ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒု လၢလီၣ်ဖျါ အဆၢဒိၣ်​ ၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒု လၢလီၣ်ဖျါ အဆၢဒိၣ်​ ၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်

 ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒု လၢ လီၣ်ဖျါ အဆၢဒိၣ်​ ၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်ကရၢကရိလၢ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလၢ ကမၤဃူမၤဖိးတၢ်အဂီၢ် ဒီးကခၢၣ်စးဝဲ ထံကီၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အဂီၢ်. တၢ်ကရၢကရိတခါအံၤ လၢညါန့ၣ်အကဲဝဲ ဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢ ဒီးခဲအံၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ.

ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်အဂီၢ် ပကကွၢ်သကိးတၢ်ဂ့ၢ်တနီၤ

  1.  ၁. ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိ. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤ အခိၣ်သၣ်ဃံနွံဖျၢၣ်န့ၣ်​ ဒိလီၤဝဲလၢ “ကစၢၢ်နွံဖျၢၣ်” ဒီး “စီၤပၤနွံဂၤ” လၢအအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်ပၢတၢ်ပြး လၢအအိၣ်ဒီးအစိကမီၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၇:၉, ၁၀) ကစၢၢ်တဖၣ်​ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အအၢတဖၣ်န့ၣ်​ လံာ်စီဆှံ ဒိလီၤဝဲလၢ တၢ်ပၢတၢ်ပြးတဖၣ်.—ယံးရမံယၤ ၅၁:၂၄, ၂၅; ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၄, ၄၅; ၇:၁၇, ၂၃.

  2.  ၂. ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိ. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒု လၢလီၣ်ဖျါအဆၢဒိၣ်​ ၁၃ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိ လၢအဒိၣ်စိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိခံဒုလၢ လီၣ်ဖျါ အဆၢဒိၣ်​ ၁၃ ဒီးအဆၢဒိၣ်​ ၁၇ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးအခိၣ်သၣ်ဃံနွံဖျၢၣ်​ ဒီးအနၢၤအဘိတဆံ ဒီးတၢ်အမံၤတဖၣ်လၢ အကတိၤထီဒါကစၢ်ယွၤ. (လီၣ်ဖျါ ၁၃:၁; ၁၇:၃) အဃိ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အတၢ်ကရၢကရိ.—လီၣ်ဖျါ ၁၃:၁၅.

  3.  ၃. န့ၢ်ဘၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ပှၤပၢတၢ်ပြးတၢ်အဂၤတဖၣ်အအိၣ်. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤ အဟဲအိၣ်ထီၣ်ခီဖျိလၢ အန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ပှၤပၢတၢ်ပြးတၢ်အဂၤတဖၣ်အအိၣ်အဃိ.—လီၣ်ဖျါ ၁၇:၁၁, ၁၇.

  4.  ၄. ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ. ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်လၢ အအိၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်. ဒီးဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်​ ဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤအလိၤန့ၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်​ ဒိၣ်စိလၢဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အအၢတဒုန့ၣ်​ အဖီခိၣ်.—လီၣ်ဖျါ ၁၇:၃-၅.

  5.  ၅. တပာ်ကဲကစၢ်ယွၤဘၣ်. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဒုအံၤအလိၤန့ၣ်​ “အိၣ်ပှဲၤဝဲဒီး တၢ်အမံၤတဖၣ်လၢ အကတိၤထီဒါကစၢ်ယွၤ.”—လီၣ်ဖျါ ၁၇:၃.

  6.  ၆. အဟူးအဂဲၤတန့ၢ်ဘၣ်တစိၢ်ဖိ. ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအံၤန့ၣ်​ အကဘၣ်အိၣ်လၢ “တၢ်ပူၤယိာ်” a လၢအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ အဟူးအဂဲၤတန့ၢ်ဘၣ်တစိၢ်ဖိ. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢခံန့ၣ်​ အကဟူးကဂဲၤထီၣ်က့ၤ.—လီၣ်ဖျါ ၁၇:၈

တၢ်လၢလံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲတဖၣ်အံၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲ

 ပကကွၢ်သကိးဘၣ်ဃးဒီး ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဒီးဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢ မၤလၢပှဲၤထီၣ်တၢ်လၢ လံာ်စီဆှံတဲဆိပာ်ဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအၢ လၢအလွဲၢ်ဂီၤဆှုၣ်ကလာ်တဒုအဂ့ၢ်.

  1.  ၁. ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိ. ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ်​ ဆီၣ်ထွဲဝဲ “ထံကီၢ်ကိးဘ့ၣ်ဒဲး တၢ်ပၢအခွဲး.” b

  2.  ၂. ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ကရၢကရိ. ဖဲ ၂၀၁၁ နံၣ်န့ၣ်​ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢတူၢ်လိာ်ဝဲ ထံကီၢ် ၁၉၃ ဘ့ၣ်​ ဒ်သိးကကဲထီၣ်​ ထံကီၢ်လၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤ. အဃိ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤ အခၢၣ်စးဝဲ ထံကီၢ်တဖၣ်​ ဒီးပှၤကလုာ်တဖၣ်လၢ အအိၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢ.

  3.  ၃. န့ၢ်ဘၣ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ပှၤပၢတၢ်ပြးတၢ်အဂၤတဖၣ်အအိၣ်. ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤ အိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဒီးအအိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အကပၢတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲခီဖျိလၢ ထံကီၢ်လၢအဆီၣ်ထွဲအီၤတဖၣ်​ အဃိလီၤ.

  4.  ၄. ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ. ဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢ ဒီးဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ်​ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါတဖၣ်​ ဆီၣ်ထွဲအီၤထီဘိလီၤ. c

  5.  ၅. တပာ်ကဲကစၢ်ယွၤဘၣ်. ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢန့ၣ်​ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤမ့ၢ်ဒ်သိး “အကပၢၤဃာ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်​ ဒီးတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်.” d ပမ့ၢ်ကွၢ်လၢ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ်​ ဖျါလၢအဂ့ၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လၢထဲဒၣ်​ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် မၤကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၢ်န့ၣ်​ အတဲဝဲလၢ အမၤကဲထီၣ်ဝဲန့ၢ်အဃိ မ့ၢ်ဝဲအတပာ်ကဲ ကစၢ်ယွၤဘၣ်.—စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၆:၉; ဒၤနံးယ့လး ၂:၄၄.

  6.  ၆. အဟူးအဂဲၤတန့ၢ်ဘၣ်တစိၢ်ဖိ. ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်​ ၁ တဘျီ ဝံၤတယံာ်ဘၣ်အလီၢ်ခံ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်​ ဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢ ဒ်သိးကပၢၤဃာ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ်​ အပၢၤဃာ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်​ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်တန့ၢ်ဘၣ်. ဖဲ ၁၉၃၉ နံၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်ဖဲဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ၂ ဘျီတဘျီစးထီၣ်ဝဲ ဒီးဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢအံၤ တအိၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးဖဲ ၁၉၄၅ နံၣ်​ ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုးဖးဒိၣ်​ ၂ ဘျီတဘျီဝံၤအခါန့ၣ်​ ပှၤဒုးအိၣ်ထီၣ်​ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဒီးဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ်, အတၢ်ဖံးတၢ်မၤအကျိၤအကျဲ ဒီးအတၢ်ကရၢကရိထီၣ်သး အကျိၤအကျဲန့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒီး ဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢဒိၣ်မး.

a ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ အမ့ၢ် “တၢ်ပူၤယိာ်” န့ၣ်အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ “တၢ်ပူၤဖးယိာ်လၢ အကတၢၢ်တအိၣ်ဘၣ်.” လၢလံာ်စီဆှံပူၤန့ၣ်​ တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ အဲၣ်ဒိးတဲဝဲ တၢ်လီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်သးလၢ ပှၤစၢဃာ်တၢ်တမံၤမံၤ ဒ်သိးအဟူးဂဲၤ တန့ၢ်နီတစဲးတဂ့ၤအဂီၢ်.

b ကွၢ် Article 2 of the Charter of the United Nations.

c ဖဲ ၁၉၁၈ နံၣ်န့ၣ်​ ပှၤမၤတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢ အခၢၣ်စးဝဲ ဘျၢထံခရံာ်ဖိအတၢ်ကရၢကရိ ဖဲအမဲရကၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ ပှၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤဝဲလၢ ဘီမုၢ်ပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်သးကရၢန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ “ကစၢ်ယွၤဘီမုၢ် အတၢ်ပၢတၢ်ပြးတခါလၢ အပၢဝဲဟီၣ်ခိၣ်.” ဖဲ ၁၉၆၅ နံၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအခၢၣ်စးဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကလုာ်ကလုာ် ဒ်သိးဒီး ဘူးဒး, ခဲးသလ့း, မုၢ်ထီၣ်​ အီသဒီး, အံးစလၣ်, ယူဒၤ ဒီးဘျၢထံခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်​ လဲၤပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးလၢ ဝ့ၢ်စဲ ဖြဲစံၣ်စခိၤ လၢကဆီၣ်ထွဲ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ ဒီးဃ့ဘါထုကဖၣ်​ တၢ်လၢအဂီၢ်. ဒီးဖဲ ၁၉၇၉ နံၣ်န့ၣ်​ ပၤပၤ ကၠီ(န်) ဖီ(လ်) ခံဂၤတဂၤ တဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢအံၤ ကဆဲးမ့ၢ်ဝဲ “ရူလၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖျၢၣ်လၢ အဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်​ ဒီးတၢ်တီတၢ်လိၤ.”

d ကွၢ် Article 1 of the Charter of the United Nations.