Be ka se isịnede

Ndi Ẹkpụhọ N̄kpọ ke Bible?

Ndi Ẹkpụhọ N̄kpọ ke Bible?

 Ihih. Ntaifiọk oro ẹsinamde ndụn̄ọde ẹban̄a Bible ẹmen Bible oro inyenede mfịn ẹdomo ye ediwak n̄kani ikpan̄wed Bible. Se mmọ ẹkụtde owụt ke etop Bible ikpụhọkede kpa ye oro ẹkesion̄ode enye ẹwet ediwak ini ke n̄kpọ emi ekemede ndisọp mbiara.

Ndi oro ọwọrọ ke mbon oro ẹkesion̄ode Bible ẹwet ikanamke ndudue ndomokiet?

 Ẹkụt ata ediwak n̄kani ikpan̄wed Bible. Se ẹwetde ke ndusụk ikpan̄wed emi ẹkpụhọde ye ndusụk, ndien oro owụt ke mbon oro ẹkesion̄ode mmọ ẹwet ẹma ẹnam ndudue. Ata ediwak ke otu ndudue emi ẹdi n̄kpri n̄kpri n̄kpọ oro mînamke etop Bible okpụhọde. Edi ẹkụt ikpọ ukpụhọde ifan̄, ndien etie nte mme owo ẹkekokoi ẹyom ndisiak mmọn̄ ke ikọ Abasi. Yak ineme uwụtn̄kpọ iba:

  1.   Ke 1 John 5:7, ndusụk Bible oro ẹkekabarede ke eset ẹsịn ikọ emi: “ke heaven, Ete, Ikọ, ye Edisana Spirit: ndien mmọ mbita ẹdi kiet.” Edi, ikọ emi idụhe ke n̄kani ikpan̄wed Bible emi ediwak ntaifiọk ẹdọhọde ke enen, ndien oro owụt ke ikọ oro ikonyụn̄ idụhe ke ata akpa Bible oro ẹkewetde. Mme owo ẹkediwet ikọ oro ẹsịn ke Bible. a Ntak edi oro owo mîsịnke ikọ emi ke ndusụk Bible oro ẹkabarede ke eyo nnyịn.

  2.   Enyịn̄ Abasi odu ata ediwak itie ke n̄kani ikpan̄wed Bible. Edi ẹsio enyịn̄ Abasi ẹfep ke ediwak Bible, ẹkabade ẹsịn “Ọbọn̄” m̀mê “Abasi.”

Nso inam inịm ke mme ndudue en̄wen idụhe ke Bible emi owo mîkwe kan̄a?

 Imenyene ata ediwak n̄kani ikpan̄wed Bible idahaemi, ndien emi anam emem utom ndikụt ebiet emi ndudue odude. b Nso ke ẹkụt ke ini ẹmende mme ikpan̄wed eset emi ẹdomo ye Bible oro inyenede mfịn?

  •   William H. Green, ataifiọk emi ekesinamde ndụn̄ọde aban̄a Bible, ọkọdọhọ ke ‘idụhe n̄wed eset efen emi ẹkesion̄ode nnennen nnennen ẹwet’ nte N̄wed Abasi Usem Hebrew, emi ẹsiwakde ndikot “Akani Testament.”

  •   Ataifiọk en̄wen emi ekesinamde ndụn̄ọde aban̄a Bible, oro ekekerede F. F. Bruce, ọkọdọhọ ke ata ediwak n̄kpọ ẹdu emi owụtde ke se isịnede ke Obufa Testament edi nnennen se mme andiwet Bible ẹkewetde.

  •   Sir Frederic Kenyon, ọwọrọetop ataifiọk emi ekesinamde ndụn̄ọde aban̄a Bible, ọkọdọhọ ke Bible oro inyenede mfịn edi ata Ikọ Abasi, ke Abasi ikayakke ẹkpụhọ etop esie ke ofụri ediwak isua emi ebede tọn̄ọ ẹkewet Bible.

Nso n̄kpọ en̄wen anam inịm ke mbon oro ẹkesion̄ode Bible ẹwet ikpụhọke n̄kpọ ke esịt?

  •   Mme Jew ye mme Christian oro ẹkesion̄ode Bible ẹwet ikosioho mme itien̄wed emi ẹban̄ade mme ndudue ikọt Abasi ifep. c (Numbers 20:12; 2 Samuel 11:2-4; Galatia 2:11-14) Mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹtiene ẹwet mme itien̄wed oro ẹban̄ade nte Abasi akasuade ọnọ idụt Israel ke ntak nsọn̄ibuot mmọ, ẹnyụn̄ ẹwet mme itien̄wed emi ẹwụtde ndusụk ukpepn̄kpọ emi mînenke. (Hosea 4:2; Malachi 2:8, 9; Matthew 23:8, 9; 1 John 5:21) Mmọ ndision̄o kpukpru se idude ke Bible n̄wet nnennen nnennen owụt ke mmọ ẹkedi mbon akpanikọ ikonyụn̄ idaha Ikọ Abasi ibre mbre.

  •   Ndi ukereke ke sia edide Abasi ọkọnọ spirit esie ẹda ẹwet Bible, ke enye ekeme ndinam mme owo ẹkûkpụhọ n̄kpọ ke Bible? d (Isaiah 40:8; 1 Peter 1:24, 25) Enye ikoyomke Bible enyene ufọn ọnọ mbon eset kpọt, edi okoyom nnyịn n̄ko itiene idia ufọn. (1 Corinth 10:11) Imosụk ise Rome 15:4 ọdọhọde ete: “Kpukpru n̄kpọ oro ẹkewetde ke ini edem, ẹkewet mmọ ndida nteme nnyịn, man ikpenyene idotenyịn oto ke nnyịn ndiyọ nnyụn̄ mbọ ndọn̄esịt oro N̄wed Abasi ọnọde.”

  •   Jesus ye mme mbet esie ẹma ẹsikot se idude ke N̄wed Abasi Usem Hebrew, sia mmọ ẹma ẹnịm ke se mmimọ ikotde enen.—Luke 4:16-21; Utom 17:1-3.

a Ikọ emi isịneke ke Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, ata akpa Vulgate usem Latin, Philoxenian-Harclean Syriac Version, m̀mê Peshitta usem Syriac.

b Ke uwụtn̄kpọ, n̄kani ikpan̄wed N̄wed Abasi Usem Greek (m̀mê se ẹsiwakde ndikot “Obufa Testament”) oro ẹkụtde ẹbe 5,000.

c Bible idọhọke ke mbon oro Abasi ọdọn̄de utom isinamke ndudue. Ikọ Abasi akam ọdọhọ ke “idụhe owo ndomokiet eke mînamke idiọkn̄kpọ.”—1 Ndidem 8:46.

d Bible ọdọhọ ke Abasi eketeme mme andiwet Bible se mmọ ẹkpewetde, edi oro iwọrọke ke enye eketịn̄ ikọ kiet kiet oro mmọ ẹkewetde.—2 Timothy 3:16, 17; 2 Peter 1:21.