مازمۇنعا ٶتۋ

جان دە‌گە‌ن نە؟‏

جان دە‌گە‌ن نە؟‏

كيە‌لى كىتاپتىڭ جاۋابى

 كيە‌لى كىتاپتا ە‌ۆرە‌يدىڭ «نە‌فە‌ش»،‏ ال گرە‌كتىڭ «پسيحە» دە‌گە‌ن ٴ‌سوزى «جان» دە‌پ اۋدارىلعان.‏ «نە‌فە‌ش» سوزبە-‏ٴ‌سوز «تىنىس الاتىن تىرشىلىك» دە‌گە‌ندى بىلدىرسە،‏ «پسيحە» ٴ‌سوزى «ٴ‌تىرى بىرە‌ۋ» دە‌گە‌ندى بىلدىرە‌دى a‏.‏ دە‌مە‌ك،‏ «جان» —‏ ادام،‏ جانۋار سياقتى تىرشىلىك يە‌سىنىڭ ٶزى.‏ بۇ‌ل ولگە‌ن سوڭ دە‌نە‌دە‌ن ٴ‌بولىنىپ شىعىپ،‏ ودان ٵرى ٶمىر سۇ‌رە بە‌رە‌تىن ىشتە‌گى ٴ‌بىر نارسە‌نى بىلدىرمە‌يدى.‏ قازىر ادامنىڭ جانى ونىڭ ٶزىن بىلدىرە‌تىنىن دالە‌لدە‌يتىن كيە‌لى كىتاپ تارماقتارىن كورە‌يىك.‏

ادام اتاعا جان بە‌رىلگە‌ن جوق،‏ ونىڭ ٶزى «ٴ‌تىرى جان بولىپ شىعا كە‌لدى»‏

  •   ە‌حوبا قۇ‌داي العاشقى ادامدى جاراتقاندا،‏ كيە‌لى كىتاپتا ايتىلعانداي،‏ ول «ٴ‌تىرى جان بولىپ شىعا كە‌لدى» (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 2:‏7،‏ «جاڭا ٶمىر» باسپاسى)‏.‏ قۇ‌داي ادام اتانى جاراتقاندا،‏ وعان جان بە‌رىلگە‌ن جوق،‏ ادامنىڭ ٶزى ٴ‌تىرى جان بولىپ شىقتى.‏

  •   كيە‌لى كىتاپتا جاننىڭ جۇ‌مىس ىستە‌ي الاتىنى،‏ قارنى اشىپ،‏ تاماق جە‌ي الاتىنى ايتىلعان (‏مۇ‌سانىڭ 3-‏جازباسى 7:‏20؛‏ 23:‏30؛‏ مۇ‌سانىڭ 5-‏جازباسى 12:‏20‏)‏.‏ بۇ‌لاردى ادامنىڭ ىشىندە ٶمىر سۇ‌رە‌تىن قانداي دا ٴ‌بىر نارسە ە‌مە‌س،‏ ادامنىڭ ٶزى ىستە‌يدى.‏

جان ولمە‌يدى دە‌گە‌ن ۇ‌عىم دۇ‌رىس پا؟‏

 جوق،‏ جان ولە‌دى.‏ كيە‌لى كىتاپتا مۇ‌نى راستايتىن جازبا ورىندارى كوپ.‏ سولاردىڭ كە‌يبىرى مىنالار:‏

‏«جان» دە‌گە‌ن «ٶمىردى» دە بىلدىرە‌دى

 كيە‌لى كىتاپتا «جان» ٴ‌سوزى «ٶمىر» ٴ‌سوزىنىڭ ٴ‌سينونيمى رە‌تىندە دە قولدانىلادى.‏ مىسالى،‏ ٵيۇ‌پ 33:‏22 دە ە‌ۆرە‌يدىڭ «جان» (‏«نە‌فە‌ش»)‏ ٴ‌سوزى «ٶمىر» ماعىناسىندا قولدانىلعان.‏ سونداي-‏اق كيە‌لى كىتاپتا ادامنىڭ جانىنا،‏ ياعني ومىرىنە،‏ قاتە‌ر ٴ‌تونۋى نە ودان ايىرىلۋى مۇ‌مكىن ە‌كە‌نى ايتىلعان (‏مۇ‌سانىڭ 2-‏جازباسى 4:‏19؛‏ جاقىپ 5:‏20‏)‏.‏

 ‏«جان» دە‌گە‌ن ٴ‌سوزدىڭ «ٶمىر» ماعىناسىندا قولدانىلعانى بىزگە كيە‌لى كىتاپتا «جان تاپسىردى» نە «جانى شىعىپ بارا جاتىر» دە‌گە‌ن سوزدە‌ردى دۇ‌رىس تۇ‌سىنۋگە كومە‌كتە‌سە‌دى (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 35:‏18 «جاڭا دۇ‌نيە اۋدارماسى»،‏ «تاۋرات» اۋدارماسى)‏.‏ بۇ‌ل بە‌ينە‌لى ماعىناداعى تىركە‌ستە‌ر ادامنىڭ ٶمىرى ۇ‌زىلگە‌نىن،‏ ياعني قايتىس بولعانىن بىلدىرە‌دى.‏ كە‌يبىر اۋدارمالاردا مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 35:‏18 دە‌گى ٴ‌سوز تىركە‌سى «سوڭعى دە‌مىن شىعاردى» دە‌پ تارجىمە‌لە‌نگە‌ن (‏«جاڭا ٶمىر» باسپاسى)‏.‏

جان ولمە‌يدى دە‌گە‌ن ٸلىم قايدان پايدا بولعان؟‏

 حريستيان اعىمدارى بۇ‌ل ٸلىمدى كيە‌لى كىتاپتان ە‌مە‌س،‏ ە‌جە‌لگى گرە‌ك فيلوسوفياسىنان العان.‏ «بريتان ە‌نسيكلوپە‌دياسىندا» بىلاي دە‌لىنگە‌ن:‏ «كيە‌لى كىتاپتاعى جان تۋرالى ايتىلعاندار ونى تىنىس الۋ پروسە‌سىمە‌ن بايلانىستىرادى،‏ ٵرى كوزگە كورىنبە‌يتىن جان مە‌ن ە‌ت پە‌ن سۇ‌يە‌كتە‌ن تۇ‌راتىن دە‌نە ە‌كى بولە‌ك دە‌پ اجىراتپايدى.‏ جان مە‌ن دە‌نە ە‌كى بولە‌ك دە‌يتىن حريستيان ٸلىمى ە‌جە‌لگى گرە‌كتە‌ردە‌ن كە‌لىپ شىققان».‏

 قۇ‌داي تاعالا ٶز ىلىمدە‌رىن ادامداردىڭ پالساپاسىمە‌ن (‏مىسالى،‏ جان ولمە‌يدى دە‌گە‌ن ٸلىم)‏ ارالاستىرعاندى مۇ‌لدە‌م قۇ‌پ كورمە‌يدى.‏ سوندىقتان كيە‌لى كىتاپ:‏ «بايقاڭدار،‏ بىرە‌ۋ سە‌ندە‌ردى ادامداردىڭ داستۇ‌رىنە نە‌گىزدە‌لگە‌ن پالساپاسىمە‌ن ٵرى بوس،‏ الدامشى ويلارىمە‌ن.‏.‏.‏ تورعا ٴ‌تۇ‌سىرىپ الماسىن»،‏—‏ دە‌گە‌ن ە‌سكە‌رتۋ جازىلعان (‏قولوستىقتارعا 2:‏8‏)‏.‏