Ijkuak nipitentsin katka nichantiya Leipzig, kampa onkatka República Democrática Alemana, tlen nokauaya nisiuj Polonia niman República Checa. Ijkuak nikpiaya chikuasen xiuitl, otichantitoj Brasil pampa notaj nonekiya ompa ontekitis, niman sakin otiajkej Ecuador.

Ijkuak nikpiaya 14 xiuitl, notajuan oksejpa onechtitlankej Alemania para maninomachtiti. Notajuan melak uejka nemiyaj, ika yejon, nonekiya san nejua ninotlajpiyas. Nikchiuaya tlen nejua niknekiya maski tla oksekimej xkuelitayaj.

Notajuan oksejpa onokuepkej Alemania ijkuak nejua inikpiaya 17 xiuitl. Kachtopa imiuan nichantiya, san ika, pampa nejua xnikuelitaya manechijlikan tlenon nikchiuas, onikis de nochan ijkuak nikpiya 18 xiuitl.

Sakin, melak opeuj nikneki nikmatis tleka otinemikoj. Onikitak tlen miyekej kichiuaj, niman yejon onechasikamachilti ika más kuajli tla nikixmatiya nochi tlen onka ipan tlaltikpaktli achto ika oksekimej kipopoloskej.

Oniknokouili se motocicleta, ononeuj Alemania niman oniaj África. Sakin, ononek ninokuepas Europa pampa oijtlakauj nomoto. Ijkuak yonikyektlalijka, oniaj ipan se playa tlen onka Portugal. Ijkuakon oniknemili ika más kuajli tla nikistinemiya ipan barco.

Onikimixmat sekimej telpokamej niman imiuan oniaj océano Atlántico. Ompa onikixmat Laurie, akin sakin yeskia nosiuauj. Kachtopa otiajkej islas del Caribe, sakin achijtsin otokaujkej Puerto Rico, niman sakin otokuepkej Europa. Laurie niman nejua tiknekiyaj tijkouaskej se barco niman tikyektlaliskej para ompa tichantiskej. Ouejkauj yeyi metstin ika tiktejtemojtinemiyaj yejon barco, san ika, sakin xok otiktejtemojkej pampa oninochiuj soldado.

Oniuejkauj 15 metstin ken soldado, niman ijkuakon otonamiktijkej. Nejua iuan nosiuatsin ok tiknekiyaj miyekan titlaixmatiskej. Achto ika ninochiuaskia soldado otijkoujkej se lancha, niman chika ninemiya ipan ejército tikyejyektlalijtoyaj para uelis ipan tichantiskej niman nochiuiyan tikistinemiskej. Ijkuak xok nisoldado katka, niman ok tikyektlalijtoyaj tobarco, iteixpantijkauan Jehová otechnojnotskej niman opeuj tomachtiaj Biblia.

Kachtopa niknemiliaya ika xnonekiya melak ninopatlas. Yoninonamiktijka iuan Laurie niman xok nipokiya (Efesios 5:5). Tejuamej tiknekiyaj tikixmatiskej nochi tlen toTajtsin yokichijchiuj, niman niknemiliaya ika melak kuajli tla ijkon tikchiuayaj.

San ika, ok nonekiya ninopatlas. Melak ninoueyimatiya niman xnikuelitaya manechijlikan tlenon nikchiuas. Noijki nochipa nikijtojtinemiya tlen niueliya niman tlenon yonikchiujka. Nochipa san notech nitlanemiliaya.

Se tonajli nikamapoujtoya itech Sermón del Monte (Mateo, capítulos 5 a 7). Kachtopa, onechmojkatlachialti ijkuak Jesús okijto ika melak yolpakij akin apismikij niman akin amikij (Mateo 5:6). Niman ninotlajtoltiaya kenon uelis yolpakis yakaj akin apismiki niman amiki. Tlen niueltiaya ipan Biblia onechpaleui manikasikamati ika tinochimej noneki tikixmatiskej toTajtsin, san ika, tla tiknekij ijkon tikchiuaskej kachtopa noneki tiyolyemankej yeskej. Ijkon ken okijto Jesús: “Yolpakij akin kimatstokej ika kipiya ika kitejtemoskej tlen ualeua itech toTajtsin” (Mateo 5:3, TNM).

Laurie niman nejua opeuj tomachtiaj Biblia ne Alemania, san ika, sakin otichantitoj Francia niman sakin Italia. Nochiuiyan tikimitayaj iteixpantijkauan Jehová. Nikitaya ika yejuamej melak notlasojtlayaj niman nochipa nopaleuiayaj, yejon melak nikuelitaya. Nochimej noitayaj ken ikniujtin maski miyekan ualeuayaj (Juan 13:34, 35). Sakin otoapolaktijkej.

Maski yoninochiujka iteixpantijkauj Jehová, ok nonekiya más ninopatlas. Laurie niman nejua otiajkej ipan barco hasta icosta África niman sakin otipanokej Atlántico para tajsiskej Estados Unidos. Ijkuak tinemiyaj ipan océano onikitak ika mar melak ueyi, yejon onechasikamachilti ika toTajtsin melak ueyixtika xijkon ken tejuamej. Ompa melak nikpiaya tiempo, pampa ipan océano xmiyek uelis tikchiuas. Ika yejon, opeuj nikamapoua Biblia. Tlen okichiuj Jesús melak onechtlanemililti. Maski xtlajtlakole katka niman nochi kuajli kichiuaya, yejua xkeman onoueyimat. Yejua xsan itech tlanemiliaya, yejua nochipa kichiuaya tlen iTaj kuelitaya.

Tlen okichiuj Jesús, onechpaleui manikasikamati ika xnoneki niktekichiuilis toTajtsin san ijkuak niueliya, nonekiya nikxelos más tiempo para ijkon nikchiuas (Mateo 6:33). Ijkuak otajsikej Estados Unidos, otikijtokej ika xok san tikistinemiskiaj ipan barco niman aman más tiktekichiuiliskiaj toTajtsin.

Ijkuak san notech nitlanemiliaya, xnikmatiya kenon onkisaskia tlen nikchiuaya. Aman yoniknexti tlen uelis nechpaleuis maniktlapejpeni tlen kuajli (Isaías 48:17, 18). Aman melak nechyolpaktia niktekichiuilis Jehová niman nikinpaleuis oksekimej para noijki ijkon makichiuakan.

Biblia yonechpaleui más kuajli maninouika iuan nosiuatsin. Noijki, Jehová yotechtlayokoli se kualtsin toichpokatsin akin noijki yokixmat Jehová niman melak kitlasojtla.

Maski miyek tlen yotikixnamijkej, Jehová xkeman techkaua. Niman yotikijtokej ika nochipa tiktekichiuiliskej niman itech titlaneltokaskej (Proverbios 3:5, 6).