Onlad karga

TULONG PARAD PAMILYA | PAMABALEG NA ANANAK

No Panon so Magmaliw ya Maong a Tatay

No Panon so Magmaliw ya Maong a Tatay

 Antoy obligasyon na sakey a tatay?

  •   Antis ya niyanak so ugaw. No anton klase na asawa ka natan, ontan met ya klase na tatay ka naani. Oniay naimano na libron Do Fathers Matter?:

     “No say sakey a tatay et tutulongan toy malukon nin asawa to ed pangaliw na saray gamit na ugaw, iibaan tod doktor, tan nenengnengen toy fetus ed ultrasound odino dedengelen toy parok na puso na anak to, baleg so posibilidad ya tulongan toy asawa to tan asikasoen toy baby da no niyanak la.”

     “Agko labay ya nalikna na asawak ya bukbukor to ed panlulukon to, kanian tutulongan ko ed anggaay nayarian ko. Saniba mi ni ingen ya imparaan so kuarto na baby mi. Talagan espisyal iman ya panaon ta saniba kamin namparaan ed ipaway na baby mi.”—James.

     Prinsipyo na Biblia: ‘Anap yoy pankaabigan na arum, aliwan say pankaabigan yo labat.’—Filipos 2:4.

  •   No niyanak lay ugaw. Sarag moy onapit ed anak mo no pigalawan tan ebaen mo. Mangiba ka met ed pankomis na baby yo. No mitutulongan ka, baleg so epekto na satan ed ibaleg na anak yo. No ontan so gagawaen mo, ipapanengneng mo ya inar-arom so anak mo.

     “Ipasen moy sarilim ya singa met ugaw. Migalaw ka. Manpalek ka. Agka masyadon setseryoso. Tandaan mo ya sikan ateng to so unonan pakaaralan to na panangaro.”—Richard.

     Prinsipyo na Biblia: “Saray ananak et tawir manlapud si Jehova; say bunga na eges et sakey a tumang.”—Salmo 127:3.

  •   Legan ya ombabaleg so ugaw. Base ed research, saray ananak ya ka-close day tatay da et makuli ran manaral ed eskuelaan, aliwa ran maproblema ed emosyon, tan arawi ya man-druga ira odino manggawa ra na krimen. Ipanaon mon nakaiba so anak mo pian onapit so relasyon mod sikato.

     “Nen ombiig lay anak ko, imbaga tod siak ya say na-miss to kunon maong et saray istoryaan mi legan kamin walad biahe odino legan kamin mamangdem. Arum ed saray sankaimportantian ya impantongtong mi et bigla labat ya agawa. Tan wala ray ontan ya impantongtong mi ta dakel so panaon min saniba.”—Dennis.

     Prinsipyo na Biblia: “Manalwar kayon maong a say kagagawa yo et aliwan singa saray agmarunong noagta singa saray marunong a totoo, ya usar yod sankaabigan so panaon yo.”—Efeso 5:15, 16.

 Akin et nikaduma so papel na sakey a tatay?

 Kaslakan et saray tatay so mangitatarya na materyal iran pankaukolan tan sikaray manproprotekta ed pamilya, saray nanay balet so mangaasikasod emosyonal a pankaukolan na ananak da. (Deuteronomio 1:31; Isaias 49:15) Wala ray pamilya balet ya nayarin gagawaen met na nanay so obligasyon na tatay, odino nayarin gagawaen met na tatay so obligasyon na nanay. Anggaman ontan, ibabaga na saray researcher ya say tatay tan nanay et parehon walay nikaduman nagawaan da ed pamabaleg na ananak. a

 Imbaga nen Judith Wallerstein, sakey ya researcher nipaakar ed pamilya, so mismon eksperiensya to pian ipaliwawa itan. Insulat to: “Nen adaplis na kotse so anakon bii ya mantaon na labindua, say labay ton milad sikato diad ambulansya et si tatay to ta baleg so tiwala ton naprotektaan nen tatay to. Kasabi balet ed ospital, say labay to et siak so sanagew ya walad abay to ya mangasikasod sikato.” b

 “Sarag ya iter na tatay so kaligenan tan proteksion ed pamilya ya mairap ya gawaen na sakey a nanay no bukor to labat. Ontan met, makatulong so nanay pian nalikna na ananak ya inar-aro ira tan walay makatalos ed sikara no ibabaga day nalilikna da. Kanian dapat mantulongan so tatay tan nanay.”—Daniel.

 Prinsipyo na Biblia: “Ana’ko, dengel ka ed disiplina nen amam, tan agmo ibabaliwala so bilin nen inam.”—Proverbio 1:8.

 Saray tatay tan saray anak ya bibii

 Bilang tatay, nibangat mod anak mon bii no panon so dugan pantrato ed sikato na lalaki. Naaralan to itan ed sarayan duaran paraan:

  •   No panoy panagtratom ed nanay to. No inar-arom tan rerespetoen moy asawam, nanengneng na anak mo iray kualidad ya importantin wala ed sakey a lakin piasawaan to diad arapen.—1 Pedro 3:7.

  •   No panoy panagtratom ed sikato. No rerespetoen moy anak mon bii, nibabangat mo ya respetoen to met so sarili to. Naaralan to met ya ontan so dapat ya pantrato na lalaki ed sikato.

     Balet no lanang ya nababalaw so sakey a bii, onabebay pakanengneng tod sarili to kanian ompan mananap na arum ya lalaki ya manrespeto ed sikato, balet ompan walay mauges ya motibo da.

     “No nalikna na anak a bii so panangaro tan suporta na tatay to, agbasta-basta na-in love ed sakey a laki ya anggapod sikato iray balibalin kualidad na pagmaliw ya maong ya asawan laki.”—Wayne.

a Asarag na dakel ya nanay ya pabalegen iray ananak da anggano anggapoy tulong na sakey ya asawa.

b Inalad libron The Unexpected Legacy of Divorce.