E DAU levu na ka e vakavuna na mataboko kei na ca ni mata, me vaka na mavoa se tauvimate. E rawa ni dewa qori ina mata, nave se mona. O ira na ca vakalevu na matadra, se ra mataboko era sega ni dau taleitaka na kedra ituvaki, era rarawa, dau tuburi ira tale ga na rere. Ia e levu era saga mera valuta na leqa qori, ra qai bula vakacegu.

Na mata e ivukevuke levu sara ga ena noda kila na veika e tu wavoliti keda. Ni dua gona e mataboko ena vakararavi vakalevu ena tikiniyagona tale eso me rogoca kina na ka, boica, tara, se tovolea na kakana.

E kaya na mekesini Scientific American, ni vakadikevi na veika me baleta na yavala ni mona e laurai ni rawa ni “veisau me vakatau ena ituvaki.” E tukuni tale kina: “E vakadinadinataki ni gauna sa sega ni yavala rawa kina e dua na tikiniyago e dau vakila na ka, ena tuvanaka na mona mera cakacaka vata na vo tale ni tikiniyago era dau vakilai tale ga kina na ka.” Dikeva mada qo eso.

Ka eda rogoca: Eda rawa ni raitayaloyalotaka na nona vosa tiko e dua se ni taubale tiko ena ka ga eda rogoca. Kaya o Fernando e mataboko: “Au kila ga e dua niu rogoca na domona se yavana.” E kaya e dua tale na mataboko o Juan: “Ke o mataboko, o rawa ni kila e dua ni o vakarogoca ga na domona.” O ira na mataboko era dau vakataki keda ga ena nodra saga mera kila na rorogo ni domona e dua, ni na kilai kina e cudru, rarawa, marau se rere.

Era dau kila vinaka na mataboko na vanua era tu kina ena ka ga era rogoca. Era rawa ni kila kina na veitosoyaki ni motoka, na raba ni rumu se ka e vakaosooso tu e matadra.

iBoi: E dau yaga tale ga vei ira na mataboko na nodra boica na ka, ia eso tale na ka e vauci kina. Kena ivakaraitaki, ena rawa ni kila ga na vanua e muria tiko ena ka e boica me vaka na sitoa ni kofi, valenikana,  makete kei na so tale. E vukei koya tale ga na ka e rogoca kei na nona dau vakila na ka e tara.

Ka e tara: E kaya o Francisco: “Au vakayagataka na iqaqaloniligaqu me mataqu.” Au rawa ni vakayagataka tale ga na ititoko me “mataqu.” E kaya o Manasés, a sucu mataboko qai vakavulici me vakayagataka na ititoko ni se gone: “Au dau kila vinaka na vanua au tiko kina, au vakavinavinaka gona ni tiko eso tale na sala au rawa ni vakila kina na ka, qori ena noqu vakasama kei na noqu vakayagataka na ititoko meu kila kina na yasa ni gaunisala au dau taubaletaka.”

Na nodra dau vakila na mataboko na ka era tara, era rawa kina ni wilika na ivola e tabaki baleti ira, qo na Braille. Nikua sa tu vakarawarawa na ivola va qori mera vakavinakataka kina nodra bula vakayago, vakayalo tale ga. Sa tu na ivola ena Braille, wili kina na kena e katoni kei na kena e biu ena kompiuta. E yaga na ivukevuke qori nira rawa kina ni wilika na iVolatabu kei na ivola idusidusi vakaivolatabu. *

 Na veika vakayalo qori e veivakacegui, e vu ni inuinui tale ga vei Paqui kei watina, rau sa tukuni oti mai. E levu na wekadrau vakayalo era tokoni rau, qo ena ivavakoso lotu vaKarisito ni iVakadinadina i Jiova e kea. E kaya o Paqui: “Keirau marautaka neirau bula, e veivakacegui tale ga.”

Io e bau dredre toka na bula ni dua e mataboko. Ia na nodra walia rawa na kedra ituvaki ra qai bula mamarau e ivakadinadina levu ni noda rawa ni veisau na kawatamata kei na noda yalodei!