1, 2. Tigims sul yel-gɛtb kẽer wilgame tɩ yɛlã yaa wãn tigims wʋsg pʋsẽ?

TIGIMS sull yel-gɛt n da sõsd ne tiging kãsem-dãmba, tɩ sõsgã wa kolg saabo. A sũur da nooma ne nin-kãensã sẽn tʋmd wʋsg n sõngd tigingã nebã. Kẽer yʋʋm vẽsgame, hal n yaa wa yẽ ba wã. La bũmb n da pak-a. Rẽ n so t’a sok-b woto: “Saam-biisi, bõe la yãmb maan n na n sõng neb a taab tɩ b paam minim n tʋm tigingã tʋʋma?” Kãsem-dãmbã tẽrame tɩ tigims sull yel-gɛtã sẽn da wa n kaag-bã, a sagl-b lame tɩ b modg n sõng saam-biisã tɩ b minimã paase. B zĩndame n ges taaba, tɩ b nin-yɛng wa kong n yeele: “Togs sɩd n são, d pa modg wʋsg zĩ-kãng wɛɛngẽ ye.” Kãsem-dãmb a taabã gõmsa b zutu, n wilg tɩ yaa woto.

² Yãmb sã n yaa kãsem-soab tɩ b sok yãmb sok-kãngã, tõe tɩ yãmb me leoorã na n yɩɩ wa kãsem-dãmb nins yell d sẽn gomã. Sɩd me, dũniyã gill zugu, tigims sul yel-gɛtb n wilg tɩ  kãsem-dãmb kẽer pa modgd sẽn na yɩl n paam sẽk n sõng kom-bɩɩsã la kãsembã tɩ b minimã paase, n wa tõog n sõng n ges b tẽed-n-taasã yell ye. La sẽkã paoong me tõe n yɩɩ toogo. Bõe yĩnga?

3. a) Bõe la Biiblã yeel tɩ wilgdẽ tɩ neb a taabã zãmsgã tara yõodo, la bõe yĩng tɩ d sẽn na n gom rẽ yellã na n naf nebã fãa? (Ges-y tẽngr vẽnegrã.) b) Bõe yĩng tɩ yaa toog ne kãsem-dãmb kẽer tɩ b sõng neb a taab tɩ b minimã paase?

³ Y sẽn yaa kãsem-soabã, y miime tɩ bao sẽk n sõng saam-biisã tɩ b minimã paasã tara yõodo. * Y miime tɩ sẽn na yɩl tɩ tigimsã neb tẽeb kell n tall pãnga, la sẽn na yɩl tɩ b tõog n lugl tigims a taaba, yaa tɩlae tɩ saam-biis sẽn tar minim beẽ. (Karm-y Ezai 60:22.) Y miime me tɩ Wẽnnaam Gomdã yeelame tɩ y ‘zãms neb a taaba.’ (Karm-y 2 Tɩmote 2:2.) Baasgo, yɩl n paam sẽk n maan dẽ tõe n yɩɩ toogo. Y segd n gesa y zakã rãmb yelle, la y tʋʋmã yelle. Sẽn paase, y tara tʋʋm tigingã pʋgẽ, la bũmb a taab y sẽn segd n maane. Bɩ d ges bũmb ning sẽn kɩt tɩ y segd n bao sẽk n sõng neb a taabã tɩ b minimã paasã.

4. Tõe tɩ yaa bõe n kɩt tɩ kãsem-dãmb kẽer pa yɩt tao-tao, n sõng neb a taabã tɩ b minimã paase?

⁴ Tõe tɩ yaa bõe n kɩt tɩ yaa toog ne kãsem-dãmb kẽere, tɩ b bao sẽk n sõng neb a taabã tɩ b minimã paase? Tõe tɩ kẽer yeta b mens woto: ‘Yaa sɩd tɩ neb a taabã zãmsg tara yõodo. La tigingã tʋʋm a taabã yaa tʋʋm-yãgdem d sẽn segd n tʋm tao-tao. M sã n bas neb a taabã zãmsgã tɩ yɩ bilfu, bũmb pa na n sãam tigingã pʋgẽ ye.’ Yaa sɩd tɩ tʋʋm wʋsg n be tigingã pʋgẽ y sẽn segd n tʋm tao-tao. La y sã n bas neb a taabã zãmsgo, n tagsdẽ tɩ y tõe n maana rẽ nindaare, pa nafd tigingã ye.

5, 6. Ned sẽn kẽnd ne mobill sã n dat tɩ mobillã kell n yɩ sõma, bõe la a segd n maane? Yam bʋg la kãsem-dãmbã tõe n dɩk makrã pʋgẽ?

⁵ D rɩk makre. Ned sẽn kẽnd ne mobill sã n dat tɩ mobillã kell n yɩ sõma, a segd n mi n toeema kaamã. La a tõe n tagsdame tɩ esãensã ningr n tar yõod n yɩɩda, bala esãensã sã n sa, mobillã na n kiime. A sã n pa tar sẽka, a tõe n tagsame t’a tõe n basa kaamã n toeem nindaare. Sɩd me, baa a sã n pa toeem kaamã zĩig pʋgẽ, mobillã na n ket n kẽndame. La woto pa sõma ye. A sã n pa toeem kaamã, baa kaoosda mobillã na n wa sãamame. Sã n wa lebg woto, mobillã manegr na n dɩka sẽk wʋsgo, la sãam ligd wʋsg me. Yam bʋg la d tõe n dɩk makrã pʋgẽ?

⁶ Kãsem-dãmbã tara tʋʋm wʋsg b sẽn segd n tʋm tao-tao sẽn na yɩl tɩ yɛl kẽer da põd tigingã pʋgẽ ye. B segd n tʋma tʋʋm nins sẽn tar yõod n yɩɩdã, wa sẽn kẽnd-a ne mobillã sẽn segd n ning esãensã. (Fil. 1:10) La kãsem-dãmb kẽer tʋmda tʋʋm-kãens wʋsgo, hal n pa le tar sẽk n sõngd ned t’a minim paas ye. Rẽ yaa wa mobillã soab sẽn na n bas kaamã toeengo. Kãsem-dãmbã sã n pa sõngd saam-biisã tɩ b minimã paasdẽ, n yetẽ tɩ b na n maana rẽ nindaare, tigingã wat n pa le tar saam-biis sẽn tar minim n tõe n maan bũmb nins fãa sẽn segd n maanã ye.

7. D tagsg segd n yɩɩ wãn ne kãsem-dãmb nins sẽn baood sẽka, n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ wã?

 ⁷ Bɩ y ra tags tɩ neb a taabã zãmsgã yaa bũmb yõod sẽn pa waoog ye. Kãsem-dãmb nins sẽn tagsd beoog yellã, n baood sẽk n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ wã yaa tʋm-tʋmdb sẽn tar yam, n nafd tigingã tõre. (Karm-y 1 Pɩɛɛr 4:10.) Wãn to la b sẽn maandã nafd tigingã tõre?

8. a) Bõe n kɩt tɩ kãsem-dãmbã segd n zãms neb a taabã? b) Kãsem-dãmb nins sẽn tɩ sõngd zĩis nins koe-moondb sẽn pa waoogã segd n maana bõe? (Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yaa: “ Tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsgo.”)

⁸ Baa kãsem-dãmb nins sẽn tar minimã segd n sika b mense, n bãng tɩ b yʋʋmã sẽn vẽsgdã na n wa kɩtame tɩ b pa le tõe n tʋm tigingã tʋʋm wa pĩndã ye. (Mii. 6:8) Sẽn paase, kãsem-dãmbã segd n ninga b yamẽ tɩ yel-lingdem tõe n wa tiig n kɩtame tɩ lebg toog ne-b tɩ b tʋm tigingã tʋʋma. (Koɛ. 9:11, 12; Zak 4:13, 14) Rẽ n so tɩ b sẽn nong a Zeova nin-buiidã la b rat b neerã, b modgd n zãmsda kom-biisã bũmb nins b sẽn bãng yʋʋm wʋsg pʋgẽ wã.—Karm-y Yɩɩl Sõamyã 71:17, 18.

9. Bõe n wat beoogo, tɩ kɩt tɩ neb a taabã zãmsg tar yõod wʋsgo?

⁹ Bũmb a to n kɩt tɩ kãsem-dãmb nins sẽn sõngd neb a taabã tɩ b minim paasdẽ wã tar yõod tigingã pʋgẽ. B sẽn maand woto wã, b kogenda tigingã. Kɩtame tɩ saam-biis sẽn tar minim beẽ, n tõe n sõng b tẽed-n-taasã tɩ b zemsd taab la b ket n sakd Wẽnnaam. Rẽ tara yõod rũndã-rũndã sẽn yaa yaoolem wakatã, n na n tall yõod wʋsg to-kãsengã sẽn watã sasa me. (Eze. 38:10-12; Mii. 5:4, 5) Woto wã, d kota yãmb a kãsem-dãmbã tɩ y sɩng masã tɛka, n baood sẽk n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ.

10. Bõe la kãsem-soab segd n maan n paam sẽk n sõng saam-biisã tɩ b minimã paase?

¹⁰ D miime tɩ y tʋmda tʋʋm wʋsg sẽn tar yõod tigingã pʋgẽ, tɩ sẽk ka le beẽ ye. Rẽnd y sã n dat n paam sẽk n sõng y saam-biisã tɩ b minimã paase, y segd n gesa y sã n pa tõe n boog sẽk ning y tʋʋm kẽer sẽn dɩkdã. (Koɛ. 3:1) Y sã n maan woto, y pa sãam y sẽkã ye. Na n nafa tigingã neb beoog sẽn wate.

11. a) Bõe la d tõe n yeel sagls nins tẽns toor-toor kãsem-dãmbã sẽn kõ wã wɛɛngẽ? b) Sã n yaa ne Yelbũn 15:22 sẽn yeel bũmb ningã, bõe yĩng tɩ yaa sõma tɩ d gom sagls nins kãsem-dãmbã sẽn kõ wã yelle?

¹¹ Sẽn nan pa kaoose, b sõsa ne kãsem-dãmb sẽn tõogd n sõngd saam-biis tɩ b minimã paasdẽ. B kos-b lame tɩ b wilg b sẽn maand to-to. * Baa sẽn yaa tẽns toor-toor nebã, b sẽn yeel bũmb ninsã wõnda taaba. Bõe la rẽ wilgda? Wilgdame tɩ “zĩigã fãa,” d sã n tik Biiblã goam n na n sõng ned t’a minimã paase, nafd-a lame. (1 Kor. 4:17) Rẽ n so tɩ d na n gom sagls nins b sẽn kõ wã kẽer yell sõs-kãngã pʋgẽ, la sẽn pʋgd-a wã pʋgẽ.—Yel. 15:22.

12. Y sã n dat n sõng ned t’a minimã paase, bõe la y segd n deng n maane, la bõe yĩnga?

¹² Y sã n dat n sõng ned t’a minimã paase, bũmb toor-toor la y segd n deng n maane, t’a sak tɩ y zãms-a. Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Ka-koaad sã n dat t’a kood  bɩ sõma, a segd n deng n manega pʋʋgã n yaool n bʋde. Yãmb me sã n dat n sõng ned t’a minim paase, y segd n deng n sõng-a lame t’a yamã kẽ zãmsgã. La wãn to la y tõe n maan dẽ? Pĩnd wẽndẽ ned a ye n maan dẽ tɩ yɩ sõma, tɩ y tõe n dɩk a togs-n-taare. Yaa no-rɛɛs a Sãmwɛlle.

13-15. a) Bõe la a Zeova yeel a Sãmwɛll t’a maane? b) Wãn to la a Sãmwɛll maan bũmb ning a Zeova sẽn yeel t’a maanã? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.) d) Bõe yĩng t’a Sãmwɛll kibarã tar yõod ne kãsem-dãmbã?

¹³ Na maan yʋʋm 3000 la zaka, a Zeova yeela no-rɛɛs a Sãmwɛll sẽn da kʋʋl wakat kãngã woto: “Beoog woto wẽnde, mam na n tʋma Bẽnzame ned fo nengẽ, bɩ f sõog-a rĩung kaam t’a lebg Israyɛll nebã rĩma.” (1 Sãm. 9:15, 16) A Sãmwɛll bãngame tɩ pa na n le yɩ yẽ n na n lʋɩ Israyɛll nebã taoore, la t’a Zeova ratame t’a yãk ned tɩ ledg-a. Rẽ n so t’a zĩnd n tags n ges a sẽn tõe n maan to-to n sõng nin-kãng soabã t’a wa tõog a tʋʋmdã.

¹⁴ Vẽkembeoogo, a Sãmwɛll yã a Sayulli, t’a Zeova yeel-a woto: “Ad ned ning mam sẽn da gom a yell ne foomã.” A Sãmwɛll ra mi a sẽn na n maanega. A maana bũmb toor-toor sẽn na yɩl tɩ b paam n sõs ne taaba. A yeela a Sayull ne a tʋm-tʋmdã tɩ b tũ yẽ tɩ b tɩ rɩ. B sẽn ta rɩɩbã zĩigẽ, a kõ-b-la naam zĩisi, la nemd b sẽn da yãk n bĩngi. A yeela a Sayull woto: “Wãb tɩ b ra bĩnga foom tɩ f wa lagem ne neb nins b sẽn boolã n dɩ.” B sẽn dɩ n sa, a Sãmwɛll yeela a Sayull t’a wa tɩ b kuil a zakẽ wã. Sorã zugu, b sõsa ne taaba. B sẽn ta a Sãmwɛll yirã, b rʋʋ roogã zug t’a Sãmwɛll “sõs ne a Sayulli,” hal tɩ wa ta gãag wakate. Vẽkembeoogã, a Sãmwɛll dɩka rĩungã kaam n pʋdg a Sayull zugu, n mok-a la a kõ-a sagls a taaba. Yaa rẽ poor la a bas a Sayull t’a looge. A ra tõe n lʋɩɩ Israyɛll nebã taoor masã.—1 Sãm. 9:17-27; 10:1.

¹⁵ Yaa sɩd tɩ yãk ned t’a lʋɩ buud taoor yaa toor ne sõng saam-biig t’a wa lebg kãsem-sõngd wall kãsem-soab tigingã pʋgẽ. Baasgo, a Sãmwɛll sẽn maan to-to n sõng a Sayullã tõe n nafa kãsem-dãmbã. Bɩ d ges bũmb a yiib kãsem-dãmbã sẽn tõe n maan n dɩk a Sãmwɛll togs-n-taare.

16. a) Israyɛll nebã sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a yãk ned t’a lebg b rĩmã, a manesem yɩɩ wãna? b) A Zeova sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩmã, a manesem yɩɩ wãna?

¹⁶ Sõng-y-b ne yamleoogo. Israyɛll nebã sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a yãk ned t’a lebg b rĩmã, a sũur sãamame, t’a ra tagsdẽ tɩ yaa yẽ la b pa le rat t’a lʋɩ b taoore. (1 Sãm. 8:4-8) A Sãmwɛll ra pa rat n yãk ned t’a lebg rĩma, hal t’a Zeova yeel-a naoor a tã t’a segd n kelga nin-buiidã. (1 Sãm. 8:7, 9, 22) Baa ne rẽ, a Sãmwɛll pa maan sũ-kiir ne ned ning sẽn na n ledg yẽ n lʋɩ Israyɛll nebã taoorã ye. A Zeova sẽn wa n yeel-a t’a pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩmã, a saka ne yamleoogo. Pa a sẽn da segd n maan dẽ wã yĩng bal ye. Yaa a sẽn da nong a Zeova wã yĩnga.

17. Rũndã-rũndã, wãn to la kãsem-dãmb rɩkd a Sãmwɛll togs-n-taare, la bõe n noom-ba?

¹⁷ Rũndã-rũndã, kãsem-dãmb wʋsg sẽn tar minim n dɩkd a Sãmwɛll togs-n-taare, n sõngd neb a taabã ne bʋgsem tɩ b minimã paasdẽ. (1 Pɩɛ. 5:2) Kãsem-dãmb kãens sakd n sõngda neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ, n pa yɛɛsd rẽ na wa n kɩt tɩ b pa le tar tʋʋm wʋsg tigingã pʋgẽ ye. B miime tɩ saam-biis nins sẽn  sakd tɩ b zãmsd-bã yaa neb sẽn dat n sõng n ges tigingã yelle. (2 Kor. 1:24; Heb. 13:16) Sẽn paase, b sã n get neb nins b sẽn sõngã sẽn paam minim n sõngd a Zeova nin-buiidã, noom-b-la wʋsgo.—Tʋʋ. 20:35.

18, 19. Kãsem-soab sã n dat n sõng ned t’a minim paase, bõe la a segd n deng n maane, la bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo?

¹⁸ Ra yɩ-y karen-saam-dãmb bal ye. Yɩ-y zo-rãmb me. A Sãmwɛll sẽn wa n seg a Sayullã, a ra tõe n yɩɩ tao-tao n dɩk kaamã n pʋdg a zug t’a lebg rĩma. La a sã n da maanẽ woto, a Sayull ra na n yɩẽ-la rĩm sẽn pa paam sõngr sẽn na yɩl n tõog a tʋʋmdã ye. La a Sãmwɛll baoo sẽk n sõng a Sayull sẽn na yɩl t’a wa tõog a tʋʋmdã. B reng n naaga taab n dɩ, n tũ taab n kẽne, n sõs ne taab n kaoose, la b gãand n vʋʋse, t’a Sãmwɛll yaool n na n pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩma.

¹⁹ Rũndã-rũndã me, kãsem-soab sã n dat n sõng ned t’a minim paase, a segd n deng n yõga zood ne a soabã. Bũmb ning kãsem-soab sẽn tõe n maan n yõg zood ne ned a sẽn dat n sõngã bee ne b tẽngã minimdu, la bãmb mensã yɛl sẽn yaa to-to wã. La baa y sẽn vɩ tẽng ning fãa pʋgẽ, y sẽn yaa kãsem-soab n pa tar sẽka, y sã n modg n bao sẽk n sõs ne ned y sẽn dat n sõnge, a na n bãngame tɩ y nand-a lame. (Karm-y Rom dãmb 12:10.) Vẽenega, ned ning y sẽn dat n sõngã sã n neẽ tɩ y nong-a lame n dat a neere, na n yɩ-a-la noogo.

20, 21. a) Bõe n wilgd tɩ ned yaa karen-saam-sõngo? b) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

²⁰ Yaa sɩd tɩ karen-saam-sõng segd n nonga neb zãmsgo, la a segd n nonga neb nins a sẽn zãmsdã me. (Ges-y Zã 5:20.) Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Yaa tɩ ned sã n neẽ tɩ y rata a neere, a na n sakame tɩ y sõng-a t’a minimã paase. Woto wã, yãmb a kãsem-dãmbã, ra yɩ y tẽed-n-taasã karen-saam-dãmb bal ye. Yɩ-y b zo-rãmb me.—Yel. 18:24; Zã 15:15.

²¹ Kãsem-soab sã n tõog tɩ ned a sẽn dat n sõng yam kẽ zãmsgã, a tõe n sɩnga a soabã zãmsg masã. Wãn to la a tõe n maan dẽ? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma rẽ yelle.