Ang Hunahuna sa Bibliya

Nganong Kita May Maayo ug Daotang Kinaiya?

ANG mga panid sa kasaysayan namantsahan sa panagdumot ug pag-ula sa dugo. Apan taliwala sa mga trahedya makita gihapon nimo ang talagsaong kabuotan ug sakripisyo sa tawo. Ngano kahang dunay tawong kriminal ug duna usay tawong maluluy-on ug matinabangon? Ngano kahang mogawas usahay ang ngil-ad nga kinaiya sa tawo?

Pagkadili-Hingpit ug Konsensiya

Ang Bibliya prangkang miingon: “Ang tanang hilig sa kasingkasing [sa tawo] daotan sukad pa sa iyang pagkabata.” (Genesis 8:21, Ang Biblia)

Busa, natural sa bata ang pagkasipat. (Proverbio 22:15) Sukad pa sa pagkahimugso, kitang tanan nakiling na sa pagpakasala. (Salmo 51:5) Ang paghimog maayo nagkinahanglan ug paningkamot, samag nagbugsay kag sakayan nga nagsungsong sa sulog nga suba.

Sa laing bahin, kita gipanganak nga dunay konsensiya. Ang maong katakos sa pag-ila sa maayo ug daotan maoy motukmod sa kadaghanan kanato sa pagbuhat ug maayo. Tungod niana, bisan kadtong wala matudloi sa sukdanan sa moralidad dunay maayong binuhatan. (Roma 2:14, 15) Ugaling lang, sama sa nahisgotan na, malisdan kita sa paghimog maayo tungod sa atong kiling sa pagpakasala. Unsa pay laing nakapalisod kanato sa paghimog maayo?

Daotang Palibot

Ang mananap nga kamelyon mag-usab-usab sa iyang kolor aron moparehas sa kolor sa iyang palibot. Sa susama, kadtong makig-uban sa mga kriminal lagmit matakdan sa kinaiya sa mga kriminal. Ang Bibliya nagpasidaan: “Dili ka mosunod sa panon sa katawhan alang sa daotang katuyoan.” (Exodo 23:2) Sa laing bahin, kadtong kanunayng makig-uban sa mga tawong matinud-anon, matarong, ug nagsunod sa moral nga mga sukdanan mahimo usab nga maayong tawo.—Proverbio 13:20.

Apan bisag dili kita makig-uban sa mga tawong daotan, nameligro gihapon kita nga maimpluwensiyahan. Tungod sa atong pagkadili-hingpit, may mga panahon nga madaog kita sa atong kiling sa paghimog daotan. (Genesis 4:7) Gawas pa, ang daotang impluwensiya mahimong mosulod usab sa atong panimalay pinaagi sa media. Ang mga video game, salida sa TV, ug mga pelikula kanunay nga nagpasiugdag kapintasan ug pagpanimalos. Mahimo pa ganing makubalan ang atong pagbati tungod kay kanunay natong makita diha sa mga balita ang pag-antos ug kasakit sa mga tawo.

Nganong daotan ang atong palibot? Ang Bibliya nagtubag: “Ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan.” (1 Juan 5:19) Ang “usa nga daotan,” si Satanas nga Yawa, gihubit sa Bibliya ingong bakakon ug mamumuno. (Juan 8:44) Siya naggamit sa nagkadaiyang impluwensiya niining kalibotana aron ipakaylap ang pagkadaotan.

Para sa uban, dili sila angayng basolon sa ilang daotang mga binuhatan kay biktima lamang sila niining tanang daotang impluwensiya. Apan unsa gayod kaha ang tinuod? Sama ra nga ang manobela magkontrolar sa direksiyon sa sakyanan ug ang timon magkontrolar sa direksiyon sa barko, ang atong hunahuna mao usab ang magkontrolar kanato.

Maayo o Daotan—Hain ang Imong Pilion?

Ang maayo o daotang buhat sa tawo maoy resulta sa kon unsay iyang gihunahuna. Ang pagpugas ug maayong mga butang diha sa hunahuna mamungag maayong mga buhat. Sa laing  bahin, kon ang mga binhi sa hakog nga tinguha pasagdan nga moturok diha sa hunahuna, kini mamungag daotang mga buhat. (Lucas 6:43-45; Santiago 1:14, 15) Busa ang tawo may tendensiya nga mahimong daotan o maayo depende sa iyang pilion.

Ikalipay nga ang Bibliya nagpakita nga mahimo natong makat-onan ang pagbuhat ug maayo. (Isaias 1:16, 17) Ang gugma maoy motukmod kanato sa paghimog maayo, sanglit “ang gugma dili magabuhat ug daotan ngadto sa silingan.” (Roma 13:10) Kon kita may gugma sa mga tawo, imposible gayod nga kita mohimog daotan kanila.

Mao kanay nahitabo kang Ray nga taga-Pennsylvania, U.S.A. Sa bata pa, siya nakakat-on sa pagpakig-away ug nailhan sa iyang pagkapalaaway. Dali ra usab siyang masuko. Apan sa dihang iyang gipadapat ang mga prinsipyo sa Bibliya, siya anam-anam nga nag-usab bisan pag dili kadto sayon. Usahay, mobati siya sama sa gibati sa magsusulat sa Bibliya nga si Pablo: “Sa dihang buot nakong buhaton ang maayo, ang daotan ania kanako.” (Roma 7:21) Human sa daghang tuig nga paningkamot, nadaog ni Ray ang daotan pinaagi sa maayo.—Roma 12:21.

Nganong dili man kawang ang pagpaningkamot sa paghimog maayo? (Proverbio 2:20-22) Tungod kay sa ngadto-ngadto modaog ra gayod ang maayo batok sa daotan. Ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga mamumuhat ug daotan pagaputlon . . . Sa dili na madugay, ug ang daotan mawala na . . . Apan ang mga maaghop magapanag-iya sa yuta, ug sila makakaplag gayod sa ilang tumang kalipay sa kadagaya sa pakigdait.” (Salmo 37:9-11) Wagtangon sa Diyos ang tanang pagkadaotan. Pagkanindot unya nga palaaboton alang niadtong naningkamot sa pagbuhat ug maayo!

NAKAPAMALANDONG KA BA?

● Kinsay manubag sa atong ginahimo?—Santiago 1:14.

● Posible kaha nga mausab nato ang atong kaugalingon?—Isaias 1:16, 17.

● Matapos ba ang pagkadaotan?—Salmo 37:9, 10; Proverbio 2:20-22.

[Mga hulagway sa panid 21]

Ang tawo may tendensiya nga mahimong daotan o maayo depende sa iyang pilion