دانيال 2:1—49
-
ناۆۋحودونوسور پاتشانىڭ ٶز تۇسىنەن مازاسى كەتۋى (1—4)
-
ٴتۇستى ەشبىر دانىشپاننىڭ جوري الماۋى (5—13)
-
دانيالدىڭ قۇدايدىڭ كومەگىنە جۇگىنۋى (14—18)
-
قۇدايدى قۇپيانى اشقانى ٷشىن ماداقتاۋ (19—23)
-
دانيالدىڭ پاتشاعا ٴتۇستى ايتىپ بەرۋى (24—35)
-
ٴتۇستىڭ ٴمانى (36—45)
-
پاتشالىق تاسىنىڭ ٴمۇسىندى قيراتۋى (44، 45)
-
-
پاتشانىڭ دانيالعا سي-قۇرمەت كورسەتۋى (46—49)
2 بيلىك قۇرۋىنىڭ ەكىنشى جىلى ناۆۋحودونوسور بىرنەشە ٴتۇس كوردى. سودان قاتتى مازاسى كەتىپ+، ۇيىقتاي الماي قويدى.
2 سوندا پاتشا ٶزىنىڭ قانداي تۇستەر كورگەنىن ايتىپ بەرسىن دەپ، سيقىرشىلىقپەن اينالىساتىن ابىزداردى، ساۋەگەيلەردى، باقسىلار مەن حالدەي جۇلدىزجورامالشىلارىن شاقىرتتى. ولار كەلىپ، پاتشانىڭ الدىندا تۇردى+.
3 پاتشا ولارعا: «مەن ٴتۇس كوردىم. تۇسىمدە نە كورگەنىمدى بىلگىم كەلىپ، مازام كەتىپ تۇر»،— دەدى.
4 حالدەي جۇلدىزجورامالشىلارى پاتشاعا ارامەي تىلىندە*+: «ۋا، پاتشا، ماڭگى جاساڭىز! قۇلدارىڭىزعا كورگەن ٴتۇسىڭىزدى ايتىپ بەرىڭىز، ٴبىز جورىپ بەرەيىك»،— دەپ جاۋاپ قايىردى.
5 پاتشا حالدەي جۇلدىزجورامالشىلارىنا: «مەنىڭ سوڭعى ٴسوزىم مىناۋ — ەگەر قانداي ٴتۇس كورگەنىمدى ايتىپ، ونى جورىپ بەرمەسەڭدەر، سەندەردى مۇشەلەپ شاۋىپ تاستايمىن، ال ۇيلەرىڭ كوپشىلىك باراتىن اجەتحاناعا* اينالادى.
6 ال ٴتۇسىمدى ايتىپ، جورىپ بەرسەڭدەر، سي-سياپات الىپ، قۇرمەتكە بولەنەسىڭدەر+. ولاي بولسا، قانداي ٴتۇس كورگەنىمدى ايتىپ، ٴمانىن ٴتۇسىندىرىپ بەرىڭدەر»،— دەدى.
7 ولار تاعى دا: «پاتشا قۇلدارىنا ٴتۇسىن ايتىپ بەرسە، ٴبىز ونى جورىپ بەرەر ەدىك»،— دەدى.
8 سوندا پاتشا: «سوڭعى ٴسوزىم قانداي ەكەنىن بىلەسىڭدەر، سوندىقتان ۋاقىتتى سوزعىلارىڭ كەلىپ تۇرعانىن بايقاپ تۇرمىن.
9 ەگەر ٴتۇسىمدى ايتىپ بەرمەسەڭدەر، بارىڭە بىردەي ۇكىم شىعارىلادى. ٴبىراق سەندەر قولايلى جاعداي تۋعانشا، ماعان وتىرىك ايتىپ، الداي تۇرامىز دەپ كەلىسىپ العانسىڭدار عوي. ماعان قانداي ٴتۇس كورگەنىمدى ايتىڭدار، سوندا ونى جوري الاتىندارىڭا كوزىم جەتەدى»،— دەدى.
10 حالدەي جۇلدىزجورامالشىلارى پاتشاعا: «پاتشانىڭ بۇل تالابىن جەر بەتىندەگى بىردە-ٴبىر ادام ورىنداي المايدى. بۇعان دەيىن ەشبىر ۇلى پاتشا نە ٵمىرشى سيقىرشىلىقپەن اينالىساتىن ابىزدان، ساۋەگەيدەن نە حالدەي جۇلدىزجورامالشىدان مۇنداي نارسەنى تالاپ ەتكەن ەمەس.
11 پاتشانىڭ بۇل تاپسىرماسىن ورىنداۋ قيىن. ٴتۇسىڭىزدى پەندەلەر اراسىندا تۇرمايتىن قۇدايلاردان باسقا ەشكىم دە ايتا المايدى»،— دەپ جاۋاپ قايىردى.
12 سوندا پاتشا قاھارىنا ٴمىنىپ، بابىلداعى بارلىق دانىشپاننىڭ كوزىن قۇرتۋعا بۇيرىق بەردى+.
13 بۇيرىق شىققاندىقتان، دانىشپانداردىڭ ٶمىرى قىل ۇستىندە تۇردى. جەندەتتەر دانيال مەن ونىڭ ٷش جولداسىن دا ولتىرمەك بولىپ ىزدەستىردى.
14 سول كەزدە دانيال پاتشانىڭ وققاعارلارىنىڭ باسشىسى اريوحپەن اقىلمەن، ابايلاپ سويلەستى. ول بابىلدىڭ كۇللى دانىشپاندارىن ولتىرۋگە جىبەرىلگەن ەدى.
15 پاتشانىڭ قىزمەتكەرى اريوحتان دانيال: «پاتشانىڭ مۇنداي قاتال بۇيرىق شىعارۋىنا نە سەبەپ بولدى ەكەن؟»— دەپ سۇرادى. اريوح وعان بولعان جايتتى ايتىپ بەردى+.
16 سوندا دانيال پاتشاعا بارىپ، ودان ٴتۇسىنىڭ ٴمانىن ايتۋ ٷشىن ۋاقىت بەرۋدى سۇرادى.
17 بۇدان كەيىن دانيال ۇيىنە بارىپ، ٷش جولداسى — حانانياح، ميشاەل مەن ازارياحقا بولعان جايتتى جەتكىزدى.
18 بابىلدىڭ باسقا دانىشپاندارىمەن بىرگە ٶزى دە، جولداستارى دا ٶلىپ كەتپەس ٷشىن، ولارعا كوكتەگى قۇدايدان راقىم ەتىپ، وسى قۇپيانى اشىپ بەرۋىن سۇراڭدار دەدى.
19 سودان تۇندە دانيالعا ايان بەرىلىپ، قۇپيانىڭ سىرى اشىلدى+. سوندا ول كوكتەگى قۇدايعا بىلاي دەپ ماداق ايتتى:
20 قۇدايدىڭ ەسىمى ماڭگى باقي ماداقتالا بەرسىن!
ويتكەنى ول — دانالىق پەن قۇدىرەتتىڭ جالعىز يەسى+.
21 ول ۋاقىتتار مەن مەرزىمدەردى وزگەرتەدى+،پاتشالاردى تاقتان تۇسىرەدى، پاتشالاردى تاققا وتىرعىزادى+،دانالارعا دانالىق، پاراساتتىلارعا ٴبىلىم سيلايدى+.
22 ول تەرەڭ دە جاسىرىن نارسەلەردى اشادى+،تۇنەكتە نە بارىن جاقسى بىلەدى+،جارىق ونىڭ قاسىندا مەكەندەيدى+.
23 ۋا، اتا-بابالارىم سيىنعان قۇداي،ساعان ريزاشىلىق بىلدىرەمىن، ماداق ايتامىن.
ويتكەنى ماعان دانالىق پەن كۇش-قۋات دارىتتىڭ.
وزىڭنەن سۇراعانىمىزدى ماعان اشىپ بەردىڭ،پاتشانىڭ ماسەلەسىن بىزگە ٴبىلدىردىڭ+.
24 ٴسۇيتىپ، دانيال بابىلدىڭ دانىشپاندارىن ولتىرۋگە پاتشادان تاپسىرما العان+ اريوحقا بارىپ: «بابىلدىڭ دانىشپاندارىن ولتىرمەڭىز. مەنى پاتشانىڭ الدىنا اپارىڭىز، وعان ٴتۇسىنىڭ ٴمانىن ايتىپ بەرەيىن»،— دەدى.
25 اريوح دانيالدى دەرەۋ پاتشانىڭ الدىنا اپارىپ: «ياھۋدادان جەر اۋدارىلىپ كەلگەندەردىڭ اراسىنان+ پاتشانىڭ ٴتۇسىن جورىپ بەرە الاتىن ادامدى تاپتىم»،— دەدى.
26 سوندا پاتشا بالتاشازار+ دەپ اتالعان دانيالدان: «سەن شىنىمەن قانداي ٴتۇس كورگەنىمدى ايتىپ، جورىپ بەرە الاسىڭ با؟»— دەپ سۇرادى+.
27 دانيال بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى: «ەشقانداي دانىشپان، ساۋەگەي، سيقىرشىلىقپەن اينالىساتىن ابىز نە جۇلدىزجورامالشى پاتشا سۇراعان قۇپيانى اشىپ بەرە المايدى+.
28 ٴبىراق كوكتە قۇپيالاردى اشاتىن قۇداي بار+. ول ناۆۋحودونوسور پاتشاعا سوڭعى كۇندەرى نە بولاتىنىن اشىپ وتىر. ٴسىز كورگەن ٴتۇس پەن توسەگىڭىزدە جاتىپ كورگەن اياندار مىنالار:
29 ۋا، پاتشا، توسەگىڭىزدە جاتىپ، بولاشاقتا نە بولاتىنى جايلى ويلاي باستادىڭىز. سوندا قۇپيالاردى اشاتىن قۇداي سىزگە الدا نە بولاتىنىن ٴبىلدىردى.
30 ال بۇل قۇپيا ماعان دانالىعىم وزگەلەردەن ارتىق بولعاندىقتان ەمەس، قايتا، پاتشاعا ٴتۇسىنىڭ ٴمانىن ايتىپ، جۇرەگىندەگى ويلاردى ٴبىلدىرۋ ٷشىن اشىلىپ وتىر+.
31 ۋا، پاتشا، تۇسىڭىزدە ٴبىر ۇلكەن ٴمۇسىن كوردىڭىز. وراسان زور ٵرى جارق-جۇرق ەتكەن بۇل ٴمۇسىن ٴدال الدىڭىزدا تۇردى، ونىڭ سىرت كورىنىسى جان تۇرشىكتىرەتىندەي ەدى.
32 ٴمۇسىننىڭ باسى ساف التىننان+، كەۋدەسى مەن قولدارى كۇمىستەن+، ٸشى مەن جامباس تۇسى مىستان+،
33 اياقتارى تەمىردەن+، ال تابان جاعى جارتىلاي تەمىردەن، جارتىلاي سازدان* ەكەن+.
34 ٴسىز مۇسىنگە قاراپ تۇرعاندا، ادامنىڭ كومەگىنسىز تاۋدان ٴبىر تاس ٴبولىندى دە، ٴمۇسىننىڭ تەمىر مەن سازدان جاسالعان تابان جاعىن سوعىپ، ونى قيراتتى+.
35 سوندا تەمىر، ساز، مىس، كۇمىس پەن التىن — ٴبارىنىڭ كۇل-تالقانى شىعىپ، جازدىگۇنى قىرماندا باستىرىلعان استىقتىڭ قاۋىزىنداي بولدى دا، سوققان جەلمەن ۇشىپ، ٸزى دە قالمادى. ال ٴمۇسىندى قيراتقان تاس ۇلكەن تاۋعا اينالىپ، بۇكىل جەر بەتىن الىپ جاتتى.
36 كورگەن ٴتۇسىڭىز، مىنە، وسىنداي. ەندى ونىڭ ٴمانىن ايتىپ بەرەيىك.
37 ۋا، پاتشا، پاتشالاردىڭ پاتشاسى! كوكتەگى قۇداي سىزگە پاتشالىق+، قۇدىرەت، كۇش پەن اتاق-داڭق سيلادى.
38 ول جەر-جەردەگى ادام بالاسىن، دالاداعى اڭدار مەن اسپانداعى قۇستاردى قولىڭىزعا بەرىپ، ٴسىزدى سولاردىڭ ٴبارىنىڭ ۇستىنەن بيلەۋشى ەتىپ تاعايىندادى+، سوندىقتان ٴمۇسىننىڭ التىن باسى — ٶزىڭىزسىز+.
39 سىزدەن كەيىن وزىڭىزدەن تومەنىرەك باسقا پاتشالىق پايدا بولادى+. سودان كەيىن بۇكىل جەر بەتىنە بيلىك جۇرگىزەتىن ٷشىنشى پاتشالىق، مىس پاتشالىق، پايدا بولادى+.
40 ال ٴتورتىنشى پاتشالىق تەمىردەي قاتتى بولادى+. تەمىر ٴبارىن قيراتىپ، كۇل-پارشاسىن شىعاراتىنى سياقتى، ول دا وسى پاتشالىقتاردىڭ ٴبارىن تەمىر ىسپەتتى قيراتىپ، تالقاندايدى+.
41 ٴمۇسىننىڭ تابانى مەن باشپايلارى جارتىلاي تەمىردەن، جارتىلاي سازدان ەكەنىن كوردىڭىز. بۇل سول پاتشالىقتىڭ جىككە بولىنەتىنىن بىلدىرەدى. ٴبىراق ٶزىڭىز كورگەندەي، تەمىر سازبەن ارالاسقاندىقتان، پاتشالىقتا تەمىردىڭ ٴبىرشاما قاتتىلىعى بولادى.
42 باشپايلار جارتىلاي تەمىردەن، جارتىلاي سازدان بولعاندىقتان، پاتشالىق تا جارتىلاي بەرىك، جارتىلاي مورت سىنعىش بولادى.
43 ٶزىڭىز كورگەندەي، تەمىر سازبەن ارالاسقان، سول سياقتى پاتشالىقتىڭ بولىكتەرى دە حالىقپەن* ارالاسادى. ٴبىراق تەمىردىڭ سازبەن بىرىكپەيتىنىندەي، ولار دا ٴبىر-بىرىمەن بىرىكپەيدى.
44 سول پاتشالاردىڭ كۇندەرىندە كوكتەگى قۇداي ەشقاشان جويىلمايتىن+ پاتشالىق ورناتادى+. بۇل پاتشالىق باسقا حالىقتىڭ قولىنا وتپەيدى+. ول سول پاتشالىقتاردىڭ ٴبارىن قيراتىپ+، ٶزى ماڭگى تۇرادى+.
45 ويتكەنى ٴسىز تاۋدان ادامنىڭ كومەگىنسىز ٴبىر تاستىڭ ٴبولىنىپ، تەمىردى، مىستى، سازدى، كۇمىس پەن التىندى قيراتقانىن كوردىڭىز+. ۇلى قۇداي بولاشاقتا نە بولاتىنىن پاتشاعا ٴبىلدىرىپ وتىر+. بۇل ٴتۇس — شىندىق، ونىڭ ٴمانى دە سەنىم ارتۋعا تۇرارلىق».
46 سوندا ناۆۋحودونوسور پاتشا دانيالدىڭ الدىندا جەرگە جىعىلىپ، زور قۇرمەت كورسەتتى. سوسىن وعان سيلىق جاساپ، ونىڭ قۇرمەتىنە حوش ٴيىستى زات تۇتەتۋدى بۇيىردى.
47 پاتشا دانيالعا: «سەنىڭ قۇدايىڭ شىنىمەن دە قۇدايلاردىڭ قۇدايى*، پاتشالاردىڭ يەسى جانە قۇپيالاردى اشاتىن قۇداي ەكەن، ويتكەنى سەن وسى قۇپيانى اشا ٴبىلدىڭ»+،— دەدى.
48 سودان پاتشا دانيالدى جوعارىلاتىپ، وعان نەبىر جاقسى سيلىقتار بەردى، سونداي-اق ونى بۇكىل بابىل ايماعىنىڭ* بيلەۋشىسى+ جانە بابىلدىڭ بارلىق دانىشپاندارىنىڭ باسشىسى* ەتىپ قويدى.
49 پاتشا دانيالدىڭ وتىنىشىمەن شادىراق، ميساق، ابدىنەگونى+ بابىل ايماعىنىڭ ىستەرىن باسقارۋعا تاعايىندادى. ال دانيالدىڭ ٶزى پاتشا سارايىندا قىزمەت ەتتى.
سىلتەمەلەر
^ دن 2:4ا—7:28 تارماقتار ٴتۇپنۇسقادا ارامەي تىلىندە جازىلعان.
^ مۇمكىن: «كۇل-قوقىس نە تەزەك تاستايتىن جەرگە».
^ نەمەسە «كۇيدىرىلگەن سازدان».
^ نەمەسە «ادامزات»، ياعني قاراپايىم حالىق.
^ ياعني باسقا قۇدايلاردان جوعارى تۇرعان قۇداي.
^ نەمەسە «پروۆينسياسىنىڭ».
^ نەمەسە «پرەفەكت». تۇسىندىرمەدەگى «پرەفەكت» ٴسوزىن قاراڭىز.