Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

TOPICO PRINCIPAL | CIENCIA A REEMPLASA BIJBEL?

Ki Efecto Ciencia Tin Riba Nos Bida?

Ki Efecto Ciencia Tin Riba Nos Bida?

Segun un diccionario ciencia ta “un estudio profundo basa riba observacion y experimento cu hende ta haci di naturaleza, di comportacion di cosnan fisico cu tin den universo y di fenomenonan cu ta tuma luga den universo.” E trabou aki ta exigi hopi esfuerso y hopi biaha ta frustrante. Cientificonan ta dedica varios siman, luna y hasta añanan largo na experimento y observacion. Tin biaha nan no ta logra nada, pero hopi biaha nan trabou ta beneficia humanidad. Laga nos wak algun ehempel.

Un compania Europeo a traha un filter sofistica di plastic di bon calidad pa purifica awa. E tipo di filter aki a resulta masha util durante desasternan natural, manera entre otro e temblor cu a tuma luga na Haiti na 2010.

Den e espacio rond di nos planeta tin rednan di satellite cu ta forma loke nos conoce como GPS. Na prome instante nan a traha GPS pa uzo militar, pero awor automobilista, piloto, capitan y hasta hende cu ta subi sero y cu ta jaag ta uza GPS pa yuda nan yega na nan destinacion. Si, danki na e cientificonan cu a inventa GPS, awor ta mas facil pa hende yega na nan destinacion.

Bo sa uza celular, computer of Internet? Bo salud a mehora door di avance riba tereno di medicina? Bo sa biaha cu avion? Si ta asina, bo tambe ta disfrutando di algun di e cosnan bon cu ciencia a haci pa humanidad. Pues ciencia a beneficia nos den varios manera.

CIENCIA MODERNO TIN LIMITE

Awe, den un intento pa siña mas tocante nos universo y naturaleza, cientificonan ta haci mas y mas investigacion. Algun cientifico riba tereno di fisica nuclear ta investiga con atoom ta hinca den otro, y astrofisiconan ta purba di bay bek miles di miyones di aña den historia pa compronde origen di universo. Pues algun di nan ta pensa cu si e Dios cu Bijbel ta papia di dje ta existi, ya nan lo mester a comproba esey caba durante e estudionan profundo ey.

Algun cientifico y filosofo famoso ta bay mas leu ainda. Nan ta apoya loke e autor cientifico Amir D. Aczel a yama “un argumento cientifico cu ta descarta e existencia di Dios.” Por ehempel, un fisico (natuurkundige) renombra a bisa: “E echo cu no tin evidencia cu ta mustra cu tin un Dios cu ta hunga un papel importante den universo ta comproba cu e dios ey no ta existi.” Otronan ta pensa cu si bo ta kere den e obranan di e Dios cu Bijbel ta papia di dje, ta comosifuera bo ta kere den “magia” y “trikinan sobrenatural.” *

Awor, puntra bo mes: Cientificonan tin suficiente conocemento pa nan saca conclusionnan definitivo? E contesta ta simpel: No. Ciencia a bay hopi dilanti, pero hopi cientifico ta admiti cu ainda tin hopi cos cu nan no sa y cu kisas nan lo no haya sa nunca tampoco. Steven Weinberg, kende ta un fisico cu a gana un premio Nobel, a bisa: “Nos lo no yega nunca na e raiz di cierto cos.” Un Astronomo di Gran Britania, Martin Rees, a skirbi: “Kisas tin cosnan cu hende lo no compronde nunca.” Echo ta cu tin hopi cos di naturaleza, for di e cel di mas chikito te na e inmenso universo, cu ciencia moderno no ta compronde ainda. Wak e siguiente ehempelnan:

  • Biologonan no ta compronde completamente e procesonan cu ta tuma luga den un cel bibo. Ainda ciencia no por splica con celnan ta uza energia, con nan ta produci proteina y con nan ta multiplica.

  • Gravedad ta algo cu tin efecto riba nos tur ora, pero toch e ta un misterio pa expertonan riba e tereno aki. Nan no ta compronde precies con e forsa di gravedad ta pone nos cay bek riba suela ora nos bula den laira of con e ta percura pa luna keda den e orbita rond di nos planeta.

  • Cosmologonan ta calcula cu 95 porciento di e universo ta invisibel, imposibel pa instrumentonan cientifico detecta. Nan ta parti e area invisibel ey den dos categoria: materia scur y energia scur. Pero te ainda niun hende no sa kico e cosnan aki ta.

Ainda tin mas cos cu ta confundi cientificonan. Un cientifico famoso a comenta: “E cosnan cu nos no sa ta hopi mas cu e cosnan cu nos sa. Den mi opinion ciencia mester haci nos curioso y duna nos mas gana di siña en bes di pone nos bira dogmatico.”

Pues, si bo ta pensa cu ciencia tin contesta pa tur nos preguntanan y cu nos no mester di Dios ni Bijbel, puntra bo mes: Ta logico pa nos rechasa tur loke ciencia no por splica ainda si cientificonan inteligente cu tur nan aparatonan sofistica ainda no ta compronde mucho di e mundo rond di nos? Pesey mes loke Encyclopedia Britannica ta bisa na final di un articulo largo tocante historia y desaroyo riba tereno di astronomia ta na su luga: “Despues di casi 4.000 aña di astronomia, e universo ta mesun dificil pa nos compronde awe cu e tabata pa e Babilonionan di antiguedad.”

Testigonan di Jehova ta respeta e derecho cu cada persona tin pa forma su propio opinion. Nos ta haci loke Bijbel ta bisa: “Laga tur hende mira ki rasonabel boso ta.” (Filipensenan 4:5) Cu esey na mente, nos ta anima bo pa analisa e harmonia cu tin entre ciencia y Bijbel y con nan ta complementa otro.

^ par. 9 Tin hende ta rechasa Bijbel pa motibo di cierto creencia cu iglesianan ta promoviendo pa hopi aña caba, manera por ehempel cu Tera ta e centro di universo of cu Dios a traha Tera den seis dia di 24 ora.—Wak e cuadro “ Bijbel y Echonan Cientifico.”