezebel ki Ahab na saiya na an ubasan, buminangon tulos ini asin nagduman para mag-ugma sa bago niyang pagsadiri. Nungkang naisip ni Ahab na naghihiling si Jehova. Isipon an ekspresyon niya kan nasa ubasan, iniimahinar niya an magayunon na hardin na saiyang gigibuhon diyan. Pero, biglang nag-abot si Elias! Nagbago an maugmahon na lalawgon ni Ahab, grabe an pagkaanggot niya asin nagsabi: ‘Nanumpungan mo ako, sakuyang kaiwal!’—1 Hade 21:20.

Duwang klase nin kamangmangan an ipinapahiling kan mga tataramon ni Ahab. Inot, sa pagsabi ki Elias nin ‘Nanumpungan mo ako,’ ipinahiling ni Ahab na dai niya inisip si Jehova. ‘Nanumpungan’ na siya ni Jehova. Nahiling niyang inabuso ni Ahab an libertad kaini na magdesisyon asin nag-ugma sa resulta kan maraot na pakana ni Jezebel. Nahiling nin Diyos sa puso ni Ahab na natahuban na kan pagkamuot sa materyal na rugaring an ano man na pakamati nin pagkahirak, hustisya, o pagmalasakit. Ikaduwa, sa pagsabi ki Elias nin ‘sakuyang kaiwal!’ ipinahiling ni Ahab an pagkaungis niya sa katuod ni Jehova Diyos na makakatabang kutana sa saiya na talikdan an kapaha-pahamak niyang paggawi.

Makanuod lugod kita nin mahalagang marhay na mga leksiyon sa kamangmangan ni Ahab. Dapat tang pirming girumdumon na nahihiling ni Jehova Diyos an gabos. Bilang mamumuton na Ama, aram niya kun kita napaparayo sa tamang dalan, asin gustong-gusto niya kitang mahiling na magbago. Para matabangan kita, parati niyang ginagamit an mga katuod niya—maimbod na mga tawo na, arog ni Elias, nagpapaabot kan tataramon nin Diyos sa kapwa ninda. Sala nanggad na ibilang tang kaiwal an mga katuod nin Diyos!—Salmo 141:5.

 Imahinaron si Elias na sinisimbag si Ahab: ‘Nanumpungan taka.’ Nanumpungan niya kun anong klaseng tawo si Ahab—sarong parahabon, paragadan, asin rebelde sa Diyos na Jehova. Abaang kusog nin buot an kinaipuhan niya para atubangon an maraot na tawong iyan! Nagpadagos si Elias na ipahayag an sentensiya nin Diyos ki Ahab. Nahiling ni Jehova an gabos na nangyayari—an karatan naglalakop hali sa pamilya ni Ahab asin nauulakitan an banwaan. Kaya sinabi ni Elias ki Ahab na ipinagbuot nin Diyos na ‘sigidon’ o puhuon an bilog niyang dinastiya. Papanimbagon man si Jezebel.—1 Hade 21:20-26.

Dai inisip ni Elias na an mga tawo basta na sana makakalibre sa padusa sa maraot asin bakong makatanusan nindang paggawi. Madaling isipon iyan sa kinaban ngunyan. An pagkasaysay na ini kan Bibliya nagpapagirumdom sa sato na bako sanang nahihiling ni Jehova Diyos an nangyayari kundi nagtatao man siya nin hustisya sa itinalaan na panahon niya. Sinisiyerto sa sato kan Tataramon niya na an aldaw madatong na tatapuson niya an gabos na inhustisya sagkod lamang! (Salmo 37:10, 11) Pero tibaad ihapot nindo: ‘An mga paghukom daw nin Diyos puro padusa sana? Igwa man daw nin pagkahirak?’

Tibaad nabigla si Elias sa reaksiyon ni Ahab sa nagin desisyon nin Diyos. Mababasa ta: ‘Pagkadangog ni Ahab kan mga tataramon na ini, rinabsing niya an saiyang mga gubing asin nagsulot siya nin [telang sako], asin [nag-ayuno] siya, asin nagturog sa [telang sako] asin naglakaw siyang [mamundo].’ (1 Hade 21:27) Nagsusulsol na daw si Ahab?

Minsan paano masasabi ta na may ginibo siyang pagbabago. Nagpakumbaba si Ahab—sarong bagay na siyertong dipisil gibuhon nin sarong tawong mapalangkaw asin arogante. Pero tunay daw na pagsulsol idto? Ikumparar an sarong hadi na nagin mas maraot pa ki Ahab—si Manases. Kan padusahan ni Jehova si Manases, nagpakumbaba siya asin naghagad nin tabang ki Jehova. Pero bako sana iyan. Binago niya an saiyang pamumuhay paagi sa paghali kan idolatrosong mga imahen na ipinagibo niya, naghinguwa siya na paglingkudan si Jehova, asin sinabihan man an saiyang banwaan na arugon an ginibo niya. (2 Cronica 33:1-17) Nahiling ta daw na ginibo iyan ni Ahab? Makamumundo, dai.

Nariparo daw ni Jehova an pagpahiling ni Ahab nin kamunduan sa publiko? Sinabi ni Jehova ki Elias: ‘Dai mo nahiling si Ahab na nagpakumbaba sa sakuyang atubangan? Huli ta nagpakumbaba siya sa sakuyang atubangan, dai ko dadarahon an [kapahamakan] sa saiyang mga aldaw. Sa mga aldaw kan saiyang aking lalaki dadarahon ko an [kapahamakan] sa saiyang kamag-anakan.’ (1 Hade 21:29) Pinapatawad na daw ni Jehova si Ahab? Dai, an tunay na pagsulsol sana an pinapahilingan nin Diyos nin pagkahirak. (Ezequiel 33:14-16) Pero huling nagpahiling man si Ahab nin pagbasol, pinahilingan man siya ni Jehova nin pagkahirak. Dai mahihiling ni Ahab an nakakatakot na pagkagadan kan bilog niyang pamilya.

Pero, dai nagbago an desisyon ni Jehova. Kan huri, kinonsulta ni Jehova an mga anghel niya kun ano an pinakamarahay na paagi para dayaon si Ahab na umiba sa ralaban na matapos kan buhay kaini. Dai nahaloy pagkatapos kaiyan, nautob an sentensiya ni Jehova. Nalugadan si Ahab sa ralaban asin grabe an pagbulos kan saiyang dugo saka nagadan sa karwahe niya. Idinugang pa kan pagkasaysay an nakakasindak na detalyeng ini: Kan linigan an karwahe, dinilaan kan nagkapirang ayam an dugo kan hadi. Nahiling kan mga tawo na nautob an mga tataramon ni Jehova na isinabi ni Elias ki Ahab: ‘Sa lugar man sanang dinilaan kan mga ayam an dugo ni Nabot, didilaan man kan mga ayam an saimong dugo.’—1 Hade 21:19; 22:19-22, 34-38.

Para ki Elias, Eliseo, asin sa gabos na iba pang maimbod na lingkod sa banwaan nin Diyos, an pagkagadan ni Ahab sarong pagirumdom nanggad na dai nalingawan ni Jehova an kusog nin buot asin pagtubod ni Nabot. An Diyos nin hustisya talagang nagpapadusa sa mga naggigibo nin karatan, baga man iyan sa maabot pang panahon; asin talagang iniibanan niya nin pagkahirak an paghukom niya kun may basehan na gibuhon iyan. (Bilang 14:18) Saro nanggad na mapuwersang leksiyon iyan para ki Elias, na nagtios nin mga dekada sa irarom kan pamamahala kan maraot na hading iyan! Nagin biktima ka na daw nin inhustisya? Minamawot mo na daw na mahiling an Diyos na itinatanos an mga bagay-bagay? Marahay na arugon mo an pagtubod ni Elias. Kaiba kan maimbod na si Eliseo, padagos niyang ipinahayag an mga mensahe nin Diyos asin tinios an inhustisya!