• Praca twojego taty wymaga, żebyście zmienili miejsce zamieszkania.

• Twój najlepszy przyjaciel wyprowadza się gdzieś daleko.

• Twój starszy brat lub siostra opuszcza dom, bo zakłada rodzinę.

Jak ty byś się dostosował do tego typu zmian?

Drzewo, które jest wiotkie i pod wpływem wiatru się ugina, ma większe szanse przetrwać burzę. Podobnie ty możesz nauczyć się dostosowywać do zmian, na które wcale lub prawie wcale nie masz wpływu. Jednak zanim omówimy, jak możesz to robić, weź pod uwagę kilka faktów dotyczących zmian życiowych.

Zmiany są nieuniknione. Nie da się zaprzeczyć temu, co o ludziach mówi Biblia — że „wszystkich ich dosięga czas i nieprzewidziane zdarzenie” (Kaznodziei 9:11). Prędzej czy później ty też na własnej skórze przekonasz się o prawdziwości tych słów. Oczywiście nie wszystkie nieprzewidziane zdarzenia są złe. A pewne zmiany, które na początku wydają się złe, mogą z czasem okazać się korzystne. Mimo wszystko większość ludzi lubi działać według ustalonych schematów, a zmiany — dobre czy złe — pozbawiają ich komfortu psychicznego.

Zmiany bywają szczególnie stresujące dla nastolatków. Dlaczego? Młody mężczyzna o imieniu Alex * wyjaśnia: „Przecież już odczuwasz zmiany wewnętrzne, więc to, co zmienia się na zewnątrz, tylko zwiększa twój stres”.

A oto inny powód: Kiedy ze zmianami muszą się zmierzyć dorośli, mogą się odwołać do swoich wcześniejszych doświadczeń życiowych i przypomnieć sobie, jak odnaleźli się w podobnych sytuacjach. Ale młodzi nie mają możliwości sięgać do takich zasobów.

Przystosowanie się jest możliwe. Umiejętność dostosowywania się do zmian lub odzyskiwania równowagi po ciężkim przeżyciu świadczy o odporności psychicznej. Osoba odporna potrafi nie tylko znosić nowe warunki, ale w trudnych sytuacjach widzieć też coś pozytywnego. Nastolatek, który ma takie podejście, raczej nie sięgnie po narkotyki czy alkohol, gdy coś go przytłacza.

Pogódź się z rzeczywistością. Z pewnością chciałbyś mieć pełną kontrolę nad swoim życiem, ale to po prostu niemożliwe. Przecież przyjaciele się wyprowadzą lub założą rodzinę, rodzeństwo dorośnie i opuści dom, a okoliczności mogą zmusić was do wyprowadzki i pozostawienia znajomych oraz dotychczasowego otoczenia. Dlatego lepiej pogodzić się z tym, co jest, niż dać się przytłoczyć negatywnym myślom. Zasada biblijna: Kaznodziei 7:10.

Patrz przed siebie. Skupianie się na przeszłości przypomina jazdę autostradą ze wzrokiem utkwionym we wstecznym lusterku. Spoglądanie w nie od czasu do czasu może być dobre, ale przede wszystkim musisz być skoncentrowany na drodze przed tobą. Tak samo jest, gdy stajesz w obliczu zmian. Staraj się skupiać na przyszłości (Przysłów 4:25). Zastanów się na przykład, czy na następny miesiąc albo na najbliższe pół roku mógłbyś sobie wyznaczyć do zrealizowania jakiś cel.

Koncentruj się na pozytywach. „Odporność psychiczna to kwestia podejścia” — uważa Laura. „Postaraj się znaleźć dobre strony sytuacji, w której się znalazłeś”. Czy jesteś w stanie wymienić choć jeden plus tych nowych okoliczności? Zasada biblijna: Kaznodziei 6:9.

Victoria wspomina, że kiedy była nastolatką, wszyscy jej przyjaciele się wyprowadzili. Mówi: „Czułam się taka samotna i chciałam, żeby wszystko było jak dawniej. Ale z perspektywy czasu widzę, że to właśnie wtedy zaczęłam się rozwijać. Zrozumiałam, że zmiany są konieczne, żeby dorosnąć. Zauważyłam też okazje do nawiązania nowych przyjaźni”. Zasada biblijna: Przysłów 27:10.

Rób coś dla innych. W Biblii zachęcono, żeby mieć „na oku nie tylko osobiste zainteresowanie własnymi sprawami, ale także osobiste zainteresowanie sprawami drugich” (Filipian 2:4). Dobrym środkiem zaradczym na twoje problemy jest pomaganie innym w radzeniu sobie z ich trudnościami. Siedemnastoletnia Anna zauważa: „Z wiekiem zauważyłam, że gdy starałam się pomóc komuś, kto przechodził przez coś podobnego jak ja — albo przez coś gorszego — dawało mi to satysfakcję”.