Malaria ke bolwetši bjoo bo fetelago motho ge a lomilwe ke monang woo o nago le twatši yeo. Maswao a wona a akaretša letadi, go kwa go tonya, go fufulelwa, go rengwa ke hlogo, go opelwa ke mmele, go feroga dibete le go hlatša. Ka dinako tše dingwe, maswao a gona a ka bonagala ka morago ga di iri tše 48 go ya go tše 72 go ithekgile ka mohuta wa twatši yeo le gore ke nako e kaakang motho a na le bolwetši bjoo.

1. Twatši ya malaria yeo e tšweletšago diphedi tšeo di bitšwago di-protozoan, e tsena mading a motho ka morago ga gore a longwe ke monang woo o bitšwago Anopheles.

2. Twatši ye e tsena ka gare ga disele tša sebete, gomme ya ikatiša.

3. Ge sele ya sebete e phatloga e ntšha twatši yeo e hlaselago disele tše dikhwibidu tša madi. Twatši yeo e tšwela pele e ikatiša ka gare ga disele tšeo.

4. Ge sele e khwibidu ya madi e phatloga, e ntšha twatši yeo e hlaselago disele tše dingwe tše dikhwibidu tša madi.

5. Modikologo wo wa go hlaselwa le go phatloga ga disele tše dikhwibidu o tšwela pele o direga. Nako le nako ge disele tše dikhwibidu tša madi di phatloga, maswao a malaria a thoma go bonagala mothong yoo a fetetšwego ke twatši yeo.

Ge e ba o dula nageng yeo bolwetši bja malaria bo atilego . . .

• Diriša nete ya go thibela menang. E swanetše go

  • tšhelwa khemikhale yeo e bolayago menang.

  • se be le mašoba goba go kgeiga.

  • šwametšwa ka tlase ga materase.

• Diriša khemikhale ya go fothela ka ntlong.

• Ge e ba go kgonega, tsenya sefo ya go thibela menang mo mabating le mo mafasetereng, gomme o diriše metšhene ya go fehla moya yeo e thušago go raka menang.

• Apara diaparo tšeo di khupetšago letlalo la gago.

• Ge e ba go kgonega phema go ba mafelong ao menang e atilego, le moo meetse a emago gona moo menang e tswalago.

• Hwetša kalafo ka pelapela, ge e ba o tsene ke twatši ya malaria.

Ge e ba o nyaka go etela nageng yeo bolwetši bja Malaria bo atilego . . .

• Hwetša tsebišo yeo e lego nakong pele o tšea leeto. Mohuta wa twatši ya malaria o fapana go ya ka mafelo gomme se se thuša go tseba gore ke mohuta ofe wa kalafo wo o swanetšego. Gape, e ka ba ga bohlale go boledišana le ngaka ya gago mabapi le dilo tšeo o swanetšego go di ela hloko go ya ka maemo a gago a tša maphelo.

• Nakong ya ketelo, latela tlhahlo yeo e newago sehlogong se bakeng sa bao ba dulago nageng yeo bolwetši bja malaria bo atilego.

• Ge e ba o ka fetelwa ke malaria, hwetša kalafo ka pelapela. Ela hloko gore maswao a ka bonagala ka morago ga beke goba tše nne o fetetšwe ke twatši.