Ku bokona mu madisá

O Kwila o Milongi ya Bibidya ya Lunguluka?

O Kwila o Milongi ya Bibidya ya Lunguluka?

 Kana. O mikanda yokulu ilondekesa kwila, o Bibidya ki ilunguluka sumbala a ikopiyala mu jihama ja mivu kudima, mu mikanda izanganya.

O kwila kiki kilombolola kwila, kyoso kyakexile mu kopiyala o Bibiya kikumoneka itondalu?

 Kwosange mazunda avulu amikanda yokulu ya Bibidya. Sayi yiyi, o milongi ki idifu ni yamukwa. Kiki kilombolola kwila, o athu exile mu kopiyala o Bibidya exile mu bokwesamu itondalu. Mu itondalu yiyi, yavulu ki ilungulula o dilombolwelu dya maka. Maji sayi itondalu yofele yotukulule, yamoneka kala mu ukulu, amesenene kubhilula o njimbu ya Bibidya mu lwelu. Tala ifika iyadi:

  1.   Sayi ji Bibidya jokulu jilungulula o izwelu ya mu mukanda 1 Nzwá 5:7 mu ukexilu yu: “ku dyulu, o Tata, o Dyambu, ni Nzumbi Ikôla: kitatu kyá a di bhanga muthu Umoxi.” Maji o mikanda yakidi yokulu ilondekesa kwila, o izwelu yiyi ki yakexile mu mikanda ya dyanga. A ibandekesamu kupholo. a Mukonda dya kiki o ji Bibidya jolungulule kindala o izwelu yiyi ka itemu.

  2.   O dijina dya Nzambi dimoneka mazunda ajiveji mu mikanda yokulu ya Bibidya. Né mwene kiki, mu ji Bibidya javulu o dijina Jihova adikatulamu ya abhinganesamu o majina a ujitu “Ngana” mba “Nzambi.”

Kyebhi kitutena kwijiya kwila, sayi ilwezu kiluwa a isanga?

 Katé mu kithangana kiki, asange mikanda yavulu mwala itondalu. b Kyebhi o kusokesa o mikanda yokulu kulondekesa kwila o Bibidya itwala nayu lelu ya kidi mwene?

  •   Yalungu ni Mikanda ya Hebalayiku, (a ixana we “Kikutu Kyokulu”), o mukwa kutokwesa William Henry Green wambe: “Tutena kuzwela ni kidi kyoso kwila, seku mikanda yokulu, yosoneke ni kidi kyoso kala o Mikanda ya Hebalayiku.”

  •   Yalungu ni Mikanda ya Ngeleku, mba “Kikutu kya Ubhe”, o mukwa kutokwesa o Bibidya Frederick Bruce wasoneka: “Kwene dingi ima yavulu ilondekesa o kidi kya Kikutu kya Ubhe o milongi ya athu afuma ndenge, sumbala seku muthu udituna o ima ya soneka ene.”

  •   Sir Frederic Kenyon, mutwameni wa mikanda ya Bibidya, wambe kwila, o muthu “utena kukwata o Bibidya yatenena bhu maku ni kuzwela sé woma kwila, wakwata o maka a kidi a Nzambi, ya bhiti mu miji ni miji mu jihama javulu ja mivu maji o njimbu yenye hanji imoxi.”

Ihi dingi itudyelelesa kwila, o njimbu ya Bibidya a itula mwene kala kya isoneka kudimatekenu?

  •   Kikale o Jijudé ja kopiyala o Bibidya ni Jikidistá, ka katula mu Bibidya o misoso ya lungu ni itondalu ya makota ya tele o mundu wa Nzambi. c (Dyalwilu 20:12; 2 Samuwele 11:2-4; Ngalásya 2:11-14) Ene we ka katula o jimbandu jalungu ni kibazelu kyatambula o Jijudé mukonda dya kubhukumuka kwâ. Ene ka katula we o jimbandu jitungununa o ijila ya makutu ya athu. (Hozeya 4:2; Malakiya 2:8, 9; Matesu 23:8, 9; 1 Nzwá 5:21) Mukonda dya kukopiyala o misoso yiyi ni kidi kyoso, alondekesa kwila exile athu akidi atokala kwadyelela. Alondekesele we kwila abhanene valolo ya dikota mu Mikanda Ikôla ya Nzambi.

  •   Se Nzambi mwene watumu kusoneka o Bibidya, o kwila kumubhonza kulanga o ima phala o milongi yalamu ki ilunguluke? d (Izaya 40:8; 1 Phetele 1:24, 25) Mukidi Nzambi wamesenene kwila, o Bibidya ikwatekesa kikale o athu mu ukulu ni athu a izuwa ya lelu. (1 Kolindu 10:11) Mukidi “ima yoso yosoneke mu Mikanda Ikôla, a isoneka phala ku tulonga, phala bhukaxi ka kukolokota kwetu ni kiswinisu kya Mikanda Ikôla, tukale ni kidyelelu.”—Loma 15:4.

  •   Jezú ni akayedyê atumbula ibatulu ya Mikanda ya Hebalayiku. Ene kexile ni phata ya kwila, o milongi ya ibatulu yiyi yexile yakidi, kala kya isoneka kudimatekenu.—Luka 4:16-21; Ikalakalu 17:1-3.

a Mu mikanda yokulu kala: Códice Sinaítico, Códice Alexandrino, Manuscrito Vaticano N.º 1209, Vulgata latina original, versão siríaca Filoxeniana-Harcleana e Pesito siríaca, o izwelu yiyi ki yalamu.

b Mu kifika kwosange 5.000 a mikanda yokulu ya Ngeleku ndenge, a ixana Kikutu kya Ubhe mba Mikanda ya Ngeleku.

c O Bibidya izwela kwila o athu exile akunji a Nzambi exile we akwa ituxi. Yene yamba ni kidi kyoso: “Kanaku muthu ukamba kuta kituxi.”—1 Jisobha 8:46.

d Nzambi katumu kusoneka o njimbu ya Bibidya kizwelu mu kizwelu, maji mwene wendesa o ixinganeku ya asoneki a Bibidya.—2 Timote 3:16, 17; 2 Phetele 1:21.