Bai na kontenido

Bai na kontenido

TÓPIKO PRINSIPAL | BEIBEL—HISTORIA DI SU SOBREBIBENSIA

Beibel A Sobrebibí Oposishon

Beibel A Sobrebibí Oposishon

E PELIGER: Hopi lider polítiko i religioso tabatin metanan ku a bai kontra di e mensahe di Beibel. Hopi biaha nan a usa nan outoridat pa prohibí hende di tin, di produsí òf di tradusí Beibel. Ban wak dos ehèmpel.

  • Rònt di aña 167 promé ku Kristu, Rei Antioko Epifanes di e dinastia seleusida a purba di fòrsa e hudiunan pa aseptá e religion griego i a duna òrdu pa destruí tur kopia di e Skritura Hebreo. E historiadó Heinrich Graetz a bisa ku e rei su ofisialnan “a sker i kima e ròlnan di e Lei asina ku nan a haña nan. Tambe nan a mata hende ku tabata lesa nan pa haña forsa i konsuelo.”

  • Durante Edat Medio, algun lider katóliko no tabata niun tiki kontentu ku e laikonan tabata duna predikashi di loke Beibel ta bisa en bes di doktrina di iglesia. P’esei, pa e lidernan ei, kualke laiko ku tabatin buki di Beibel ku no tabata e Salmonan na latin, tabata hende rebelde. Un konsilio di iglesia a asta manda pa nan hòmbernan ‘hasi un esfuerso diligente, fiel i regular pa buska e rebeldenan ei. Nan mester a listra den tur kas i kamber bou di tera kaminda nan tabata sospechá di tin rebelde. I si nan a haña un òf mas, nan mester a destruí e kas.’

Si e enemigunan di Beibel a logra kaba kuné, su mensahe lo a bai pèrdí.

E tradukshon di Beibel na ingles di William Tyndale a sobrebibí apesar di un prohibishon, kampaña pa kima su Beibelnan i asta e ehekushon di Tyndale na aña 1536

KON BEIBEL A SOBREBIBÍ: Rei Antioko a konsentrá su atakenan riba Israel, pero e hudiunan a forma komunidatnan na vários otro pais. De echo, segun kálkulo di ekspertonan, pa e promé siglo despues di Kristu, mas ku 60 porshento di hudiu tabata biba pafó di Israel. E hudiunan tabata warda kopia di e Skritura den nan sinagoganan, e mesun Skritura ku e generashonnan mas despues tabata usa, inkluso e kristiannan.—Echonan 15:21.

Durante Edat Medio, apesar ku hende ku tabata stima Beibel a ser persiguí, nan a sigui tradusí i kopia e Skritura. Asta promé ku hende a inventá un mashin di imprenta ku a usa un sistema di lèter ahustabel meimei di siglo 15, ya kaba tabatin algun porshon di Beibel disponibel den 33 idioma. Mas despues, hende a tradusí i produsí Beibel mas lihé ku nunka.

E RESULTADO: Apesar di menasa di reinan poderoso i lidernan religioso ku tabata kiboká, Beibel ta e buki mas distribuí i tradusí den historia. El a influensiá e leinan i e idiomanan di algun pais, i tambe bida di miónes di hende.