Иегова вӑл — Библире каланӑ чӑн Турӑ, вӑл пурне те тунӑ (Ӳлӗмхине 4:11). Ӑна Авраампа Моисей пророксем, ҫавӑн пекех Иисус Христос та пуҫҫапнӑ (Пултарни 24:27; Тухни 15:1, 2; Иоанн 20:17). Иегова — пӗр-пӗр халӑхӑн Турри мар, вӑл — «пӗтӗм ҫӗрӗн аслӑ Патши» (Псалом 46:3).

 Библире каланӑ тӑрӑх, Иегова вӑл — Туррӑн хӑйне евӗрлӗ пӗртен-пӗр ят (Тухни 3:15; Псалом 83:18, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ). Ҫак ят «пулса тӑма парать» текен еврей глаголӗнчен пулса кайнӑ, ҫавӑнпа та хӑш-пӗр учёнӑйсем шутланӑ тӑрӑх, ҫак ят «вӑл пулса тӑма парать» тенине пӗлтерме пултарать. Туррӑн ячӗн ҫакӑн пек пӗлтерӗшӗ Иегова пурне тунӑ тата хӑйӗн ирӗкне пурнӑҫлакан Турӑ пулнипе килӗшсе тӑрать (Исаия 55:10, 11). Библи пире кам Иегова ятлӑ, ҫавӑ мӗнле Турӑ пулнине, уйрӑмах унӑн юратӑвне, пӗлме пулӑшать (Тухни 34:5—7; Лука 6:35; 1 Иоанн 4:8).

 Туррӑн ятне чӑвашла «Иегова» тесе куҫарнӑ. Еврей чӗлхинче Туррӑн ячӗ тӑватӑ саспаллирен, יהוה (ЙХВХ е ИГВГ), тӑрать, ҫав тӑватӑ саспаллине тетраграмматон теҫҫӗ. Авалхи еврей чӗлхинче Туррӑн ятне мӗнле калани паллӑ мар.

Мӗншӗн Туррӑн ятне авалхи еврей чӗлхинче мӗнле калани паллӑ мар?

 Авалхи еврей чӗлхинче уҫӑ саспаллисем пулман. Вӑл вӑхӑтра хупӑ саспаллисемпе кӑна усӑ курнӑ, анчах та ҫынсем вуланӑ чухне кирлӗ чухне уҫӑ саспаллисене ҫӑмӑллӑнах лартса вулама пултарнӑ. Анчах та Еврей Ҫырӑвӗсене (Авалхи Халала) туса пӗтернӗ хыҫҫӑн тӗшмӗше ӗненме пуҫланӑ, ҫав тӗшмӗш тӑрӑх, Туррӑн ятне сасӑпа калама юраман пулнӑ. Вара вуланӑ чухне Туррӑн ячӗ тӗл пулсан, вӗсем ӑна урӑх сӑмахсемпе, калӑпӑр, «Ҫӳлхуҫа» е «Турӑ» текен сӑмахсемпе улӑштарма пуҫланӑ. Ӗмӗрсем иртсен, ҫак йӑла питӗ анлӑ сарӑлнине пула авалхи вӑхӑтра Туррӑн ятне сасӑпа мӗнле каланине пачах манса кайнӑ a.

 Хӑш-пӗрисем Турра «Яхве» тесе чӗннӗ тесе шутлаҫҫӗ, теприсем вара ӑна урӑхла ятсемпе чӗннӗ теҫҫӗ. Вилӗ тинӗс патӗнче тупнӑ алҫырусенче Левит кӗнекин пӗр пайӗ пур, унта Туррӑн ятне грек чӗлхипе Иао́ тесе ҫырнӑ пулнӑ. Авалхи грексен ҫыравҫисем Иаэ́, Иабэ́ тата Иауэ́ текен сӑмахсемпе те усӑ курнӑ, анчах та ҫак ятсемпе авалхи еврей чӗлхинче усӑ курнине нимӗн те ҫирӗплетсе памасть b.

Туррӑн ячӗ пирки тӗрӗс мар шухӑшлани

 Тӗрӗс мар шухӑш: Туррӑн ячӗпе Библире усӑ курма кирлӗ мар, мӗншӗн тесен ҫав ята еврейла тӗп-тӗрӗс мӗнле каламаллине никам та пӗлмест.

 Факт: ҫакӑн пек шухӑшлани вӑл Турӑ тӗрлӗ чӗлхепе калаҫакан ҫынсенчен хӑйӗн ятне пӗр пек каласса кӗтет тенине пӗлтерет. Анчах та, Библире каланӑ тӑрӑх, унччен Туррӑн тӗрлӗ чӗлхепе калаҫакан ӗҫлекенӗсем ятсене тӗрлӗрен каланӑ.

 Тӗслӗхшӗн, Израиль судйин, Иисус Навинӑн, ятне илер. Пӗрремӗш ӗмӗрте пурӑннӑ христиансем еврейла калаҫнӑ пулсан, ӑна Йехошу́а тесе чӗннӗ пулӗччӗҫ, вӗсем грекла калаҫнӑ пулсан, ӑна Иесу́с тесе чӗннӗ пулӗччӗҫ. Библире Иисус Навинӑн грекла куҫарнӑ ятне ҫырса хунӑ, апла пулсан, христиансем хӑйсен чӗлхинче анлӑ сарӑлнӑ ятсемпе усӑ курнӑ (Апостолсен ӗҫӗсем 7:45; Еврейсем 4:8).

 Туррӑн ячӗ пирки те ҫак принциппах усӑ курма пулать. Туррӑн ячӗ Библире ӑҫта тӑмалла, ҫав вырӑна тивӗҫлипе йышӑнни ҫак ята кун пек е ун пек калассинчен те кирлӗрех.