1, 2. (a) Batho ba gabo Eliya ba be ba tlaišega bjang? (b) Eliya o ile a ganetšwa bjang Thabeng ya Karamele?

ELIYA o ile a lebelela lešaba ge le dutše le namelela thitong ya Thaba ya Karamele. Gaešita le ge go be go sa apareditše leswiswana la masa, batho ba ba be ba bonagala gore ba a diila e bile ba hloka dijo. Komelelo yeo e tšerego nywaga e meraro le seripa e ile ya ba tlogela ba se na selo.

² Gare ga bona go be go na le baporofeta ba 450 ba Baali bao ba bego ba ikgantšha kudu e bile ba tloga ba hloile Eliya moporofeta wa Jehofa. Kgošigadi Isebele o be a bolaile bahlanka ba bantši ba Jehofa, eupša monna yo o be a sa eme a tiile kgahlanong le borapedi bja Baali. Eupša seo se be se tla tšwela pele ka nako e kaaka’ng? Mohlomongwe baperisita bao ba ile ba iphahlelela ka gore monna o tee a ka se ke a ba fenya. (1 Dikg. 18:4, 19, 20) Kgoši Ahaba le yena o be a tlile, a nametše koloi ya gagwe ya ka bogošing ya ntwa. Le yena o be a sa rate Eliya.

3, 4. (a) Ke ka baka la’ng Eliya a ka ba a ile a tšhoga ge letšatši le bohlokwa le hlaba? (b) Re tlo ahlaahla dipotšišo dife?

³ Eliya o be a lebanwe ke letšatši le thata go feta matšatši ka moka. Ge Eliya a dutše a lebeletše, go be go thongwa ntwa yeo lefase le sa kago la e bona ya magareng ga botse le bobe. O ile a ikwa bjang ge letšatši leo le hlaba? O ile a tšhoga ka ge e be e le “motho yo a nago le maikwelo a swanago le a rena.” (Bala Jakobo 5:17.) Bonyenyane re ka kgodišega ka se: A dikologilwe ke batho bao ba se nago tumelo, kgoši ya bona ya mohlanogi le baperisita bao ba babolai, Eliya o ile a ikwa eka o lahlilwe.​—1 Dikg. 18:22.

⁴ Lega go le bjalo, ke’ng seo se baketšego Isiraele mathata a? Le gona, o ka ithuta’ng pegong ye? Ela hloko mohlala wa tumelo wa Eliya le kamoo re ka o ekišago ka gona lehono.

5, 6. (a) Isiraele e be e le ntweng efe ya nako e telele? (b) Kgoši Ahaba o kgopišitše bjang Jehofa?

⁵ Eliya o feditše karolo e kgolo ya bophelo bja gagwe a lebeletše setšhaba sa gabo se lahla borapedi bja therešo, gomme go be go se na  seo a bego a ka se dira. Isiraele e be e le ntweng ya nako e telele ya magareng ga bodumedi bjo bo sekilego le bja maaka, magareng ga borapedi bja Jehofa Modimo le bja medimo ya diswantšho ya ditšhaba tšeo di ba dikologilego. Mehleng ya Eliya, ntwa yeo e ile ya gakala.

⁶ Kgoši Ahaba o be a tloga a kgopišitše Jehofa. O be a nyetše Isebele morwedi wa kgoši ya Sidone. Isebele o be a ikemišeditše go tlatša borapedi bja Baali nageng ya Isiraele le go fediša borapedi bja Jehofa ka mo go feletšego. Kapejana Ahaba o ile a ineela tutuetšong ya Isebele. O ile a aga tempele le aletare ya Baali gomme a etelela pele go rapeleng modimo wo wa boheitene.​—1 Dikg. 16:30-33.

7. (a) Ke’ng seo se bego se dira gore borapedi bja Baali e be bjo bo šišimišago? (b) Ge go bolelwa ka botelele bja komelelo ya mehleng ya Eliya, ke ka baka la’ng re ka kgodišega gore Beibele ga e ikganetše? (Akaretša le  lepokisi.)

⁷ Ke’ng seo se bego se dira gore borapedi bja Baali e be bjo bo šišimišago? Bo ile bja goketša Baisiraele, bja dira gore ba bantši ba tlogele Modimo wa therešo. Le gona e be e le bodumedi bjo bo gobogilego le bjo sehlogo. Bo be bo akaretša bagweba-ka-mmele ba ka tempeleng ba banna le ba basadi, menyanya e gobogilego ya dikopano tša botona le botshadi gaešita le go dira dihlabelo ka bana. Jehofa o ile a arabela ka go romela Eliya go Ahaba gore a tsebatše gore go tla ba le komelelo go fihla ge moporofeta wa Modimo a bolela gore e tla fela. (1 Dikg. 17:1) Nywaga e mmalwa e ile ya feta pele Eliya a iponagatša go Ahaba gomme a mmotša gore a kgoboketše setšhaba le baporofeta ba Baali Thabeng ya Karamele. *

8. Pego ye ya borapedi bja Baali e bolela’ng go rena lehono?

⁸ Lega go le bjalo, ntwa ye e bolela’ng go rena lehono? Ba bangwe ba ka nagana gore kanegelo ya borapedi bja Baali ga e bohlokwa lehono, ka ge re sa bone ditempele le dialetare tša Baali go re dikologa. Eupša pego ye ga se feela histori ya bogologolo. (Baroma 15:4) Lentšu “Baali” le bolela gore “mong” goba “morena.” Jehofa o boditše batho ba gagwe gore ba swanetše go mo kgetha bjalo ka “baali” wa bona goba mong wa bona. (Jes. 54:5) Na ga o dumele gore batho ba sa dutše ba hlankela marena a fapafapanego go e na le go hlankela Modimo Ramatlaohle? Ka kgonthe, go sa šetšwe gore batho ba fetša bophelo bja bona ka moka ba phegelela go hwetša tšhelete, mošomo wa boiphedišo, boithabišo, boithabišo bja tša botona le botshadi goba medimo e mentši yeo e rapelwago go e na le Jehofa, ba kgetha mong wa bona. (Mat. 6:24; bala Baroma 6:16.) Ka tsela e itšego, dibopego tše dintši tša borapedi bja Baali di atile lehono. Go naganišiša ka ntwa yeo ya bogologolo ya magareng ga Jehofa le Baali go ka re thuša go kgetha ka bohlale yoo re tlago go mo hlankela.

9. (a) Ke ka baka la’ng Thaba ya Karamele e be e le lefelo le le swanetšego la go pepentšha borapedi bja Baali? (Bona le mongwalo wa tlase.) (b) Eliya o ile a re’ng go setšhaba?

⁹ Tlhoreng ya Thaba ya Karamele moo go fokago moya o montši, naga e be e bonagala gabotse​—go tloga molapong wa Kishoni kua tlase go fihla Lewatleng le Legolo (Lewatle la Mediterranean) le go fihla dithabeng tša Libanoni karolong e lego kgojana ya ka leboa. * Eupša ge letšatši le hlaba letšatšing le la makgaolakgang, naga e be e le boemong bjo bo šiišago. Naga yeo pele e bego e nonne yeo Jehofa a bego a e neile bana ba Aborahama, e be e se sa tšweletša selo. E be e le naga yeo ga bjale e omeletšego o šoro, e sentšwe ke bošilo bja batho ba Modimo!  Ge batho bao ba kgobokana, Eliya o ile a ba batamela gomme a ba botša gore: “Le tla hlotšetša ka mahlakoreng a mabedi go fihlela neng? Ge e ba Jehofa e le Modimo wa therešo, mo lateleng; eupša ge e ba Baali e le yena modimo wa therešo, gona latelang yena.”​—1 Dikg. 18:21.

10. Batho ba gabo Eliya ba be ba ‘hlotšetša bjang ka mahlakoreng a mabedi,’ gomme ba be ba lebetše therešo efe ya motheo?

¹⁰ Eliya o be a e ra go re’ng ka polelwana e rego go “hlotšetša ka mahlakoreng a mabedi”? Ge e le gabotse, batho bao ga se ba ka ba lemoga gore ba be ba swanetše go kgetha magareng ga borapedi bja Jehofa le borapedi bja Baali. Ba be ba nagana gore ba ka rapela Jehofa le Baali​—gore ba ka thabiša Baali ka meetlo ya bona ya borabele gomme ka nako e swanago ba kgopele Jehofa Modimo gore a phethagatše dikgopelo tša bona. Mohlomongwe ba be ba nagana gore Baali o tla šegofatša puno le mehlape ya bona, mola “Jehofa wa madira” a tla ba šireletša ntweng. (1 Sam. 17:45) Ba be ba lebetše therešo ya motheo​—yeo le lehono batho ba bantši ba sa e lemogego. Therešo yeo ke ya gore Jehofa ga a arolelane borapedi bja gagwe le motho le ge e le ofe. O nyaka boineelo bjo bo feletšego e bile bo a mo swanela. Ga a amogele borapedi le ge e le bofe bjo bo lebišitšwego go yena bjo bo tswakilwego le borapedi bja medimo e mengwe, e bile bo a mo šišimiša!​—Bala Ekisodo 20:5.

11. O nagana gore mantšu a Eliya a kua Thabeng ya Karamele a ka re thuša bjang go hlahloba lefsa borapedi bja rena le dilo tšeo di tlago pele maphelong a rena?

¹¹ Ka gona, Baisiraele bao ba be ba ‘hlotša’ bjalo ka motho yo a lekago go sepela ditseleng tše pedi ka nako e tee. Batho ba bantši ba dira phošo e swanago lehono, ganyenyane-ganyenyane ba dumelela “bo baali” ba bangwe go ba karolo ya maphelo a bona gomme ba kgaphela borapedi bja Modimo ka thoko. Boipiletšo bja Eliya bjo bo kwagalago le bjo bo akgofilego bja gore ba kgaotše go hlotša bo ka re thuša gore re hlahlobe lefsa borapedi bja rena le dilo tšeo di tlago pele maphelong a rena.

12, 13. (a) Eliya o ile a šišinya gore go dirwe teko efe? (b) Re ka bontšha bjang gore re bota Modimo bjalo ka Eliya?

¹² Eliya o ile a šišinya gore go dirwe teko. Teko yeo e be e le bonolo kudu. Baperisita ba Baali ba be ba swanetše go aga aletare le go bea sehlabelo godimo ga yona; ke moka ba rapele modimo wa bona gore a gotetše mollo. Eliya le yena o be a tla dira se se swanago. O itše: “Modimo yo a tlago go araba ka mollo ke yena Modimo wa therešo.” Eliya o be a tseba gabotse gore Modimo wa therešo ke mang. O be a na le tumelo e tiilego moo ka go se dikadike a ilego a dira gore dilo di be bonolo go baganetši ba gagwe. O ile a dumelela baporofeta bao ba Baali gore ba thome pele. Ka gona ba ile ba  kgetha poo ya sehlabelo gomme ba batamela go Baali. *​—1 Dikg. 18:24, 25.

¹³ Ga re phele nakong ya mehlolo. Lega go le bjalo, Jehofa ga se a fetoga. Re ka mmota go swana le ge Eliya a be a mmota. Ka mohlala, ge e ba batho ba bangwe ba sa dumelelane le seo Beibele e se rutago, ga se ra swanela go boifa go ba dumelela gore ba bolele seo ba se dumelago. Ka go swana le Eliya, re ka bota gore Modimo wa therešo o tla lokiša ditaba. Re dira seo e sego ka go ipota, eupša ka go bota Lentšu la gagwe le le buduletšwego, leo le hlametšwego “go phošolla.”​—2 Tim. 3:16.

14. Eliya o ile a kwera bjang baporofeta ba Baali, gona ka baka la’ng?

¹⁴ Baporofeta ba Baali ba ile ba bea sehlabelo sa bona aletareng gomme ba bitša modimo wa bona. Ba ile ba goeletša leboelela ba re: “Wena Baali, re arabe!” Ba ile ba tšwela pele ba goeletša ka nako e telele. Beibele e re: “Eupša gwa hlokwa lentšu, gwa se be le yo a arabago.” Gare ga mosegare Eliya o ile a thoma go ba kwera, a bolela ka go gegea gore mohlomongwe Baali o swaregile kudu gore a ka ba araba goba o sa ile ntlwaneng goba o sa ile le boroko o nyaka gore motho a mo phafoše. Eliya o ile a kgothaletša baikaketši bao gore: “Goeletšang kudu.” Go molaleng gore o bone gore borapedi bjo bja Baali ke bja bofora gomme o be a nyaka gore batho ba Modimo ba lemoge seo.​—1 Dikg. 18:26, 27.

15. Pego ya baperisita ba Baali e bontšha bjang bošilo bja go kgetha morena yo mongwe ntle le Jehofa?

¹⁵ Baperisita ba Baali ba ile ba galefa le go feta, “ba goeletša kudu ba bile ba itshega ka mefaka le ka marumo go ya ka motlwae wa bona go fihlela ba etšwa madi.” Seo ga se sa ka sa thuša ka selo! “Go be go se na lentšu, go se na yo a arabago, e bile go se na yo a ba šetšago.” (1 Dikg. 18:28, 29) Ka kgonthe go be go se na Baali. E be e le selo seo se hlamilwego ke Sathane go goketša batho gore ba tlogele Jehofa. Therešo ke gore go kgetha morena le ge e le ofe go e na le Jehofa go tliša manyami gaešita le dihlong.​—Bala Psalme 25:3; 115:4-8.

16. (a) Eliya a ka ba a ile a gopotša batho eng ge a be a lokišetša Jehofa aletare kua Thabeng ya Karamele? (b) Eliya o ile a bontšha bjang gape gore o bota Modimo?

¹⁶ Thapama, go ile gwa fihla nako ya Eliya ya go dira sehlabelo. O ile a lokiša aletare ya Jehofa, yeo ka ntle le pelaelo e bego e phušotšwe  ke manaba a borapedi bja therešo. O ile a diriša maswika a 12, mohlomongwe e le go gopotša ba bantši melokong e 10 ya Isiraele gore Molao wo o bego o neilwe meloko yohle e 12 o be o sa dutše o ba tlama. Ke moka o ile a bea sehlabelo sa gagwe gomme a kolobiša selo se sengwe le se sengwe ka meetse ao mohlomongwe a bego a etšwa Lewatleng la Mediterranean leo le bego le le kgauswi. O ile a re go epiwe mokero go dikologa aletare yeo gomme a o tlatša ka meetse. Go etša ge a ile a dira gore dilo di be bonolo go baporofeta ba Baali, o ile a dira gore go bonagale eka dilo di tla ba thata go Jehofa​—o be a bota Modimo wa gagwe ka mo go feletšego.​—1 Dikg. 18:30-35.

17. Thapelo ya Eliya e ile ya utolla bjang dilo tšeo di bego di etla pele bophelong bja gagwe, gona re ka ekiša bjang mohlala wa gagwe dithapelong tša rena?

¹⁷ Ge dilo ka moka di lokile, Eliya o ile a rapela. Thapelo e bonolo le e kwagalago ya Eliya e ile ya bontšha gabotse gore ke dilo dife tšeo di tlago pele bophelong bja gagwe. Sa pelepele, o be a nyaka gore go tsebje gore Jehofa ke “Modimo mo Isiraeleng,” e sego Baali. Sa bobedi, o be a nyaka gore yo mongwe le yo mongwe a tsebe gore yena ke mohlanka wa Jehofa; gore letago ka moka le tumišo di swanetše go išwa go Modimo. Sa mafelelo, o bontšhitše gore o sa dutše a tshwenyegile ka batho ba gabo, ka gobane o be a fagahletše go bona Jehofa a ‘bušeditše dipelo tša bona go yena.’ (1 Dikg. 18:36, 37) Go sa šetšwe manyami ka moka ao ba a bakilego ka baka la go hloka tumelo ga bona, Eliya o be a sa dutše a ba rata. Ge re rapela Modimo, na le rena re ka bontšha gore re tshwenyegile ka leina la gagwe, gaešita le go bontšha boikokobetšo le go kwela bao ba hlokago thušo bohloko?

18, 19. (a) Jehofa o ile a araba bjang thapelo ya Eliya? (b) Eliya o ile a laela batho gore ba dire’ng, gona ke ka baka la’ng baperisita ba Baali ba be ba sa swanelwe ke kgaugelo?

¹⁸ Pele Eliya a ka rapela, mohlomongwe lešaba le ile la ipotšiša ge e ba Jehofa e le modimo wa maaka go swana le Baali. Lega go le bjalo, ka morago ga thapelo yeo, go be go se na nako ya go belaela. Pego e re: “Ge a re’alo mollo wa Jehofa wa theoga gomme wa tšhuma sebego sa go fišwa, dikgong, maswika le lerole, ke moka wa gopiša meetse ao a bego a le ka mokerong.” (1 Dikg. 18:38) A karabo e makatšago gakaakang! Ka gona batho ba ile ba arabela bjang?

¹⁹ Ba ile ba goeletša ka moka ba re: “Jehofa ke Modimo wa therešo! Jehofa ke Modimo wa therešo!” (1 Dikg. 18:39) Mafelelong ba ile ba bona therešo. Lega go le bjalo, ba be ba sešo ba bontšha tumelo. Ge e le gabotse, ga se gore motho o tloga a na le tumelo ge a dumela  gore Jehofa ke Modimo wa therešo ka morago ga go bona mollo o etšwa legodimong e le go araba thapelo. Ka gona Eliya o ile a ba kgopela gore ba bontšhe tumelo ka tsela e nngwe. O ile a ba kgopela gore ba dire seo ba bego ba swanetše go ba ba ile ba se dira nywaga e mentši pele ga moo​—ba kwe Molao wa Jehofa. Molao wa Modimo o itše baporofeta ba maaka le barapedi ba medimo ya diswantšho ba swanetše go bolawa. (Doit. 13:5-9) Baperisita ba ba Baali e be e tloga e le manaba a Jehofa Modimo ao ka boomo a bego a ganetšana le merero ya gagwe. Na ba be ba swanelwa ke kgaugelo? Na bana ka moka bao ba ilego ba fišwa ba se na molato e le dihlabelo go Baali ba ile ba bontšhwa kgaugelo? (Bala Diema 21:13; Jer. 19:5) Baperisita bao ba be ba sa swanelwe ke go bontšhwa kgaugelo! Ka gona Eliya o ile a laela gore ba bolawe, gomme go ile gwa ba bjalo.​—1 Dikg. 18:40.

20. Ke ka baka la’ng dilo tšeo baswayadiphošo ba mehleng yeno ba di bolelago ka go fediša ga Eliya baperisita ba Baali di se na motheo?

²⁰ Baswayadiphošo ba mehleng yeno ba ka ganetšana o šoro le mafelelo a teko ye ya Thabeng ya Karamele. Batho ba bangwe ba ka tshwenyega ka gore badumedi bao ba fišegelago thoko ba diriša pego ye go lokafatša ditiro tša bona tša bošoro. Ka manyami, lehono go na le badumedi ba bantši ba fišegelago thoko bao ba tletšego bošoro. Lega go le bjalo, Eliya o be a sa fišegele thoko. O be a phethagatša kahlolo ya go loka ya Jehofa. Go feta moo, Bakriste ba kgonthe ba a tseba gore ba ka se latele mokgwa wa Eliya wa go bolaya ba kgopo. Go e na le moo, ba latela taelo yeo Jesu a e neilego barutiwa ka moka ge a be a botša Petro a re: “Bušetša tšhoša ya gago lefelong la yona, gobane bohle bao ba dirišago tšhoša ba tla bolawa ka tšhoša.” (Mat. 26:52) Jehofa o tla diriša Morwa wa gagwe go phethagatša toka nakong e tlago.

21. Ke ka baka la’ng Bakriste ba therešo lehono ba swanetše go ekiša mohlala wa Eliya?

²¹ Mokriste wa therešo o swanetše go phela ka tsela yeo e bontšhago gore o na le tumelo. (Joh. 3:16) Tsela e nngwe ya go dira se ke go ekiša banna ba botegago bao ba swanago le Eliya. O be a rapela Jehofa a nnoši gomme o ile a kgothaletša ba bangwe go dira se se swanago. Ka sebete o ile a pepentšha bodumedi bja bofora bjoo Sathane a bo dirišitšego go goketša batho gore ba tlogele Jehofa. Le gona o ile a bota Jehofa gore o tla lokiša ditaba go e na le go bota bokgoni le matla a gagwe. Eliya o ile a emela borapedi bja therešo. Eka bohle re ka ekiša tumelo ya gagwe!