UBWAFYA ba Frank na ba Jerry bakwete bwaliseeka sana. Abantu babili nga bapusana, ilingi line bonse balafulwa, e lyo balapeleshanya ne milandu. Nga batwalilila ukufulwa, bucibusa kuti bwapwa.

Limbi ifyacitikiile ba Jerry na ba Frank na imwe fyalimucitikilapo. Nga fyalimucitikilapo, mufwile tamwatemenwe! Fwe bengi tulafwaya ukulaumfwana na bena mupalamano ne fibusa. Finshi twingacita pa kuti tuleumfwana na bantu bambi nangu ca kuti limo tulapusana? Bushe te kuti tule-eleela abanensu no kulabako ku fyo batulufyenye? Bushe kuti twapwisha amafya ukwabula ukupatana?

Natulande pa fyacitikiile ba Frank na ba Jerry. Ifyalengele sana ukuti baleke ukumfwana ni fi: (1) Ba Jerry tabalangulukileko ba Frank, (2) Ifyo ba Frank baebele ba Jerry pa fyo bacitile, tafyaweme kabili fyalikalifye ba Jerry, (3) bonse babili balifulilwe, na (4) tapali uwasuulile ku cilubo ca munankwe.

Mu kuya kwa nshita ba Jerry na ba Frank balilanshenyepo kabili balilabileko ku fyacitike no kutendeka ukumfwana na kabili. Cinshi bacitile pa kuti batendeke ukumfwana? Bacitile ifintu fimo ifyayafwako na bantu abengi ukukosha bucibusa bwabo e lyo no kutwalilila ukumfwana ne fibusa na pa numa ya kupusana.

Ifyo bacitile ni filya ifisangwa mu Baibolo, icitabo ico abantu abengi sana bakwata. Baibolo ilatukoselesha ukukwata imibele iitwafwa ukuba aba mutende no kukanakalipa bwangu. Ne yi mibele, kwiluka, ukushilimuka, icikuuku, ukutemwa, no kutekanya.—Amapinda 14:29; 1 Abena Korinti 13:4, 5.

Ifyacitile ba Frank na ba Jerry filetulanga fye ukuti Baibolo kuti ya-afwa umuntu ukuba ne mibele isuma. Kwaliba na bantu bambi  abengi abalekele ukucita ifintu ifyabipa. Ku ca kumwenako, ba Robert abekala ku Australia, balilekele ukuba no bukali. Ba Nelson aba ku Timor-Leste, batampile ukulaumfwana no muntu uo bapatene nankwe pa nshita iitali kabili baishileba ifibusa. Bushe Baibolo ya-afwile shani ba Robert na ba Nelson? Abalemba Loleni! balibepwishe ifyo Baibolo yabafwile.

BA ROBERT twebeniko inkulilo yenu.

Mu lupwa nakuliile tamwali insansa. Batata bali abakali sana kabili ilingi line balenguma. Limo balenguma ica kuti no mulopa wafuma, nafwa ne cipuupu. Ne ci calengele na ine naba ne cipyu no lubuli. Ilyo nali umulumendo, natendeke ukusambilila pa sukulu apo baleafwa bantalamisoka ukwalula imibele yabo. Nasambililepo imyaka ibili. Ilyo papitile inshita, naumine umuntu no kumucena, ne ci calengele bankake mu cifungo icikalamba. Ilyo nafumine mu cifungo, naile mu kwikala ku Australia, uko nalemona kwati nala-aluka.

Bushe ukukuukila ku Australia kwalilengele mwaba ne mibele isuma?

Icalengele njaluke, te kuya ku Australila iyo, lelo ni co natendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Na lyo line, tacayangwike ukuleka ukufulwa bwangu kabili ilingi line naleumfwa ububi kabili nali-isuulile. Lyena bushiku bumo natontonkenye pa mashiwi yaba pa Amapinda 19:11 ayatila: “Umuntu wa mano takalipa bwangu, kabili atemwa ukusuulako fye ku filubo.” Apo nalefwaisha ukukwata amano ayo Baibolo yalandapo, natendeke ukutontonkanya pa cilenga umuntu ukukalipa, ukulanda amashiwi yamo nelyo ukucita ifintu fimo. Na mu kuya kwa nshita natendeke ukulaumfwana na bantu bambi, no kuba uwatekanya e lyo no kulaeleela uwa nkalifya.

Bushe kwali icacitike ico mwingatwebako?

Bushiku bumo nalicitile fimo ifyo nshaishibe ukuti fyalakalifya umunandi kabili alimponteele pa menso ya bantu. Ala alinseebenye! Na lyo line, naibukishe filya Baibolo ilanda ukuti “mwilabwesesha ububi pa bubi” kabili ici calengele nalomba ubwelelo. (Abena Roma 12:17) Ilyo umunandi anashisheko ubukali, nalilandile nankwe kabili nasangile ukuti mu lupwa lwakwe mwali amafya ayengi. Twalitendeke ukumfwana kabili pa numa alimpeele ne koti ilisuma. Ala nga ni filya nali kale, uyu muntu wansebenye umusango uyu nga nshamulekele.

Mucita shani nga mwakwata amafya mu lupwa?

Ine no mwina mwandi twalikwata umwana umulumendo uwa myaka 20 kabili limo tulapusana nga fintu ciba na mu ndupwa shimbi. Lelo nalisambilila ifingi mu Baibolo. Cimo ico nasambilila ca kuti caliwama ukulanda ati, “munjeleleko nindufyanya.” Umuntu nga alanda aya amashiwi ukufuma pa nshi ya mutima, uo akalifye te kuti atwalilile ukufulwa kabili te kuti kube ukumana.

 BA NELSON, mulamwentula sana kabili mulamoneka aba nsansa. Lelo pa nshita imo mwali sana no lupato. Bushe te ifyo?

Ee e fyo nali! Ilyo nali umulumendo naingile mu kalibumba ka bamapolitiki akatendeke ukulwisha ubuteko. Nalipatile na kabungwe kambi aka mapolitiki akalefwaya ukulatungulula icitungu twaleikalamo. Pa kuti ndepuma sana abantu, nalisambilile ukulwa karati na Judo kabili nalepuma onse uwankalifya.

Cinshi calengele mwaluke?

Natendeke ukusambilila Baibolo no kukonka ifyo isambilisha, kabili kwali amalembo yabili ayamfikile sana pa mutima. Ilya kubalilapo lya kuti: “Fyonse ifyo mufwaya abantu ukuti balemucitila, e fyo na imwe mulebacitila.” (Mateo 7:12.) Ilya bubili lya kuti: “Uletemwa umunobe nge fyo waitemwa we mwine.” (Mateo 22:39) Nalimwene ukuti ba Nte abalensambilisha Baibolo bali no kutemwa, nangu ca kutila tabali ba ku calo cimo cine. Nalefwaya ukuba nga bena. Mu kuya kwa nshita, nalitendeke ukubapashanya. Abo naleangala nabo kale balipapile ifyo nayalwike kabili balilekele no kuntiina.

Bushe mwalitalile amubwelela ku misango ya kale?

Pa bantu naleilama. Lelo ku ng’anda kwena, te lyonse naleilama. Bushiku bumo nalifulilwe sana ica kuti nauma no mukashi. Ndomfwa sana ububi nga naibukisha. Na lyo line, umwina mwandi alimbelele uluse kabili ici calengele inde-esha sana ukukanakalipa.

Mwacilanda ukuti abantu balilekele ukumutiina, bushe kuti mwatwebako icacitike icilelanga ifyo?

Bushiku bumo nakumenye Augusto, uwali pa bakalamba mu kalibumba ka mapolitiki akalelwisha ubuteko. Pa kubala ali fye mwenso mwenso. Lelo nalimuposeshe ne nsansa no kumweba ukuti tulabeko ku fyo twapuseene, kabili nalimwitile ukuti ese ku mwandi. Alisumine ukwisa kabili alimwene ukuti nalyalwike. Calimupapwishe sana ica kuti na o atendeke ukusambilila Baibolo. Pali ino nshita Augusto ni Nte ya kwa Yehova kabili munandi sana.

Ifilenga abantu ukuumana filafya ukumfwikisha kabili filapusanapusana e lyo te bonse bakasumina ukutendeka ukumfwana na imwe nga mwabakalifya. E ico Baibolo itufunda ukuti: “Mule-esha na maka yenu yonse ukuba aba mutende ku bantu bonse.”—Romans 12:18.

Ifyo Baibolo ya-alwile abantu tulandilepo muli cino cipande filetulanga fye ukuti amashiwi yaba mu Baibolo kuti yalenga twakwata imibele isuma nga tuleyakonka, pantu Baibolo yalikwata amaka ya kuwisha ne fintu ifyaba “nga malinga ayakosa.” (2 Abena Korinti 10:4) Ilembo lya Amapinda 3:17, 18 lyalanda pa mano yaba mu Baibolo aliti: “Inshila sha yako ni nshila sha kusekelela, ne misebo ya yako yonse mutende. Yena muti wa mweo ku bekatililako, na bakonenako balapaalwa.”

Bushe mulafwaya ukuba ne nsansa e lyo no kulaumfwana na bambi? Bushe mulafwaya bucibusa na bantu abashingamupata nga kwaba amafya? Nga mulafwaya ifyo, mulekonka ifyo Baibolo ilanda.