Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Anyɛɔ akɛ kooloi hãa akɛ gbãla nii

Ani Ole?

Ani Ole?

Mɛni hewɔ blema Israelbii lɛ hã gbãla nii lɛ?

YƐ BLEMA be ni aŋmaa Biblia lɛ, kɛ́ nuu ko miitao ekɛ yoo ko abote gbalashihilɛ mli lɛ, lɛ loo ewekumɛi yawoɔ gbãla nii amɛhãa yoo lɛ wekumɛi. Nibii ni akɛwoɔ gbãla nii lɛ ekomɛi ji, nibii ni jara wala, kooloi, loo shika. Bei komɛi hu lɛ, atsuɔ nii kɛwoɔ gbãla nii lɛ, tamɔ bɔ ni Yakob fee lɛ. Be ni etaoɔ ni ekɛ Rahel abote gbalashihilɛ mli lɛ, etsu nii ehã Rahel papa afii kpawo kɛwo gbãla nii lɛ. (1 Mo. 29:17, 18, 20) Mɛni hewɔ awo gbãla nii lɛ?

Biblia he nilelɔ Carol Meyers wie akɛ: “Yɛ hei ni ayeɔ okwaa yɛ lɛ, biyei tsuɔ nii waa kɛyeɔ amɛbuaa weku lɛ. No hewɔ lɛ, eeenyɛ efee akɛ, awo gbãla nii lɛ koni akɛto yoo lɛ weku lɛ najiaŋ yɛ nitsumɔ ni kulɛ amɛbiyoo lɛ baatsu ehã amɛ lɛ hewɔ.” Agbɛnɛ hu, eeenyɛ efee akɛ, gbãla nii lɛ hã wekukpaa ni yɔɔ yoo lɛ weku lɛ kɛ nuu lɛ weku lɛ teŋ lɛ mli bawa. Kɛ́ wekukpaa ni tamɔ nɛkɛ yɛ wekui enyɔ lɛ ateŋ lɛ, amɛnyɛɔ amɛyeɔ amɛbuaa amɛhe yɛ fimɔ beiaŋ. Kɛfata he lɛ, gbãla nii lɛ hã efee faŋŋ akɛ, abi yoo lɛ shi kɛhã gbalashihilɛ, ni akɛ, ebaashi epapa shĩa lɛ ni eyaje ewu lɛ shĩa lɛ koni ewu lɛ akwɛ lɛ ni ebu ehe.

Kɛ́ nuu lɛ loo ewekumɛi wo gbãla nii lɛ, no etsɔɔɔ akɛ yoo lɛ wekumɛi lɛ ehɔ̃ɔ yoo lɛ amɛhã lɛ. Wolo ko ni atsɛɔ lɛ Ancient Israel​—Its Life and Institutions lɛ wie akɛ: “Kɛ́ odamɔ sɛɛ lɛ, bi ni abi ni Israel hii awo gbãla nii amɛhã yoo lɛ weku lɛ hãa efeɔ tamɔ nɔ ni yoo lɛ weku lɛ miihɔ̃ɔ lɛ amɛmiihã nuu lɛ. Shi etamɔ nɔ ni abu gbãla nii lɛ akɛ nɔ ko ni akɛmiito yoo lɛ weku lɛ najiaŋ, shi jeee ni akɛmiihé yoo lɛ.”

Ŋmɛnɛ lɛ, yɛ maji komɛi anɔ lɛ, mɛi woɔ gbãla nii lolo. Kɛ́ fɔlɔi ni ji Kristofoi lɛ kɛ amɛbiyei miihã gbãla ni amɛbiii gbãla nii ni fe nine lɛ, no hãa ‘gbɔmɛi fɛɛ leɔ amɛniiashishinumɔ lɛ.’ (Fip. 4:5; 1 Kor. 10:32, 33) Ehãa anaa hu akɛ, jeee “shikasuɔlɔi” ji amɛ, ni amɛjeee amimyelɔi. (2 Tim. 3:2) Kɛfata he lɛ, kɛ́ fɔlɔi ni ji Kristofoi lɛ biii gbãla nii ni fe nine lɛ, ebaŋ lɛ akɛ nuu lɛ ni kɛ amɛbiyoo lɛ baahi shi lɛ baatsi gbalamlibotemɔ lɛ eto koni enyɛ ebua shika naa ni ekɛbawo gbãla nii lɛ. Aloo kɛ́ nuu lɛ ji gbɛgbalɔ lɛ, enuŋ he akɛ ekɛ gbɛgbamɔ nitsumɔ lɛ afɔ̃ shi koni enyɛ ekɛ ebe fɛɛ atsu nii ni ekɛbua shika naa koni ekɛyawo gbãla nii lɛ.

Yɛ je lɛŋ hei komɛi lɛ, maŋ lɛ ewo mla yɛ gbãla nii ni esa akɛ ahe lɛ he. Kɛ́ awo mla ni tamɔ nakai yɛ he ni wɔyɔɔ lɛ, esa akɛ wɔye nɔ. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ Biblia lɛ kɛɔ akɛ, esa akɛ Kristofoi ‘aba amɛhe shi amɛwo hegbɛi ni yeɔ nɔ lɛ ashishi’ ni amɛye maŋ lɛ mlai lɛ anɔ kɛ́ mlai nɛɛ eteee shi ewooo Nyɔŋmɔ mlai lɛ.​—Rom. 13:1; Bɔf. 5:29.