شیرین از شنیدن این خبر که فرامرز،‏ شوهر عزیزش چند ماه بیشتر زنده نمی‌ماند،‏ شوکه شد.‏ فرامرز فقط ۵۴ سال داشت که پزشکان پی بردند تومور مغزی بدخیم دارد.‏ * شیرین می‌گوید:‏ «باورم نمی‌شد.‏ برای هفته‌ها نمی‌توانستم درست فکر کنم.‏ احساس می‌کردم این اتفاق برای کسانی دیگر افتاده است،‏ نه برای ما.‏ اصلاً آمادگی چنین چیزی را نداشتم.‏»‏

متأسفانه بسیاری با شرایطی مشابه شرایط شیرین روبرو می‌شوند.‏ ممکن است هر کسی،‏ در هر زمانی به بیماری‌ای مرگبار مبتلا شود.‏ به‌راستی شایستهٔ تحسین است که بسیاری حاضر می‌شوند مسئولیت مراقبت و نگهداری از عزیزانشان را که با چنین بیماری‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند،‏ بپذیرند.‏ البته پرستاری و مراقبت از چنین بیمارانی کاری بسیار دشوار است.‏ اعضای خانواده برای مراقبت و تسلّی عزیزان بیمارشان چه می‌توانند بکنند؟‏ کسانی که از این عزیزان پرستاری می‌کنند چگونه می‌توانند با احساسات و عواطف مختلفی که این مسئولیت دشوار برایشان به همراه دارد،‏ کنار بیایند؟‏ با نزدیک شدن مرگ این عزیزان،‏ اعضای خانواده باید انتظار چه چیزهایی را داشته باشند؟‏ در اینجا ابتدا خواهیم دید که چرا امروزه پرستاری از شخصی که به بیماری‌ای مرگبار مبتلاست،‏ بسیار دشوار است.‏

علم پزشکی،‏ امروزه به مرگ و روند آن شکل دیگری بخشیده است.‏ در قرن گذشته حتی در کشورهای توسعه‌یافته نیز طول‌عمر انسان‌ها بسیار کمتر بود.‏ در آن زمان شخصی که به بیماری عفونی مبتلا می‌شد یا حادثه‌ای برایش پیش می‌آمد،‏ خیلی زود در می‌گذشت.‏ رفتن به بیمارستان برای همگان مقدور نبود،‏ خانواده‌ها خود از بیمارانشان نگهداری می‌کردند و مردم اغلب در خانه جان می‌سپردند.‏

پیشرفت‌های پزشکی امروز،‏ پزشکان را قادر ساخته است که با بیماری‌ها مقابله کنند و طول عمر را افزایش دهند.‏ از این رو برخی بیماری‌ها همچون گذشته انسان‌ها را سریع از پا در نمی‌آورد.‏  بیماران اغلب بسیار ناتوان می‌شوند به طوری که گاه حتی قادر به مراقبت از خود نیستند.‏ از این رو مراقبت از بیماران بسیار پیچیده‌تر و پرزحمت‌تر شده است.‏

به همین دلیل امروزه مرگ عزیزان بیشتر در بیمارستان‌ها روی می‌دهد تا در خانه.‏ مردمِ امروز کمتر با روند مرگ آشنایند و حتی افراد کمی شاهد مرگ کسی بوده‌اند.‏ شاید همین عدم شناخت باشد که مراقبت از عزیزان بیمار را معضلی ساخته است،‏ طوری که حتی آنان خود را برای انجام آن ناتوان می‌بینند.‏ چه باید کرد؟‏

همچون شیرین،‏ بسیاری زمانی که متوجه می‌شوند عزیزشان به بیماری‌ای مرگبار مبتلاست گیج و سردرگم می‌شوند.‏ با وجود نگرانی شدید،‏ ترس و ناراحتی چگونه می‌توانید خود را برای آنچه در پیش است آماده کنید؟‏ یکی از خادمان وفادار خدا چنین دعا کرده است:‏ «ما را بیاموز تا روزهای خود را بشماریم،‏ تا دلی خردمند حاصل کنیم.‏» (‏مزمور ۹۰:‏۱۲‏)‏ بله،‏ از صمیم دل به یَهُوَه خدا دعا کنید که با خردمندی ‹روزهای خود را بشمارید› یعنی از روزهایی که می‌توانید با عزیزتان باشید،‏ به بهترین شکل بهره گیرید.‏

برای این منظور باید خوب برنامه‌ریزی کنید.‏ اگر هنوز عزیزتان قادر و آماده است که با شما در مورد آنچه در پیش است گفتگو کند،‏ بجاست از او بپرسید در آینده،‏ زمانی که دیگر خود قادر به تصمیم‌گیری نیست،‏ می‌خواهد چه کسی به جای او تصمیم بگیرد.‏ همچنین بجاست با او به صراحت در مورد خواستش برای ادامهٔ حیات با تجهیزات پزشکی،‏ بستری شدن در بیمارستان یا پذیرفتن روش‌های درمانی خاص گفتگو کنید.‏ این کار موجب می‌شود اعضای خانواده مجبور نباشند به جای بیمار تصمیم بگیرند و تا حد زیادی از سوءتفاهم‌ها و شاید احساس تقصیر در امان بمانند.‏ بسیار اهمیت دارد که اعضای خانواده گفتگو با عزیز بیمارشان را در مورد این مسائل به تعویق نیندازند تا بتوانند بر مراقبت از او تمرکز کنند.‏ در کتاب مقدّس آمده است:‏ «بی مشورت،‏ تدبیرها باطل می‌شود.‏»—‏امثال ۱۵:‏۲۲‏.‏

معمولاً وظیفهٔ عمدهٔ شخصی که پرستاری از بیمار را بر عهده دارد،‏ آرامش بخشیدن به اوست.‏ شخصی که روزهای آخر عمرش را می‌گذراند نیاز دارد اطمینان یابد که دیگران دوستش دارند و تنها نیست.‏ چگونه می‌توان چنین کرد؟‏ برای عزیزتان مطلب یا شعری بخوانید که برایش شادی‌بخش باشد و روحیه‌اش را تقویت کند.‏ اغلب برای بیمار آرامش‌بخش است که یکی از اعضای خانواده دست او را بگیرد و به آرامی با او صحبت کند.‏

این که به بیمار بگویید که چه کسانی به ملاقات او آمده‌اند بسیار مفید است.‏ در گزارشی آمده است:‏ «از میان حواس پنجگانه،‏ حس شنوایی آخرین حسی است که بیمار از دست می‌دهد.‏ ممکن است  او خواب به نظر رسد،‏ اما گفته‌های شما را بشنود.‏ پس آنچه را که نمی‌خواهید بیمار بشنود،‏ هیچ گاه در حضور او نگویید،‏ حتی اگر خواب باشد.‏»‏

اگر ممکن است با هم دعا کنید.‏ در کتاب مقدّس آمده است که پولُس رسول و همراهانش سخت در فشار بودند طوری که حتی تصوّر می‌کردند زنده نخواهند ماند.‏ آنان چگونه کمک طلبیدند؟‏ پولُس از هم‌ایمانانش چنین درخواست کرد:‏ «شما نیز می‌توانید از طریق دعای التماس‌آمیز خود،‏ به ما کمک کنید.‏» (‏۲قُرِنتیان ۱:‏۸-‏۱۱‏)‏ در شرایط سخت و بیماری‌ای جدّی،‏ دعایی خالصانه و از صمیم دل بسیار باارزش است.‏

تصوّر مرگ عزیزانمان اغلب بسیار دردآور است.‏ البته این بی‌دلیل نیست،‏ چون مرگ امری طبیعی نیست.‏ ما این گونه آفریده نشده‌ایم که مرگ را به عنوان روند طبیعی زندگی بپذیریم.‏ (‏رومیان ۵:‏۱۲‏)‏ از این رو کلام خدا مرگ را «دشمن» انسان نامیده است.‏ (‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۲۶‏)‏ پس این که نخواهیم به مرگ عزیزمان فکر کنیم قابل درک و حتی طبیعی است.‏

با این همه،‏ تأمّل بر شرایط و وضعیت روزهای آخر زندگی بیمار،‏ تا حدّی به اعضای خانواده کمک می‌کند بر نگرانی‌هایشان غالب آیند و تا حد ممکن به آسایش و آرامش بیمار توجه کنند.‏ برخی از علائم در کادر «‏ هفته‌های آخر زندگی‏» ذکر شده است.‏ ممکن است تمامی این علائم برای بیمار روی ندهد،‏ یا به ترتیبی که گفته شده است پیش نیاید.‏ با این همه اغلبِ بیماران با برخی از این تغییرات روبرو می‌شوند.‏

پس از مرگ عزیزتان با دوستی نزدیک که حاضر است به شما کمک کند،‏ تماس بگیرید.‏ بجاست کسانی که پرستاری از بیمار را به عهده داشته‌اند و همین طور اعضای خانواده اطمینان خاطر یابند که درد و سختی عزیزشان به پایان رسیده است.‏ آفرینندهٔ پرمهر ما در این خصوص چنین اطمینانی به ما بخشیده است:‏ «مردگان هیچ نمی‌دانند.‏»—‏جامعه ۹:‏۵‏.‏

تکیه بر خدا طی ایّام بیماری عزیزانمان و همین طور پس از مرگ آنان یعنی در ایّام سوگواری،‏ بسیار اهمیت دارد.‏ خدا می‌تواند از طریق گفته‌ها و اعمال دیگران به ما یاری رساند.‏ شیرین می‌گوید:‏ «آموختم که کمک هیچ کس را رد نکنم.‏ کمک‌هایی که ما دریافت کردیم در تصوّرمان هم نمی‌گنجید.‏ من و همسرم اطمینان داشتیم که این یَهُوَه خدا بود که می‌گفت،‏ ‹من همین جا با شما هستم تا به شما در گذر از این سختی کمک کنم.‏› هیچ گاه آن را فراموش نمی‌کنم.‏»‏

آری در نهایت یَهُوَه خداست که از ما مراقبت می‌کند.‏ او آفرینندهٔ ماست و از درد و رنج ما آگاه است.‏ او مشتاق است که کمک لازم و دلگرمی‌ای را که برای کنار آمدن با شرایط سخت نیاز داریم به ما ببخشد.‏ او حتی وعده داده است که به زودی مرگ را برای همیشه ریشه‌کن می‌کند و میلیاردها انسان را که در خاطرش هستند،‏ رستاخیز می‌بخشد.‏ (‏یوحنا ۵:‏۲۸،‏ ۲۹؛‏ مکاشفه ۲۱:‏۳،‏ ۴‏)‏ آنگاه همه با این گفتهٔ پولُس رسول هم‌صدا خواهند شد:‏ «ای مرگ،‏ پیروزی تو کجاست؟‏ ای مرگ،‏ نیش تو کجاست؟‏»—‏۱قُرِنتیان ۱۵:‏۵۵‏.‏