Enda ku bidi'mo

Le Bible Washintyilwe nansha Kutweja’mo Bilubo?

Le Bible Washintyilwe nansha Kutweja’mo Bilubo?

 Aa, kudingakanibwa kwa mivungo ya pa kala kulombola’mba mu Bible kemushintyilepo kintu nansha byatentwidilwe misunsa tununu na tununu pa bintu byoneka.

Le ko kunena’mba kebalongelepo bilubo pa kutentula?

 Basokwele’ko bilembwa bivule bya Bible bya pa kala. Mu bilembwa bimo mwadi kwishila kuvule, kintu kilombola’mba balongele bilubo pa kutentula. Kwishila kuvule i kutyekutye kadi kekushintyilepo nshintulwilo ya bilembwa. Inoko batene’mo kwishila kumo kukatampe, kumweka bu kwalongelwe’tu ku kusaka mwanda wa kushinta musapu wa mu Bible. Kubidi bidi i kuno:

  1.   Mu 1 Yoano 5:7, mu Mabible amo a kala mudi bino binenwa bya amba: “mulu, Tata, Kinenwa, Mushipiditu Sandu, kadi bano basatu i umo enka.” Inoko bilembwa bikulupilwa bibingija’mba bino bishima kebyādipo mu bilembwa bibajinjibajinji. Byābwejibwe’mo mwenda mafuku. a Nanshi malamuni a Bible a bine dyalelo i mebitalule.

  2.   Dijina dya Leza ditanwa mu bilembwa bya Bible bya pa kala misunsa tununu na tununu. Inoko malamuni mavule a Bible i medipingakanye na kitenta pamo bwa “Mfumwetu” nansha “Leza.”

Le tukayuka namani shi kemukidipo bilubo bivule bya kutana’mo?

 Kufika ne dyalelo, kwasokwelwe bilembwa bivule bipēla bininge mwa kusokwela bilubo. b Le pobadingakenye bino bilembwa basokwele bika pa mwanda utala bubine bwa Bible dyalelo?

  •   Pa kwisambila pa mikanda ya Bisonekwa bya Kihebelu (iyukene dyalelo bu “Kipwanino Kikulu”), mufundi umo William Henry Green unena’mba: “Tubwanya kunena na kikulupiji amba i kutupu dibuku dikwabo dya binebine dya pa kala ditūpelwe kutabuka dino.”

  •   Frederic Fyrie Bruce mufundi wa Bible walembele pa mwanda wa Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, nansha “Kipwanino Kipya” amba: “Kudi bukamoni bukatampe kebubwanyapo kupatanibwa na muntu bulombola’mba bilembwa bya Kipwanino Kipya i bya bine, kutabuka bilembwa bya muntu ye-yense.”

  •   Sir Frederic Kenyon, shayuka uyukene wa bilembwa bya Bible wanenene amba, muntu “ubwanya kukwata Bible ku kuboko ne kunena pampikwa moyo nansha kwikaka amba, ukwete Kinenwa kya Leza kya bine kisambulwilwa ku kongo ne kongo pa kubulwa kutalula’mo kantu.”

Le kudi bubinga’ka bukwabo bwa kukulupidila’mba Bible wisambulwilwanga ne bubine monka?

  •   Batentudi bonso, Bayuda ne bene Kidishitu balamine nsekununi isokwela patōka bilubo bikatampe byalongele bantu ba Leza. c (Umbadilo 20:12; 2 Samwele 11:2-4; Bene Ngalatea 2:11-14) Mu muswelo umo onka, balamine bisonkwa bitopeka kubulwa kikōkeji kwa muzo ya Bayuda ne kusokwela patōka mfundijo ya bantu. (Hosea 4:2; Malaki 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Yoano 5:21) Pa kulemba ino nsekununi bya binebine, batentudi balombwele amba i bantu bakulupilwa ne balēmekele bininge Kinenwa kikōla kya Leza.

  •   Mwene i byendele’mo Leza, mwine walembeje dibajinji Bible ku bukomo bwa mushipiditu, alame bubinebine budi’mo? d (Isaya 40:8; 1 Petelo 1:24, 25) Ne kadi, wadi usaka bantu ba pa kala ne batwe ba dyalelo tumwene’mo. (1 Bene Kodinda 10:11) Na bubine “byonso byālembelwe pa kala byālembelwe mwanda wa kwitufundija, amba pa kūminina kwetu ne pa kusengwa na Bisonekwa twikale na lukulupilo.”​—Bene Loma 15:4.

  •   Yesu ne bandi balondi bādi batela Bisonekwa bya Kihebelu kwampika kulangalanga pa bubine bwa bino bilembwa bya pa kala.​—Luka 4:16-21; Bilongwa 17:1-3.

a Bino bishima kebidipo mu bino bilembwa: Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, original Latin Vulgate, Bible wa Philoxenian-Harclean Syriac, nansha mu wa Syriac Peshitta.

b Kimfwa, kwasokwelwe bilembwa 5000 ne musubu bya Kingidiki bitwa bu Kipwanino Kipya, nansha Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu.

c Bible kanenapo amba bantu bemanine Leza i babwaninine. Unena patōkelela’mba: “Kekudipo muntu kaloñangapo bubi.”​—1 Balopwe 8:46.

d Bible unena’mba nansha Leza byākaletelepo myanda idi’mo kishima pa kishima, wāludikile milangwe ya bantu bālembele’ye.​—2 Temote 3:16, 17; 2 Petelo 1:21.