دانيال 2‏:‏1‏—49

  • ناۆۋحودونوسور پاتشانىڭ ٶز تۇ‌سىنە‌ن مازاسى كە‌تۋى ‏(‏1—‏4‏)‏

  • ٴ‌تۇ‌ستى ە‌شبىر دانىشپاننىڭ جوري الماۋى ‏(‏5—‏13‏)‏

  • دانيالدىڭ قۇ‌دايدىڭ كومە‌گىنە جۇ‌گىنۋى ‏(‏14—‏18‏)‏

  • قۇ‌دايدى قۇ‌پيانى اشقانى ٷشىن ماداقتاۋ ‏(‏19—‏23‏)‏

  • دانيالدىڭ پاتشاعا ٴ‌تۇ‌ستى ايتىپ بە‌رۋى ‏(‏24—‏35‏)‏

  • ٴ‌تۇ‌ستىڭ ٴ‌مانى ‏(‏36—‏45‏)‏

    • پاتشالىق تاسىنىڭ ٴ‌مۇ‌سىندى قيراتۋى ‏(‏44،‏ 45‏)‏

  • پاتشانىڭ دانيالعا سي-‏قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تۋى ‏(‏46—‏49‏)‏

2  بيلىك قۇ‌رۋىنىڭ ە‌كىنشى جىلى ناۆۋحودونوسور بىرنە‌شە ٴ‌تۇ‌س كوردى.‏ سودان قاتتى مازاسى كە‌تىپ⁠+‏،‏ ۇ‌يىقتاي الماي قويدى.‏  سوندا پاتشا ٶزىنىڭ قانداي تۇ‌ستە‌ر كورگە‌نىن ايتىپ بە‌رسىن دە‌پ،‏ سيقىرشىلىقپە‌ن اينالىساتىن ابىزداردى،‏ ساۋە‌گە‌يلە‌ردى،‏ باقسىلار مە‌ن حالدە‌ي جۇ‌لدىزجورامالشىلارىن شاقىرتتى.‏ ولار كە‌لىپ،‏ پاتشانىڭ الدىندا تۇ‌ردى⁠+‏.‏  پاتشا ولارعا:‏ «مە‌ن ٴ‌تۇ‌س كوردىم.‏ تۇ‌سىمدە نە كورگە‌نىمدى بىلگىم كە‌لىپ،‏ مازام كە‌تىپ تۇ‌ر»،‏—‏ دە‌دى.‏  حالدە‌ي جۇ‌لدىزجورامالشىلارى پاتشاعا ارامە‌ي تىلىندە*+‏:‏ «ۋا،‏ پاتشا،‏ ماڭگى جاساڭىز!‏ قۇ‌لدارىڭىزعا كورگە‌ن ٴ‌تۇ‌سىڭىزدى ايتىپ بە‌رىڭىز،‏ ٴ‌بىز جورىپ بە‌رە‌يىك»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ قايىردى.‏  پاتشا حالدە‌ي جۇ‌لدىزجورامالشىلارىنا:‏ «مە‌نىڭ سوڭعى ٴ‌سوزىم مىناۋ —‏ ە‌گە‌ر قانداي ٴ‌تۇ‌س كورگە‌نىمدى ايتىپ،‏ ونى جورىپ بە‌رمە‌سە‌ڭدە‌ر،‏ سە‌ندە‌ردى مۇ‌شە‌لە‌پ شاۋىپ تاستايمىن،‏ ال ۇ‌يلە‌رىڭ كوپشىلىك باراتىن اجە‌تحاناعا* اينالادى.‏  ال ٴ‌تۇ‌سىمدى ايتىپ،‏ جورىپ بە‌رسە‌ڭدە‌ر،‏ سي-‏سياپات الىپ،‏ قۇ‌رمە‌تكە بولە‌نە‌سىڭدە‌ر⁠+‏.‏ ولاي بولسا،‏ قانداي ٴ‌تۇ‌س كورگە‌نىمدى ايتىپ،‏ ٴ‌مانىن ٴ‌تۇ‌سىندىرىپ بە‌رىڭدە‌ر»،‏—‏ دە‌دى.‏  ولار تاعى دا:‏ «پاتشا قۇ‌لدارىنا ٴ‌تۇ‌سىن ايتىپ بە‌رسە،‏ ٴ‌بىز ونى جورىپ بە‌رە‌ر ە‌دىك»،‏—‏ دە‌دى.‏  سوندا پاتشا:‏ «سوڭعى ٴ‌سوزىم قانداي ە‌كە‌نىن بىلە‌سىڭدە‌ر،‏ سوندىقتان ۋاقىتتى سوزعىلارىڭ كە‌لىپ تۇ‌رعانىن بايقاپ تۇ‌رمىن.‏  ە‌گە‌ر ٴ‌تۇ‌سىمدى ايتىپ بە‌رمە‌سە‌ڭدە‌ر،‏ بارىڭە بىردە‌ي ۇ‌كىم شىعارىلادى.‏ ٴ‌بىراق سە‌ندە‌ر قولايلى جاعداي تۋعانشا،‏ ماعان وتىرىك ايتىپ،‏ الداي تۇ‌رامىز دە‌پ كە‌لىسىپ العانسىڭدار عوي.‏ ماعان قانداي ٴ‌تۇ‌س كورگە‌نىمدى ايتىڭدار،‏ سوندا ونى جوري الاتىندارىڭا كوزىم جە‌تە‌دى»،‏—‏ دە‌دى.‏ 10  حالدە‌ي جۇ‌لدىزجورامالشىلارى پاتشاعا:‏ «پاتشانىڭ بۇ‌ل تالابىن جە‌ر بە‌تىندە‌گى بىردە-‏ٴ‌بىر ادام ورىنداي المايدى.‏ بۇ‌عان دە‌يىن ە‌شبىر ۇ‌لى پاتشا نە ٵمىرشى سيقىرشىلىقپە‌ن اينالىساتىن ابىزدان،‏ ساۋە‌گە‌يدە‌ن نە حالدە‌ي جۇ‌لدىزجورامالشىدان مۇ‌نداي نارسە‌نى تالاپ ە‌تكە‌ن ە‌مە‌س.‏ 11  پاتشانىڭ بۇ‌ل تاپسىرماسىن ورىنداۋ قيىن.‏ ٴ‌تۇ‌سىڭىزدى پە‌ندە‌لە‌ر اراسىندا تۇ‌رمايتىن قۇ‌دايلاردان باسقا ە‌شكىم دە ايتا المايدى»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ قايىردى.‏ 12  سوندا پاتشا قاھارىنا ٴ‌مىنىپ،‏ بابىلداعى بارلىق دانىشپاننىڭ كوزىن قۇ‌رتۋعا بۇ‌يرىق بە‌ردى⁠+‏.‏ 13  بۇ‌يرىق شىققاندىقتان،‏ دانىشپانداردىڭ ٶمىرى قىل ۇ‌ستىندە تۇ‌ردى.‏ جە‌ندە‌تتە‌ر دانيال مە‌ن ونىڭ ٷش جولداسىن دا ولتىرمە‌ك بولىپ ىزدە‌ستىردى.‏ 14  سول كە‌زدە دانيال پاتشانىڭ وققاعارلارىنىڭ باسشىسى اريوحپە‌ن اقىلمە‌ن،‏ ابايلاپ سويلە‌ستى.‏ ول بابىلدىڭ كۇ‌للى دانىشپاندارىن ولتىرۋگە جىبە‌رىلگە‌ن ە‌دى.‏ 15  پاتشانىڭ قىزمە‌تكە‌رى اريوحتان دانيال:‏ «پاتشانىڭ مۇ‌نداي قاتال بۇ‌يرىق شىعارۋىنا نە سە‌بە‌پ بولدى ە‌كە‌ن؟‏»—‏ دە‌پ سۇ‌رادى.‏ اريوح وعان بولعان جايتتى ايتىپ بە‌ردى⁠+‏.‏ 16  سوندا دانيال پاتشاعا بارىپ،‏ ودان ٴ‌تۇ‌سىنىڭ ٴ‌مانىن ايتۋ ٷشىن ۋاقىت بە‌رۋدى سۇ‌رادى.‏ 17  بۇ‌دان كە‌يىن دانيال ۇ‌يىنە بارىپ،‏ ٷش جولداسى —‏ حانانياح،‏ ميشاە‌ل مە‌ن ازارياحقا بولعان جايتتى جە‌تكىزدى.‏ 18  بابىلدىڭ باسقا دانىشپاندارىمە‌ن بىرگە ٶزى دە،‏ جولداستارى دا ٶلىپ كە‌تپە‌س ٷشىن،‏ ولارعا كوكتە‌گى قۇ‌دايدان راقىم ە‌تىپ،‏ وسى قۇ‌پيانى اشىپ بە‌رۋىن سۇ‌راڭدار دە‌دى.‏ 19  سودان تۇ‌ندە دانيالعا ايان بە‌رىلىپ،‏ قۇ‌پيانىڭ سىرى اشىلدى⁠+‏.‏ سوندا ول كوكتە‌گى قۇ‌دايعا بىلاي دە‌پ ماداق ايتتى:‏ 20  قۇ‌دايدىڭ ە‌سىمى ماڭگى باقي ماداقتالا بە‌رسىن!‏ ويتكە‌نى ول —‏ دانالىق پە‌ن قۇ‌دىرە‌تتىڭ جالعىز يە‌سى⁠+‏.‏ 21  ول ۋاقىتتار مە‌ن مە‌رزىمدە‌ردى وزگە‌رتە‌دى⁠+‏،‏پاتشالاردى تاقتان تۇ‌سىرە‌دى،‏ پاتشالاردى تاققا وتىرعىزادى⁠+‏،‏دانالارعا دانالىق،‏ پاراساتتىلارعا ٴ‌بىلىم سيلايدى⁠+‏.‏ 22  ول تە‌رە‌ڭ دە جاسىرىن نارسە‌لە‌ردى اشادى⁠+‏،‏تۇ‌نە‌كتە نە بارىن جاقسى بىلە‌دى⁠+‏،‏جارىق ونىڭ قاسىندا مە‌كە‌ندە‌يدى⁠+‏.‏ 23  ۋا،‏ اتا-‏بابالارىم سيىنعان قۇ‌داي،‏ساعان ريزاشىلىق بىلدىرە‌مىن،‏ ماداق ايتامىن.‏ ويتكە‌نى ماعان دانالىق پە‌ن كۇ‌ش-‏قۋات دارىتتىڭ.‏ وزىڭنە‌ن سۇ‌راعانىمىزدى ماعان اشىپ بە‌ردىڭ،‏پاتشانىڭ ماسە‌لە‌سىن بىزگە ٴ‌بىلدىردىڭ⁠+‏.‏ 24  ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ دانيال بابىلدىڭ دانىشپاندارىن ولتىرۋگە پاتشادان تاپسىرما العان⁠+ اريوحقا بارىپ:‏ «بابىلدىڭ دانىشپاندارىن ولتىرمە‌ڭىز.‏ مە‌نى پاتشانىڭ الدىنا اپارىڭىز،‏ وعان ٴ‌تۇ‌سىنىڭ ٴ‌مانىن ايتىپ بە‌رە‌يىن»،‏—‏ دە‌دى.‏ 25  اريوح دانيالدى دە‌رە‌ۋ پاتشانىڭ الدىنا اپارىپ:‏ «ياھۋدادان جە‌ر اۋدارىلىپ كە‌لگە‌ندە‌ردىڭ اراسىنان⁠+ پاتشانىڭ ٴ‌تۇ‌سىن جورىپ بە‌رە الاتىن ادامدى تاپتىم»،‏—‏ دە‌دى.‏ 26  سوندا پاتشا بالتاشازار⁠+ دە‌پ اتالعان دانيالدان:‏ «سە‌ن شىنىمە‌ن قانداي ٴ‌تۇ‌س كورگە‌نىمدى ايتىپ،‏ جورىپ بە‌رە الاسىڭ با؟‏»—‏ دە‌پ سۇ‌رادى⁠+‏.‏ 27  دانيال بىلاي دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى:‏ «ە‌شقانداي دانىشپان،‏ ساۋە‌گە‌ي،‏ سيقىرشىلىقپە‌ن اينالىساتىن ابىز نە جۇ‌لدىزجورامالشى پاتشا سۇ‌راعان قۇ‌پيانى اشىپ بە‌رە المايدى⁠+‏.‏ 28  ٴ‌بىراق كوكتە قۇ‌پيالاردى اشاتىن قۇ‌داي بار⁠+‏.‏ ول ناۆۋحودونوسور پاتشاعا سوڭعى كۇ‌ندە‌رى نە بولاتىنىن اشىپ وتىر.‏ ٴ‌سىز كورگە‌ن ٴ‌تۇ‌س پە‌ن توسە‌گىڭىزدە جاتىپ كورگە‌ن اياندار مىنالار:‏ 29  ۋا،‏ پاتشا،‏ توسە‌گىڭىزدە جاتىپ،‏ بولاشاقتا نە بولاتىنى جايلى ويلاي باستادىڭىز.‏ سوندا قۇ‌پيالاردى اشاتىن قۇ‌داي سىزگە الدا نە بولاتىنىن ٴ‌بىلدىردى.‏ 30  ال بۇ‌ل قۇ‌پيا ماعان دانالىعىم وزگە‌لە‌ردە‌ن ارتىق بولعاندىقتان ە‌مە‌س،‏ قايتا،‏ پاتشاعا ٴ‌تۇ‌سىنىڭ ٴ‌مانىن ايتىپ،‏ جۇ‌رە‌گىندە‌گى ويلاردى ٴ‌بىلدىرۋ ٷشىن اشىلىپ وتىر⁠+‏.‏ 31  ۋا،‏ پاتشا،‏ تۇ‌سىڭىزدە ٴ‌بىر ۇ‌لكە‌ن ٴ‌مۇ‌سىن كوردىڭىز.‏ وراسان زور ٵرى جارق-‏جۇ‌رق ە‌تكە‌ن بۇ‌ل ٴ‌مۇ‌سىن ٴ‌دال الدىڭىزدا تۇ‌ردى،‏ ونىڭ سىرت كورىنىسى جان تۇ‌رشىكتىرە‌تىندە‌ي ە‌دى.‏ 32  ٴ‌مۇ‌سىننىڭ باسى ساف التىننان⁠+‏،‏ كە‌ۋدە‌سى مە‌ن قولدارى كۇ‌مىستە‌ن⁠+‏،‏ ٸشى مە‌ن جامباس تۇ‌سى مىستان⁠+‏،‏ 33  اياقتارى تە‌مىردە‌ن⁠+‏،‏ ال تابان جاعى جارتىلاي تە‌مىردە‌ن،‏ جارتىلاي سازدان* ە‌كە‌ن⁠+‏.‏ 34  ٴ‌سىز مۇ‌سىنگە قاراپ تۇ‌رعاندا،‏ ادامنىڭ كومە‌گىنسىز تاۋدان ٴ‌بىر تاس ٴ‌بولىندى دە،‏ ٴ‌مۇ‌سىننىڭ تە‌مىر مە‌ن سازدان جاسالعان تابان جاعىن سوعىپ،‏ ونى قيراتتى⁠+‏.‏ 35  سوندا تە‌مىر،‏ ساز،‏ مىس،‏ كۇ‌مىس پە‌ن التىن —‏ ٴ‌بارىنىڭ كۇ‌ل-‏تالقانى شىعىپ،‏ جازدىگۇ‌نى قىرماندا باستىرىلعان استىقتىڭ قاۋىزىنداي بولدى دا،‏ سوققان جە‌لمە‌ن ۇ‌شىپ،‏ ٸزى دە قالمادى.‏ ال ٴ‌مۇ‌سىندى قيراتقان تاس ۇ‌لكە‌ن تاۋعا اينالىپ،‏ بۇ‌كىل جە‌ر بە‌تىن الىپ جاتتى.‏ 36  كورگە‌ن ٴ‌تۇ‌سىڭىز،‏ مىنە،‏ وسىنداي.‏ ە‌ندى ونىڭ ٴ‌مانىن ايتىپ بە‌رە‌يىك.‏ 37  ۋا،‏ پاتشا،‏ پاتشالاردىڭ پاتشاسى!‏ كوكتە‌گى قۇ‌داي سىزگە پاتشالىق⁠+‏،‏ قۇ‌دىرە‌ت،‏ كۇ‌ش پە‌ن اتاق-‏داڭق سيلادى.‏ 38  ول جە‌ر-‏جە‌ردە‌گى ادام بالاسىن،‏ دالاداعى اڭدار مە‌ن اسپانداعى قۇ‌ستاردى قولىڭىزعا بە‌رىپ،‏ ٴ‌سىزدى سولاردىڭ ٴ‌بارىنىڭ ۇ‌ستىنە‌ن بيلە‌ۋشى ە‌تىپ تاعايىندادى⁠+‏،‏ سوندىقتان ٴ‌مۇ‌سىننىڭ التىن باسى —‏ ٶزىڭىزسىز⁠+‏.‏ 39  سىزدە‌ن كە‌يىن وزىڭىزدە‌ن تومە‌نىرە‌ك باسقا پاتشالىق پايدا بولادى⁠+‏.‏ سودان كە‌يىن بۇ‌كىل جە‌ر بە‌تىنە بيلىك جۇ‌رگىزە‌تىن ٷشىنشى پاتشالىق،‏ مىس پاتشالىق،‏ پايدا بولادى⁠+‏.‏ 40  ال ٴ‌تورتىنشى پاتشالىق تە‌مىردە‌ي قاتتى بولادى⁠+‏.‏ تە‌مىر ٴ‌بارىن قيراتىپ،‏ كۇ‌ل-‏پارشاسىن شىعاراتىنى سياقتى،‏ ول دا وسى پاتشالىقتاردىڭ ٴ‌بارىن تە‌مىر ىسپە‌تتى قيراتىپ،‏ تالقاندايدى⁠+‏.‏ 41  ٴ‌مۇ‌سىننىڭ تابانى مە‌ن باشپايلارى جارتىلاي تە‌مىردە‌ن،‏ جارتىلاي سازدان ە‌كە‌نىن كوردىڭىز.‏ بۇ‌ل سول پاتشالىقتىڭ جىككە بولىنە‌تىنىن بىلدىرە‌دى.‏ ٴ‌بىراق ٶزىڭىز كورگە‌ندە‌ي،‏ تە‌مىر سازبە‌ن ارالاسقاندىقتان،‏ پاتشالىقتا تە‌مىردىڭ ٴ‌بىرشاما قاتتىلىعى بولادى.‏ 42  باشپايلار جارتىلاي تە‌مىردە‌ن،‏ جارتىلاي سازدان بولعاندىقتان،‏ پاتشالىق تا جارتىلاي بە‌رىك،‏ جارتىلاي مورت سىنعىش بولادى.‏ 43  ٶزىڭىز كورگە‌ندە‌ي،‏ تە‌مىر سازبە‌ن ارالاسقان،‏ سول سياقتى پاتشالىقتىڭ بولىكتە‌رى دە حالىقپە‌ن* ارالاسادى.‏ ٴ‌بىراق تە‌مىردىڭ سازبە‌ن بىرىكپە‌يتىنىندە‌ي،‏ ولار دا ٴ‌بىر-‏بىرىمە‌ن بىرىكپە‌يدى.‏ 44  سول پاتشالاردىڭ كۇ‌ندە‌رىندە كوكتە‌گى قۇ‌داي ە‌شقاشان جويىلمايتىن⁠+ پاتشالىق ورناتادى⁠+‏.‏ بۇ‌ل پاتشالىق باسقا حالىقتىڭ قولىنا وتپە‌يدى⁠+‏.‏ ول سول پاتشالىقتاردىڭ ٴ‌بارىن قيراتىپ⁠+‏،‏ ٶزى ماڭگى تۇ‌رادى⁠+‏.‏ 45  ويتكە‌نى ٴ‌سىز تاۋدان ادامنىڭ كومە‌گىنسىز ٴ‌بىر تاستىڭ ٴ‌بولىنىپ،‏ تە‌مىردى،‏ مىستى،‏ سازدى،‏ كۇ‌مىس پە‌ن التىندى قيراتقانىن كوردىڭىز⁠+‏.‏ ۇ‌لى قۇ‌داي بولاشاقتا نە بولاتىنىن پاتشاعا ٴ‌بىلدىرىپ وتىر⁠+‏.‏ بۇ‌ل ٴ‌تۇ‌س —‏ شىندىق،‏ ونىڭ ٴ‌مانى دە سە‌نىم ارتۋعا تۇ‌رارلىق».‏ 46  سوندا ناۆۋحودونوسور پاتشا دانيالدىڭ الدىندا جە‌رگە جىعىلىپ،‏ زور قۇ‌رمە‌ت كورسە‌تتى.‏ سوسىن وعان سيلىق جاساپ،‏ ونىڭ قۇ‌رمە‌تىنە حوش ٴ‌يىستى زات تۇ‌تە‌تۋدى بۇ‌يىردى.‏ 47  پاتشا دانيالعا:‏ «سە‌نىڭ قۇ‌دايىڭ شىنىمە‌ن دە قۇ‌دايلاردىڭ قۇ‌دايى*‏،‏ پاتشالاردىڭ يە‌سى جانە قۇ‌پيالاردى اشاتىن قۇ‌داي ە‌كە‌ن،‏ ويتكە‌نى سە‌ن وسى قۇ‌پيانى اشا ٴ‌بىلدىڭ»⁠+‏،‏—‏ دە‌دى.‏ 48  سودان پاتشا دانيالدى جوعارىلاتىپ،‏ وعان نە‌بىر جاقسى سيلىقتار بە‌ردى،‏ سونداي-‏اق ونى بۇ‌كىل بابىل ايماعىنىڭ* بيلە‌ۋشىسى⁠+ جانە بابىلدىڭ بارلىق دانىشپاندارىنىڭ باسشىسى* ە‌تىپ قويدى.‏ 49  پاتشا دانيالدىڭ وتىنىشىمە‌ن شادىراق،‏ ميساق،‏ ابدىنە‌گونى⁠+ بابىل ايماعىنىڭ ىستە‌رىن باسقارۋعا تاعايىندادى.‏ ال دانيالدىڭ ٶزى پاتشا سارايىندا قىزمە‌ت ە‌تتى.‏

سىلتەمەلەر

دن 2:‏4ا—‏7:‏28 تارماقتار ٴ‌تۇ‌پنۇ‌سقادا ارامە‌ي تىلىندە جازىلعان.‏
مۇ‌مكىن:‏ «كۇ‌ل-‏قوقىس نە تە‌زە‌ك تاستايتىن جە‌رگە».‏
نە‌مە‌سە «كۇ‌يدىرىلگە‌ن سازدان».‏
نە‌مە‌سە «ادامزات»،‏ ياعني قاراپايىم حالىق.‏
ياعني باسقا قۇ‌دايلاردان جوعارى تۇ‌رعان قۇ‌داي.‏
نە‌مە‌سە «پروۆينسياسىنىڭ».‏
نە‌مە‌سە «پرە‌فە‌كت».‏ تۇ‌سىندىرمە‌دە‌گى «پرە‌فە‌كت» ٴ‌سوزىن قاراڭىز.‏