Οι άνθρωποι με ηθικές αξίες μπορούν να διακρίνουν καθαρά τι είναι ορθό και τι εσφαλμένο. Ο ηθικός τους κώδικας δεν εξαρτάται από τη διάθεση της στιγμής. Αντίθετα, βασίζεται σε ένα σταθερό σύνολο αρχών οι οποίες καθοδηγούν τη διαγωγή τους​—ακόμη και όταν δεν τους βλέπει κανείς.

Τα παιδιά βομβαρδίζονται από διαστρεβλωμένες απόψεις για την ηθική είτε από συμμαθητές είτε από τη μουσική που ακούν είτε από τις ταινίες και τα τηλεοπτικά προγράμματα που παρακολουθούν. Εξαιτίας τέτοιων επιρροών, μπορεί να αρχίσουν να αμφιβάλλουν αν είναι σωστές οι πεποιθήσεις τους για το ορθό και το εσφαλμένο.

Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στα χρόνια της εφηβείας. Όπως λέει το βιβλίο Πέρα από τη Μεγάλη Συζήτηση (Beyond the Big Talk), μέχρι εκείνον τον καιρό τα παιδιά «χρειάζεται να κατανοούν ότι οι συνομήλικοι και τα μέσα επικοινωνίας τα πιέζουν έντονα να είναι δημοφιλή και αποδεκτά, και χρειάζεται να έχουν μάθει να παίρνουν αποφάσεις σύμφωνες με τις προσωπικές τους αξίες και επιλογές, ακόμη και αν πρέπει να πάνε κόντρα στους φίλους τους». Σαφώς, η εκπαίδευση χρειάζεται να αρχίζει πριν από την εφηβεία.

Θεσπίστε έναν ηθικό κώδικα.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: “Οι ώριμοι άνθρωποι . . . έχουν τις δυνάμεις διάκρισης γυμνασμένες για να ξεχωρίζουν το ορθό από το εσφαλμένο”.​—Εβραίους 5:14.

• Δημιουργήστε λεξιλόγιο ηθικής. Αναφερθείτε σε καθημερινές καταστάσεις για να τονίσετε αντιθέσεις: «Αυτό είναι έντιμο, εκείνο ανέντιμο». «Αυτό δείχνει αφοσίωση, εκείνο είναι προδοσία». «Αυτό είναι ευγενικό, εκείνο αγενές». Με τον καιρό, το παιδί θα συνδέσει τις ηθικές αξίες με πράξεις.

• Εξηγήστε γιατί έχετε ηθικό κώδικα. Για παράδειγμα, κάντε ερωτήσεις όπως: Γιατί είναι η εντιμότητα η καλύτερη τακτική; Πώς βλάπτει το ψέμα τις φιλίες; Γιατί είναι κακό να κλέβουμε; Βοηθήστε το παιδί να χρησιμοποιήσει τη συνείδηση και τη λογική που έχει αρχίσει να διαμορφώνει.

• Τονίστε τα οφέλη της προσκόλλησης σε ηθικές αρχές. Θα μπορούσατε να πείτε: «Αν είσαι έντιμος, οι άνθρωποι θα σε εμπιστεύονται» ή «Αν είσαι ευγενικός, οι άλλοι θα θέλουν να σε κάνουν παρέα».

Φροντίστε να είναι ο ηθικός σας κώδικας σήμα κατατεθέν της οικογένειάς σας.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Να αποδεικνύετε τι είστε».​—2 Κορινθίους 13:5.

• Ο ηθικός σας κώδικας πρέπει να χαρακτηρίζει την οικογένειά σας ώστε να μπορείτε να λέτε με κάθε ειλικρίνεια:

  •  «Στην οικογένειά μας δεν λέμε ψέματα».

  • «Εμείς δεν χτυπάμε τους άλλους ούτε τους βάζουμε τις φωνές».

  • «Στο σπίτι μας δεν έχουν θέση οι προσβολές και οι βρισιές».

Το παιδί σας θα βλέπει ότι οι ηθικές αξίες δεν είναι απλώς κανόνες τους οποίους πρέπει να ακολουθεί, αλλά σήμα κατατεθέν της οικογένειας.

• Να συζητάτε συχνά με το παιδί σας τις οικογενειακές σας αξίες. Να αντλείτε διδάγματα μέσα από καθημερινές καταστάσεις. Θα μπορούσατε να αντιπαραβάλετε τις αξίες σας με αυτές που παρατηρεί στα μέσα ενημέρωσης ή στο σχολείο. Κάντε του ερωτήσεις όπως: «Τι θα έκανες εσύ σε αυτή την περίπτωση;» «Πώς θα το χειριζόταν αυτό η οικογένειά μας;»

Να ισχυροποιείτε τις ηθικές αξίες.

ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΡΧΗ: «Να διατηρείτε αγαθή συνείδηση».​—1 Πέτρου 3:16.

• Να επαινείτε την καλή συμπεριφορά. Όποτε το παιδί σας φέρεται με ήθος, να το επαινείτε και να εξηγείτε γιατί. Θα μπορούσατε για παράδειγμα να πείτε: «Ήσουν ειλικρινής. Είμαι περήφανος για σένα». Αν το παιδί σας ομολογήσει ότι έκανε κάτι κακό, επαινέστε το εγκάρδια για την ειλικρίνειά του προτού το διαπαιδαγωγήσετε.

• Να διορθώνετε την κακή συμπεριφορά. Να βοηθάτε τα παιδιά σας να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους. Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν τι έκαναν λάθος και γιατί παρεκκλίνει η διαγωγή τους από το σύστημα αξιών της οικογένειας. Μερικοί γονείς διστάζουν να συζητήσουν με το παιδί τους για την κακή του συμπεριφορά ώστε να μη “νιώσει άσχημα”. Αν όμως κάνετε με το παιδί σας τέτοιες συζητήσεις, θα το βοηθήσετε να αναπτύξει συνείδηση ευαίσθητη στο ορθό και στο εσφαλμένο.