PUPO YE MAKAZA
Bwanda bo bu Lamatela Bwa Liuyi la Mwa Ndu
LIUYI la mwa ndu la kwa America (le li bizwa ka sayansi kuli Parasteatoda tepidariorum) li panganga bwanda bo bu tiile hahulu bo bu kona ku lamatela kwa limota mi hape bwanda bo bwa kona ku lamutuka ka bunolo kwatasi, kamukwaocwalo bu kona ku beleka sina katwa ka ka fasuka ili ka ka swasa likokwani ze zamaya. Liuyi li kona ku panga cwañi bwanda bo bu lamatela hahulu kono hape ili bo bu kona ku lamutuka ka bunolo?
Kalulo ya kwahalimu ya bwanda
Mu nyakisise taba ye: Liuyi li lamatisezanga bwanda bwa lona kwa limota, kwa situwa sa ndu, kamba kwa lika ze ñwi cwalo ka ku luka kanyandi ka ka lamatela hahulu ili ka ka tiile hahulu kuli ka kona ku swasa kokwani ye fufa. Babatisisi ba kwa University of Akron, mwa Ohio, kwa U.S.A., ba fumani kuli kalulo ya bwanda ye swalanga fafasi yona i shutana hahulu ni kalulo ya kwahalimu. Kalulo ya kwatasi yona i na ni bwanda bu sikai ku fita ya kwahalimu, ili nto ye i konisa ku lamutuka ka bunolo kokwani ha i ngunyuta kwa bwanda mi ka ku eza cwalo kokwani ya swasiwa fa bwanda.
Kalulo ya kwatasi ya bwanda
Makande a naa bihilwe ki ba University of Akron, a bonisa kuli babatisisi ba ba lemuhile muezezo o makaza wo “ba sweli ku lika ku panga silamatela se si kona ku itusiswa ka linzila ze shutana-shutana sina bwanda bo bwa liuyi.” Ba sayansi ba bata ku panga silamatela se si kona ku itusiswa mwa masila a ku tama fa litombo ili hape se si kona ku itusiswa kwa ku alafisa masapo a lobehile.
Mu bona cwañi? Kana buikoneli bwa liuyi la mwa ndu bwa ku panga bwanda bo bu kona ku lamatela hahulu kono ili hape bo bu kona ku lamutuka ka bunolo ne bu itahezi feela ka ku ipilaula? Kamba kana ne bu tahisizwe ki Mubupi?
Hape Mwendi Mwakona Kutabela Litaba Ze
MUZUHE!
Mubala Obenya wa Ndilu Obonahalanga fa Muselo wa Pollia
Muselo wo haki wa mubala wa ndilu. Kono ki nto mañi yetahisanga kuli ubonahale inge kuli ki wa mubala obenya wo?
MUZUHE!
Boya Bwa Mbao ya Mwa Liwate
Lifolofolo zeñwi zepila mwa mawate mokunani mezi abata hahulu, linani mukita omutuna wa mafula mwatasaa litalo zazona ili olitusa kufutumalelwa. Mbao ya mwa liwate yona iitusisanga nzila isili kuli ifutumalelwe.
MUZUHE!
Mululelo wa Muka Yepanga Linosi
Ki nto mañi yetahisa kuli mululelo omunde ili obunolo wa muka yepanga linosi ukone kutusa batu kupanga hande maroboti akona kufufa?
MUZUHE!
Butwa Bwa Kwa Sahara Bobubonahala Inge Silivera Bobubupehile ka Nzila Yebusileleza Kwa Kucisa
Butwa bobuipitezi bo ki bobuñwi bwa lifolofolo zekona kutiyela kucisa. Ki nto mañi yetusa butwa bo kutiyela kucisa hahulu?
MUZUHE!
Tunaka Twa Liñongolo za Mwa Mawate
Liñongolo za mwa mawate likumalelanga kwa lika zeñwi ka kuitusisa tunaka tolinani tona. Kuutwisisa motusebeleza tunaka to kwakona kutusa batu kufumana linzila zenca zende za mwakungungahanyeza lisebeliso zeñwi kwa miyaho, kamba kuswalanisa misifa ni masapo.
