Onlad karga

Onlad saray karga

No Panoy Itatken ya Maliket

No Panoy Itatken ya Maliket

ANTOY naliknam no nanonotan moy itatken mo? Dakel so mapagpagad satan, o natatakot ni ingen. On ta nayarin negatibo so naiisip tayo, singa say ikumanet na baog, ikapuy na laman, pagmaliw lan kabaw, tan pansakit.

Balet say tua et nandurumay itatatken na totoo. Say arum et anggapoy sakit da tan ag-ira kabaw. Tan lapud iyaaligwas na medisina, natatambal odino nakokontrol iray graben sakit. Kanian diad arum a bansa et mas ondadakel so totoon andukey so bilay da tan maksil so laman da.

Balet balanglan wala ray problema lapud itatatken o anggapo, natural labat ya labay tayon maliket so itatken tayo. Panon tayon nagawaan itan? Makatulong so ugali tayo, tan no kasin labay tan sarag tayoy man-adjust ed sayan balon parte na bilay tayo. Ikonsidera tayo so arum ed saray simpli tan praktikal ya prinsipyod Biblia ya makatulong.

MAGMALIW YA MAPAABEBA: “Makabat so toon mapaabeba.” (Probirbio 11:2, Maung a Balita) Nibagan “mapaabeba” iray matatken la ya aawaten dan agda la nagawaan iramay datin gagawaen da, aminen da itan tan agda aabusoey laman da. Realistiko si Charles, 93 años ya taga Brazil, nen imbaga ton: “No manbilay kay andukey, siempre ontatken ka. Agka la makapawil ed inkaugaw mo.”

Balet, say mapaabeba et agto labay ya ibagan negatibo tan man-isip ya, “Matatken ak la, agko la iratan nagawaan.” No ontan so iisipen mo, naekalan ka lay gana ed amin. Ibabaga na Uliran 24:10: “No onkapuy ka ed agew na kasegsegang [o kairapan], say kasil mo sikato so melag.” Say toon mapaabeba et makabat ta gagawaen to no antoy nayarian to.

Makabat so imbaga nen Corrado, 77 años ya taga Italy: “No man-drive kan pasegep, man-menor ka pian agka naerepay makina.” On, kaukolan so man-adjust no ontatken so sakey. Naaralan nen Corrado tan say asawa to so magmaliw ya balanse ed saray kimey ed abung, nanggawa ray eskedyul ya aliwan napno pian ag-ira naknaksawan kayari sanagew. Si Marian, 81 años ya taga Brazil et mapaabeba to met ya aarapen so itatatken. “Naaralan koy agmanapurad trabaho,” so kuan to. “No kaukolan, manpapainawa ak ya magano kada kayari na sakey ya kimey. Onyuyurong ak odino ondudukol pian manbasa o mandengel na musika. Naaralan kon awaten ya agko la nagawaan iray datin gagawaen ko.”

Magmaliw ya Balanse

MAGMALIW YA BALANSE: Nepeg “a saray bibii et manpaganggana diad panamegley na matukoy a panangawes, diad kasimpitan tan limpion kanonotan.” (1 Timoteo 2:9) Say “matukoy a panangawes” et balanse tan marakep. Imbaga nen Barbara, 74 años ya taga Canada: “Gagawaen kon maayos tan malinis so itsurak. Agko labay so magmaliw ya akulastay tan isipen ya ‘Anggan anto lad ’tay itsurak ta akulaw ak la.’” Imbaga nen Fern, 91 años ya taga Brazil: “No maminsan mangasaliw ak na balon kawes pian napaliket ko met so sarilik.” Saray mamasiken ey? “Gagawaen koy anggaay nayarian ko pian desente ak ya nengnengen. Malinis tan ambalingit iray kawes ko,” so kuan nen Antônio, 73 años ya taga Brazil. Inyarum to ni: “Inagew-agew ak ya manaames tan manshi-shave.”

Balet importante met ya agtayo masyadon mapagad itsura tayo ya anggad agtila nipatnag so “limpion kanonotan.” Balanse so panmoria nen Bok-im, 69 años ya taga South Korea. Imbaga to: “Amtak ya agla matukoy no isulong ko ni ray kawes ko nen ugaw ak ni.”

Magmaliw ya Positibo

MAGMALIW YA POSITIBO: “Amin iray agew na masegsegang [odino toon maniirap] sikara so mauges; balet say magayaga so puso to walaan a naynay na liket.” (Uliran 15:15) Legan na itatatken mo, ompan nadismaya ka no nanonotan mon dati et maksil ka tan dakel so nagagawaan mo. Natural labat itan, balet labanan mo. No sankanonot moy apalabas, ompan naermenan ka tan agmo la gawaen iray nasarag mo ni. Positibo si Joseph, 79 años ya taga Canada: “Panliliketan kon gawaen so nasarag ko tan agko paneermenay datin nagagawaan ko ya agko la sarag.”

Makatulong met so pambasa tan panaral pian magmaliw ya positibo, seguradon dakel ni ray balon naaralan mo. Kanian anggad posible, sambot mo ray pankanawnawa ya manbasa tan makaaral na balo iran bengatla. Si Ernesto, 74 años ya taga diad Pilipinas et oonlad library tan mananap na libron balibalin basaen. Imbaga to, “Anggad natan naeenjoy ko no walay balon nagagawaan ko, makakapasyar ak panamegley na saray libro.” Si Lennart, 75 años ya taga Sweden et nanaral na sananey ya lenguahe, anggano aliwan mainomay itan.

Magmaliw ya Maiter

MAGMALIW YA MAITER: “Iyugali yo so mangiter, ta pian saray totoo et mangiter ed sikayo.” (Lucas 6:38) Iyugali so pangiter ed arum na panaon mo tan no antoy walad sika. No ontan, naliknam so liket ta walay nagagawaan mo. Pansasagpotan nen Hosa, 85 años ya taga Brazil, so ontulong ed arum anggano limitado lay nagawaan to. Imbaga to: “Tatawagan ko ray kakaarok ya mansasakit o nadidismaya, tan susulatan ko ra. No maminsan ipapawitan ko ray melag ya regalo. Labalabay ko met so manluto parad saray mansasakit.”

No maiter tayo, napakiwas met so arum ya mangiter. “No ipanengneng moy panangarod arum, ipanengneng da met so panangarod sika,” so imbaga nen Jan, 66 años ya taga Sweden. On, no maiter so sakey, niwalay panangaro tan panangapresya, tan panliketan itan na arum.

MAGMALIW YA MAKAARO: ‘Say onsian anapen toy dilin pilalek to, tan sumpa ed amin ya aralem a kakabatan.’ (Uliran 18:1) Nayarin wala ray panaon ya labay moy manbukbukor, balet agmo ibibiig so sarilim. Panliliketan nen Innocent, 72 años ya taga Nigeria, so miulop ed kakaaro to. “Labalabay koy milimog ed totoon nandurumay edad.” Oniay inkuan nen Börje, 85 años ya taga Sweden: “Mililimog ak ed saray kalangweran. Lapud ligsa da, singa ak onuugaw—anggan diad liknaan labat.” Sagpaminsan ya mangimbita na kakaarom. Imbaga nen Han-sik, 72 años ya taga South Korea: “Labalabay mi nen asawak ya imbitaan iray kakaaro min nandurumay edad, mamatatken tan tinedyer, ya manlilimog odino mandem.”

Magmaliw ya Makaaro

Saray makaaron totoo et mitotongtong. Balet aliwan sika labat so lanang ya mansalita, kaukolan mo met so ondengel. Ipanengneng mon interesado kad arum. Imbaga nen Helena, 71 años ya taga Mozambique: “Makaaro ak tan rerespetoen koy arum. Dedengelen koy ibaga ra pian naamtaan ko no antoy iisipen da tan no antoy labay da.” Imbaga nen José, 73 años ya taga Brazil: “Labalabay na totoon nakaiba iray maong ya ondengel—saray amta day milikna tan interesadod arum, saray mangibabagay panangapresya ra ed dugan panaon, tan amta day manpaelek.”

No ibagam so walad nonot mo, seguroen ya ‘maabig iray salitam.’ (Colosas 4:6) Magmaliw kan manonot ed arum tan makapabiskeg.

MAGMALIW YA MAAPRESYA: “Ipanengneng yon misalsalamat kayo.” (Colosas 3:15) No walay tinmulong ed sika, pisalamatan so impannonot dad sika. Say pangibalikas na pisasalamat et ontulong pian nawalaay kakaaro. “Kakkaalis mi nen asawak ed sakey ya apartment. Amayamay so kakaaron tinmulong ed sikami. Kulang so pangibagay salamat ed sikara. Nanggawa kami ray card na pisasalamat tan manlapu lad saman et mangiimbita kami pigarad sikara ya mangan,” so kuan nen Marie-Paule, 74 años ya taga Canada. Aapresyaen nen Jae-won, 76 años ya taga South Korea, so pangilulugan na agagid sikato paonlad Kingdom Hall. Say kuan to: “Misalsalamat ak ed tulong da kanian mangiiter ak na panggasolina. No maminsan, mangiiter ak na melag iran regalo ya walay sulat na pisasalamat.”

Tan manunad amin, misalamat ed bilay. “Say mabilay ya aso sikato so magmaong nen say inatey a leon,” so insulat na marunong ya Arin Solomon. (Eclesiastes 9:4) On, no maong so ugali tayo tan akaparaan tayon man-adjust, sarag tayoy ontatken ya maliket.

Magmaliw ya Maapresya