AARLERINAR­TOQ: Biibili asiunanilu nungutin­neqan­ngilaq. Al­laq­qiisar­tul­li nutserisul­lu ilaasa Biibilimi tusarlius­saq al­lan­ngor­tin­niar­tarsimavaat. Ilaan­nik­kut ajoqersuutitik Biibilimut naleq­qus­sar­nagit Biibili ajoqersuutimin­nut naleq­qus­sar­tar­paat. Uku eq­qarsaatigik­kit:

• Pal­lorfigin­nit­tarfik: 300-k­kut 100-k­kul­lu akor­nan­ni Kr.in.si. Samariamiut Pentateukian­nik al­lat­tut Mosesimik al­lak­kat aap­paat 20:17-imi oqaatsit uku ilan­ngup­paat: “Qaq­qami Garizimimi. Tas­sanilu pil­liivilius­saatit.” Samariamiut Al­lak­kat Il­ler­nar­tut qaq­qami Garizimimi naalaf­filior­nermin­nut naaper­tuutiler­nis­saat neriuutigaat.

• Ataasiul­lunilu pingasuus­susermik ajoqersuut: Biibilip naam­mas­sineqar­neranit ukiut 300-t suli qaangiutin­ngitsut ataasiul­lunilu pingasuus­susermik tapersersuisup oqaatsit uku Johan­nesip al­lagai siul­liit 5:7-imut ilan­ngup­pai: “Qilam­mi Ataataq, Oqaaseq Anersaarlu Il­ler­nar­toq: taak­kulu pingasut ataasiup­put.” Oqaatsit taak­ku al­las­simaq­qaarfin­ni ilaan­ngil­lat. Biibilimik misis­sueq­qis­saar­tar­toq Bruce Metzger ima oqar­poq: “Oqaatsit taak­ku 500-k­kun­niil­li Vetus Latina-mik aam­ma Vulgata-mik [latiinerisooq] al­laq­qitani nas­saas­saanerujar­tuin­nar­put.”

• Guutip atia: Juutit up­perisapalaavat tun­ngavigalugu Biibilimik nutserisor­pas­suit Guutip aq­qa Al­lak­kanit Il­ler­nar­tunit peer­paat. Ateq taaguutinik, soorlu ‘Guutimik’ imaluun­niit ‘Naalak­kamik’, taarser­paat. Taaguutit taak­ku Biibilimi Pin­ngor­titsisumut ator­neqaan­naratik aam­ma inun­nut, guutilianut al­laal­lu Diaavulumut ator­neqar­put. – Johan­nesi 10:34, 35; 1 Korinthimiut 8:5, 6; 2 Korinthimiut 4:4. *

BIIBILI QANOQ PIUJUAR­TOQ: Siul­ler­tut, Biibilimik al­laq­qiisut ilaat peq­qis­saan­ngik­kaluar­tut al­laal­lu sal­lulioraluar­tut al­lat pik­koril­lutil­lu peq­qis­saar­tuup­put. Masoretit 500-k­kut 900-k­kul­lu akor­nan­ni Kr.in.king. Al­lak­kat Hebræerisuut al­laq­qip­paat.  Kuk­kusoqarsiman­ngin­nera qulak­keer­niarlugu oqaatsit naqin­neril­lu kisit­tarunar­paat. Ilaak­kamin­ni kuk­kusuusorisatik al­laq­qitamik sinaanut al­lat­tar­paat. Masoretit Biibilimi al­las­simasut al­lan­ngor­tik­kusun­ngilaat. Profes­sori Moshe Goshen-Got­tstein ima al­lap­poq: “Piaaraluni al­lan­ngor­titsineq pinerlut­tulior­ner­tut ajor­ner­paatut naatsorsuut­tar­paat.”

Aap­paat­tut, al­lagatoq­qat ul­lumik­kut pigineqar­tut amerlangaarmata Biibilimik misis­sueq­qis­saar­tar­tut kuk­kuner­nik nas­saarsin­naap­put. As­sersuutigalugu up­perisarsior­nik­kut siut­tut ukiuni hundredilin­ni Biibilitik latiinerisuut ilumoor­tuunerat ajoqersuutigisar­paat. Taamaat­torli Johan­nesip al­lagai siul­liit 5:7-imi oqaatsit eq­qun­ngitsut, al­laaserisami siusin­nerusuk­kut eq­qaaneqar­tut, ilan­ngup­paat. Kuk­kuneq taman­na al­laat King James Version-imi tutsuigineqar­torujus­suarmi ator­neqar­poq! Al­lagatoq­qal­li al­lat nas­saarineqarmata suna paasinarsiva? Bruce Metzger ima al­lap­poq: “Oqaatsit taak­ku [Johan­nesip al­lagai siul­liit 5:7-imiit­tut] latiinerisuut eq­qaas­san­ngik­kaan­ni al­lagatoq­qani tamani (Syriamiutut, Egyptenimiutut, Armeniamiutut, Etiopiamiutut, Arabiamiutut slavisul­lu al­lan­neqar­tuni) al­las­siman­ngil­lat.” Tamatuma kingunerisaanik oqaatsit eq­qun­ngitsut King James Version-imi nutar­tik­kami Biibilinilu al­lani peer­neqar­put.

Biibilip tusarlius­saata tam­matsaalineqar­nera al­lagatoq­qanit up­per­narsar­neqar­pa? Al­lak­kat imusat Im­map Uumaatsup eq­qaani 1947-mi nas­saarineqarmata ilisimatuut masoretit al­lagaataat hebræerisuut Al­lak­kanut Il­ler­nar­tunut imusanut ukiut 1.000-t sin­nerlugit tamatuma sior­na al­lan­neqar­tunut kiisami sanil­lius­sin­naan­ngor­paat. Al­lak­kanik imusanik Im­map Uumaatsup eq­qaani nas­saanik misis­suisut ilaat ima iner­niliivoq: “Imusamit ataatsimit paatsuugas­saan­ngitsumik up­per­narsar­neqar­poq ukiut 1.000-t sin­nerlugit ingerlaneran­ni juutit Biibilimik al­laq­qiisar­tut as­sut aalajaal­lutil­lu peq­qis­saarsimasut.”

Irlandimi Dublinimi Chester Beat­ty Library-mi Kristumiut Al­lagaataan­ni Grækerisuuni al­lak­kat tamangajam­mik – aam­ma Biibilip naam­mas­sineqar­neranit ukiut 100-in­naat mis­siliorlugit ingerlareersut Biibilimik al­laq­qitat – papyrusimut al­lan­neqarsimasut takuneqarsin­naap­put. The Anchor Bible Dictionary-mi ima al­las­simavoq: “Al­lak­kat an­nikitsualup­pas­suar­tigut as­sigiin­ngis­suteqar­nerat papyrusinit ersersin­neqaraluar­toq Biibilimik al­laq­qiisar­nerup ukior­pas­suar­ni maluginiar­nar­tumik al­lan­ngujaas­simanera ersersin­neqar­poq.”

INER­NILIINEQ: Biibilimik al­lagatoq­qat pisoqaas­susii amerlangaar­neral­lu Biibilimi al­las­simasunik al­lan­ngor­titsinatik pitsaanerulersitsip­put. Sir Frederic Kenyon Kristumiut Al­lagaataat Grækerisuut pil­lugit ima al­lap­poq: “Atuak­kat itsar­nitsat al­lat taama pisoqaatigisunik amerlatigisunil­lu up­per­narsaatis­saqan­ngil­lat, al­lak­kal­lu tam­matsaalineqar­tut pitsaal­luin­nar­nerat ilisimatuup isum­mius­sereersiman­ngitsup kialuun­niit miserratigisin­naan­ngilaa.” Al­lak­kat Hebræerisuut pil­lugit ilisimatooq Wil­liam Henry Green ima oqar­poq: “Qularinagu oqarsin­naavugut al­lagatoq­qat al­lat taama eq­qor­tigisumik al­laq­qin­neqarsiman­ngitsut.”