ဖဲ ၁ မိၤၡ့​အ​ပူၤ​န့ၣ် လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​တဲဘၣ် ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အဆိ​ကတၢၢ်​တဂၤ​လၢ အမ့ၢ်​စီၤ​အၤဒၣ်​လၢ– “ကယဲၢ်​သ့ၣ်​လၢ​တၤသၣ်​အလီၢ်​ပူၤ​အံၤ, န​အီၣ်​ဒီး​န​အီၣ်​ဘၣ်​သၢၣ်. မ့မ့ၢ်​တၢ်​သ့ၣ်ညါ​တၢ်ဂ့ၤ​ဒီး​တၢ်အၢ​အ​သ့ၣ်​တထံး​န့ၣ် အီၣ်​အသၣ်​တဂ့ၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, မုၢ်တနံၤ​လၢ​န​အီၣ်​အီၤ​န့ၣ် သံ​ဒီး​န​က​သံ​လီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၂:၁၆, ၁၇) လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ပ​သ့ၣ်ညါ​ဘၣ်​လီၤတံၢ်​လၢ စီၤ​အၤဒၣ်​မ့ၢ်​ဒိကနၣ် ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​န့ၣ် အဝဲ​တ​သံဝဲ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် အဝဲ​က​ဆဲး​အိၣ်မူ​ဘၣ်​လၢ ဧ့ၤဒ့ၣ်​တၤသၣ်​အလီၢ်​ပူၤ​လီၤ.

လီၤသးအုး​ဒိၣ်မး​လၢ စီၤ​အၤဒၣ်​တ​ဒိကနၣ် ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ ဒီး​တ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်မူ​လီၤထူ​လီၤယိာ်​လၢၤဘၣ်. စီၤ​အၤဒၣ် ဆၢတဲာ်​လီၤအသး​လၢ အ​တ​ဒိကနၣ်​ယွၤ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​ဘၣ်, ဒီး​အီၣ်​ဝဲ​သ့ၣ်သၣ်​လၢ အမါ​နီၢ်​အံၣ်အု​ဟ့ၣ်​ဒုးအီၣ်​အီၤ​န့ၣ်​လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၃:၁-၆) ခီဖျိ​လၢ စီၤ​အၤဒၣ်​တ​ဒိကနၣ်​တၢ်ဘၣ်​အဃိ ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​တၢ်ဒဲးဘး​လီၤ. တၢ်မၢဖိ​ပီလူး တဲဖျါထီၣ်​ဝဲ​လၢ– “ဒ်​တၢ်ဒဲးဘး​ဟဲနုာ်​ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ​လၢ ပှၤ​တဂၤ​အဃိ, ဒီး​တၢ်သံတၢ်ပှၢ်​လၢ တၢ်ဒဲးဘး​အဃိ​အသိး​န့ၣ်, ဒီး​ဒ်​န့ၣ်​အသိး ပှၤ​ခဲလၢာ်​မၤတ့ၢ်​တၢ်ဒဲးဘး​သတးဒီး, ပှၤ​ခဲလၢာ်​ဘၣ်​တၢ်သံတၢ်ပှၢ်” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၁၂) “ပှၤ​တဂၤ” န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ​စီၤ​အၤဒၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဒဲးဘး​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်မနုၤ​လဲၣ် ဒီး​ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ ပ​ဘၣ်​သံ​လဲၣ်.

ဖဲ​ကစၢ်​ယွၤ​တ့လီၤ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အခါ​န့ၣ် တ​တ့လီၤဝဲ​လၢ​က​သံဝဲ​အဂီၢ်​ဘၣ်. ကစၢ်​ယွၤ​တ့လီၤဝဲ​ဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်​က​အိၣ်မူဘၣ်ဝဲ​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​အံၤ​လီၤထူ​လီၤယိာ်​အဂီၢ်​လီၤ. အဃိ လၢ​အ​ခီၣ်ထံး​လံၤ​လံၤ​န့ၣ် စီၤ​အၤဒၣ်​ဒီး​အဖိ​အလံၤ မ့ၢ်​ဒိကနၣ်​ကစၢ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်​တ​ကဲထီၣ် ပှၤ​တၢ်ဒဲးဘး​ဖိ​ဘၣ် ဒီး​တ​သံဝဲ​နီတဘျီ​စ့ၢ်ကီး​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲ​စီၤ​အၤဒၣ် ဆၢတဲာ်​လီၤအသး​လၢ အ​တ​ဒိကနၣ်​ကစၢ်​ယွၤ အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​အခါ မ့ၢ်ဒၣ်​အဝဲ​မၤ​တၢ်ဒဲးဘး​လီၤ. (၁ ယိၤဟၣ် ၃:၄) ဒ်​ကစၢ်​ယွၤ​တဲ​တ့ၢ်​စီၤ​အၤဒၣ်​အသိး ခီဖျိ​လၢ စီၤ​အၤဒၣ်​မၤ​တၢ်ဒဲးဘး​အဃိ အဝဲ​သံဝဲလီၤ.

 မုၢ်မဆါ​တနံၤညါအံၤ ဒ်​လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​အသိး ပ​ထံၣ်ဘၣ်​လၢ “ပှၤ​ခဲလၢာ်​ဘၣ်​တၢ်သံတၢ်ပှၢ်” လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲ​ပ​သံ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ တၢ်အိၣ်​လၢ​ပ​မိၢ်ပှၢ်​အ​ပူၤ​တမံၤမံၤ ဆဲး​အိၣ်မူဝဲ​ဒံး​ဧါ. ပှၤ​အါဂၤ​တဲဝဲ​လၢ ပ​နီၢ်​ခိၣ်​သံ​ဘၣ်ဆၣ် ပ​သး မ့တမ့ၢ် ပကလၤတ​သံ​ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်​ယွၤ​တဲဘၣ်​စီၤ​အၤဒၣ်​လၢ အဝဲ​မ့ၢ်​မၤ​တၢ်ဒဲးဘး​န့ၣ် က​သံဝဲလီၤ. မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် ဖဲ​စီၤ​အၤဒၣ်​သံ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ အဝဲ​မ့ၢ်​အိၣ်ဒီး​အ​ကလၤ လၢ​အ​လဲၤ​ဆဲး​အိၣ်မူ​လၢ တၢ်လီၢ်​အဂၤ​တတီၤတီၤ​န့ၣ် က​လီၤဂာ်​လၢ​ကစၢ်​ယွၤ တဲလံၣ်​တဲလီ​အီၤ​လီၤ. လံာ်စီဆှံ​တဲဝဲ​လၢ– “ယွၤ​ကတိၤ​ကဘျံး​ကဘျၣ်​တ​သ့​ဘၣ်.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၆:၁၈) နီၢ်နီၢ်​န့ၣ် မုၣ်ကီၤလံၢ်​တဲလံၣ်​တဲလီ နီၢ်​အံၣ်အု ခီဖျိ​လၢ​အ​တဲဝဲ​လၢ သု​မ့ၢ်​အီၣ်​သ့ၣ်သၣ်​န့ၣ် “သု​တ​သံ​ဘၣ်.”—၁ မိၤၡ့ ၃:၄.

ဒ်​ပ​ထံၣ်ဘၣ်​အသိး တၢ်​သိၣ်လိ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး​ကလၤ လၢ​အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​တၢ်လံၣ်​တၢ်လီ​လီၤ. မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် ဖဲ​ပ​သံ​အခါ တၢ်​က​မၤ​အသး​ဒီး​ပှၤ​ဒ်လဲၣ်.

လၢ​လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ ၁ မိၤၡ့ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ “ကစၢ်​ယွၤ​တ့လီၤ​ပှၤကညီ​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​အ​ကမူၣ်, ဒီး​အူသဖှိ​နုာ်​တၢ်မူ​အ​သါ ဆူ​အ​နါဒ့​ပူၤ, ဒီး​ပှၤကညီ​ကဲထီၣ်​ပှၤ​အသး​သမူ​တဂၤ​လီၤ.” တၢ်ကတိၤ​လၢ​အမ့ၢ် “ပှၤ​အသး​သမူ​တဂၤ” န့ၣ် ဘၣ်​တၢ်​ကွဲးကျိာ်ထံ​က့ၤ​အီၤ​လၢ ဧ့ၤဘြံၤ​အ​တၢ်ကတိၤ​လၢ​အမ့ၢ် ne’phesh လီၤ. တၢ်ကတိၤ​တဖျၢၣ်​အံၤ အခီပညီ​မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဘၣ်တ့​လၢ​အ​က​သါ” လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၂:၇.

ဖဲ​ကစၢ်​ယွၤ​တ့လီၤ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အခါ လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​တ​တ့လီၤ အဝဲသ့ၣ်​ဃုာ်ဒီး​ကလၤ​လၢ အ​သံ​တ​သ့​န့ၣ်​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ န​မ့ၢ်​ဖး​လံာ်စီဆှံ​ဒီတဘ့ၣ် သနာ်က့ တၢ်ကတိၤ​လၢ​အမ့ၢ် “ကလၤ​လၢ​အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်” န့ၣ် လ့ၤတက့ၤ​န​တထံၣ်​ဘၣ် နီတဘျီ​ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်​အလီၢ် လံာ်စီဆှံ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ပှၤ​တဂၤ​စုာ်စုာ်​မ့ၢ် “ပှၤ​အသး​သမူ​တဂၤ” လီၤ.

လံာ်စီဆှံ မ့ၢ်​တ​ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး​အ​ကလၤ​န့ၣ် ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ခိၣ်နၢ်​တဖၣ် သိၣ်လိ​ဝဲ​ဒ်​န့ၣ်​လဲၣ်. ဒ်သိး​ပ​က​သ့ၣ်ညါ တၢ်​သံကွၢ်​အံၤ​အ​တၢ်​စံးဆၢ​အဂီၢ် ပ​က​ဘၣ်​သ့ၣ်ညါ​တၢ်ဂ့ၢ်​တၢ်ကျိၤ​လၢ အ​ဟဲကဲထီၣ်​တ့ၢ်​အသး​လၢ ကီၢ်​အဲၤကူပတူး​အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ.

ဟံရိၤဒိထဲစ် မ့ၢ်​ပှၤ​ကြံးဖိ​လၢ​အ​အိၣ်မူ​တ့ၢ်​ဖဲ ချ.ခ.န ၅ ယၤဖှိၣ်​အဆၢ​ကတီၢ် ဒီး​အဝဲ​မၤလိ​ဝဲ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​တဲဝဲ​လၢ  ပှၤ​အဲၤကူပတူး​ဖိ​မ့ၢ် “ပှၤ​အဆိ​ကတၢၢ်​တဒူၣ်​လၢ အ​နာ်ဝဲ​လၢ​ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး အ​ကလၤ​လၢ​အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်.” ပှၤ​ဘၤဘူၤလိၣ်​ဖိ​လၢပျၢၤ​တနီၤ နာ်​စ့ၢ်ကီး​ဝဲ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး​အ​ကလၤ​လၢ အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်. တချုး​လၢ အလ့းစၣ်ဒြူး​ဖးဒိၣ် ဒုး​နၢၤဝဲ မုၢ်ထီၣ်​တၢ်ခၢၣ်သး​လီၢ်ကဝီၤ (Middle East) ဖဲ ချ.ခ.န ၃၃၂ နံၣ်​န့ၣ် ကြံး​အ​ပှၤ​ကူၣ်ဘၣ်​ကူၣ်သ့ သိၣ်လိ​ဝဲ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​အ​ကမၣ် အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​အံၤ​လီၤ. ဒီး​လၢခံ​န့ၣ် တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ​အံၤ ရၤလီၤ​အသး​လၢ ကြံး​အ​ဘီမုၢ်​အ​ပူၤ​သကုၤဆးဒး​လီၤ.

ဖဲ​တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ​န့ၣ် ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ​ခံဒူၣ်​လၢ​အမ့ၢ် အဲးစံနံၤ (Essenes) ဒီး ပှၤ​ဖၤရံၤၡဲ​န့ၣ် သိၣ်လိ​ဝဲ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အ​နီၢ်ခိ​မ့ၢ်​သံ ဘၣ်ဆၣ် အ​ကလၤ​တ​သံ​ဘၣ်. လံာ်​တဘ့ၣ်​လၢ​အမ့ၢ် The Jewish Encyclopedia တဲဝဲ​လၢ “ခီဖျိ​လၢ ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ​တဖၣ် နၢ်ဟူ​ဘၣ်​ဝဲ​ပှၤ​ကြံးဖိ, လီၤဆီ​ဒၣ်တၢ် ဖျ့ထိၤ​အ​တၢ်​သိၣ်လိ​အဃိ လၢခံ​န့ၣ် ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ​တဖၣ် နာ်ဝဲ​လၢ​ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး အ​ကလၤ​လၢ​အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်.” ဒ်​န့ၣ်​အသိး ယူဒၤ​အ​ပှၤ​ကွဲး​တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ​တဂၤ လၢ​အမ့ၢ် ကၠိၤ​စံ​ဖ့ၤ​စ် တဲဝဲ​လၢ တၢ်​သိၣ်လိ​အံၤ​တ​ဟဲ​လၢ လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ​ဘၣ်. ဟဲ​အိၣ်​ထီၣ်ဝဲ​ခီဖျိ​လၢ ပှၤ​ယူဒၤ​ဖိ​တဖၣ် “နာ်ဝဲ​ကြံး​အ​ဖိခွါ​တဖၣ် အ​တၢ်နာ်​အဃိ​လီၤ.” ဒီး​ကၠိၤ​စံ​ဖ့ၤ​စ် ပာ်ပနီၣ်​အဝဲသ့ၣ်​အ​တၢ်နာ်​ဒ် ပူ​ကလီ​ကလီ​အသိး​လီၤ.

ဒ်​ကြံး​အ​တၢ်ဆဲး​တၢ်လၤ​တဖၣ် ရၤလီၤ​အသး​အသိး ပှၤလၢ​ကိးလီၤ​အသး​လၢ ခရံာ်ဖိ​တဖၣ်​စ့ၢ်ကီး တူၢ်လိာ်ဝဲ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​အ​ကမၣ် အ​တၢ်စူၢ်​တၢ်နာ်​အံၤ​လီၤ. ပှၤ​ကွဲး​တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ကၠိ​နၤ လဲ​ဒၢၤ​လံၤ တဲဝဲ​လၢ “ဖျ့ထိၤ တယာ်ဝဲ​လၢ လၢညါ​န့ၣ် ပ​ကလၤ​အိၣ်ဘၣ်​ဝဲ​လၢ တၢ်လီၢ်​လၢ​အမုာ်​အခုၣ် ဒီး​ခဲအံၤ​အိၣ်ဘၣ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​လၢ​အပှဲၤ​ဒီး​တၢ်သူၣ်အုး​သးအုး ဒီး​တၢ်ဒဲးဘး​လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်​အဃိ ခရံာ်ဖိ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ တူၢ်လိာ်ဝဲ ဖျ့ထိၤ​အ​တၢ်​သိၣ်လိ​အံၤ​ညီဝဲ​လီၤ.” တကးဒံးဘၣ် တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ကမၣ် အ​တၢ်​သိၣ်လိ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အိၣ်ဒီး​ကလၤ​လၢ အ​သံ​တ​သ့​ဘၣ်​န့ၣ် ကဲထီၣ်​က့ၤ​ခရံာ်ဖိ​အ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ အ​တၢ်စူၢ်​တၢ်နာ် အခိၣ်​သ့ၣ်​တခါ​လီၤ.

လၢ​တၢ်မၢဖိ​အ​စိၤ​န့ၣ် စီၤ​ပီလူး​ဟ့ၣ်ပလီၢ်​ပှၤဂၤ​လၢ “ဘၣ်ဆၣ်​ဒီး​သး​န့ၣ် စံး​ဝဲဒၣ်​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး, လၢ​ပှၤ​တနီၤနီၤ​က​ကဒံကဒါ​ကွံာ် အသး​လၢ​တၢ်နာ်​အ​ပူၤ လၢခံ​လၢ​လာ်​အဆၢ​အကတီၢ်, ဒီး​က​နာ်​သး​တဖၣ်​လၢ​အ​လီတၢ်, ဒီး​တၢ်ဝံ​တၢ်နါ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ” လီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၄:၁) လံာ်စီဆှံ​တ​ဆၢ​အံၤ ဟဲ​လၢထီၣ်​ပှဲၤထီၣ်​ဝဲ​သပှၢ်​ကတၢၢ်​လီၤ. တၢ်​သိၣ်လိ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​တဖၣ် အိၣ်ဒီး​ကလၤ​လၢ အ​သံ​တ​သ့​န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဝံ​တၢ်နါ​အ​တၢ်သိၣ်​တၢ်သီ” တခါ​လီၤ. တၢ်​သိၣ်လိ​တခါ​အံၤ တအိၣ်​လၢ​လံာ်စီဆှံ​အ​ပူၤ​ဘၣ်. ဟဲ​လီၤစၢၤ​လီၤသွဲၣ်​လၢ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​အ​ကမၣ်​လၢပျၢၤ​ဒီး လၢ​ကြံး​အ​ပှၤ​ကူၣ်ဘၣ်​ကူၣ်သ့​တဖၣ်​အ​အိၣ်​လီၤ.

ယ့ၣ်ၡူး​တဲဝဲ​လၢ– “သု​က​သ့ၣ်ညါ​တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ, ဒီး​တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​န့ၣ် က​မၤ​ထူၣ်ဖျဲး​သု​လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၈:၃၂) ခီဖျိ​လၢ ပ​ဃု​သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ် လံာ်စီဆှံ​အ​တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​အဃိ ပ​ထူၣ်ဖျဲး​ထီၣ်​လၢ တၢ်​သိၣ်လိ​တဖၣ်​လၢ အ​မၤ​ဟးဂီၤ​ကစၢ်​ယွၤ​အလၤကပီၤ ဒီး​လုၢ်လၢ်​လၢ အ​ဟဲ​လၢ​တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​ကမၣ်​တဖၣ် အ​အိၣ်​လီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်မ့ၢ်​တၢ်တီ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အ​ကလုၢ်​ကထါ​အ​ပူၤ​န့ၣ် မၤ​ထူၣ်ဖျဲး​ထီၣ်​ပှၤလၢ လုၢ်လၢ်​ဒီး​တၢ်​ဒုၣ်​တၢ်​ထု​လၢ အ​ဘၣ်ထွဲ​လိာ်သး​ဒီး ပှၤသံ​န့ၣ်​လီၤ.—ကွၢ်​တၢ်လွံၢ်နၢၣ်​လၢ အ​ခိၣ်တီ​မ့ၢ်ဝဲ “ပှၤသံ​သ့ၣ်​တဖၣ်​အိၣ်​လၢ တၢ်လီၢ်​ဖဲလဲၣ်” တက့ၢ်.

ကစၢ်​ယွၤ​တ​တ့လီၤ​ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ ဒ်သိး​ကအိၣ်​မူ​ဝဲ​တုၤလၢ​အသး​အိၣ် ၇၀ မ့တမ့ၢ် ၈၀ ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ အ​ကလၤ​က​ဆဲး​အိၣ်မူဝဲ လၢ​တၢ်လီၢ်​အဂၤ​တတီၤ လီၤထူ​လီၤယိာ်​အဂီၢ်​ဘၣ်. ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်တိာ်ပာ်​အိၣ်ဝဲ​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​က​အိၣ်မူ​ဘၣ် လီၤထူ​လီၤယိာ်​လၢ ဟီၣ်ခိၣ်​ချၢ​န့ၣ်​လီၤ. ကစၢ်​ယွၤ​အ​တၢ်တိာ်ပာ်​အံၤ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​အ​တၢ်အဲၣ်​လၢ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အဂီၢ် ဒီး​အ​တၢ်တိာ်ပာ်​အံၤ က​ဟဲ​လၢထီၣ်​ပှဲၤထီၣ်​ဝဲ သပှၢ်​ကတၢၢ်​လီၤ. (မၤလကံ ၃:၆) ပ​သးခု​ဒိၣ်မး​လၢ ပှၤ​ကွဲး​ထါ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လီၤတံၢ်​လီၤဆဲး​လၢ “ပှၤတီ​ပှၤလိၤ​န့ၢ်ဘၣ်သါ​ထံဧိၤကီၢ်ဧိၤ, ဒီး​အိၣ်ဝဲ​ဆိးဝဲ​လီၤစိၤ​လီၤထီ​လီၤ.”—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၃၇:၂၉.