1. Mendahki Siohwa iei Koht Wasa Lapalahpie, dahme e ketin luke meteikan en wia?

 SIOHWA iei Koht Wasa Lapalahpie. E ketin kapikada soahng koaruhsie, oh sohte idin sapwellime erpit oh manaman. Mwurin eh ketin sewese Sohp wehwehkihla met, Sohp patohwanohng ih: “Maing KAUN, I patohwan ese me komwi me ketin manaman ong wia mehkoaros, oh komw kin kak ketin wiahda mehkoaros me komw kin ketin kupwurki.” (Sohp 42:2) Siohwa kak kelehpw ketin wiahda sohte lipilipil dahme e ketin pilada en wia. Ahpw e kin ketin kasalehda limpoak sang ni eh ketin luke meteikan en iang ih ketin doadoahk pwehn kapwaiada kupwure.

2. Doadoahk kesempwal dahieu me Siohwa ketin luke Sises en wia?

² Koht ketin kapikada sapwellime Ohl, Sises, mwohn eh ketin kapikada tohnleng kan, aramas oh soahng teikan koaros. Mwuhr, Siohwa ketin mweidohng sapwellime Ohlo en sewese ih kapikada  soahng teikan koaros. (Sohn 1:1-3, 18) Wahnpoaron Pohl ntingihedi duwen Sises: “Pwehki Krais Koht ketin kapikada soahng koaros me mi nanleng oh sampah, mehkan me sansal oh pil mehkan me soh sansal, iangahki ngehn manaman akan, ngehn me kaun akan, ngehn me soumas akan, oh ngehn me lapalap akan. Eri, Koht ketin kapikada audepen lahng oh sampah rehn Krais oh pil pwehki ih.” (Kol. 1:15-17) Eri Siohwa sohte ihte ketikihong sapwellime Ohlo doadoahk kesempwal ehu ahpw e pil ketin padahkihong meteikan duwen met. Ia uwen met eh wia pai kaselel ehu!

3. Dahme Siohwa ketin luke Adam en wia, oh dahme kahrehda?

³ Siohwa pil ketin luke aramas en iang ih ketin doadoahk. Karasepe, e ketin mweidohng Adam en kihong mahn akan adarail. (Sen. 2:19, 20) Medewehla peren me Adam ahneki ni eh wia doadoahk wet! Ni keneinei, e kasawih mwahu mwomwen mahn ako oh arail wiewia kan oh eri pilada eden emenemen irail. Siohwa me ketin kapikada mahn akan koaros, eri pein ih kak ketikihong adarail. Ahpw, e ketin kasalehiong Adam uwen eh poakohng ih sang ni eh ketin mweidohng Adam en kihong mahn akan adarail. Koht pil ketikihong Adam pwukoahn kaparadaisihala sampah pwon. (Sen. 1:27, 28) Ahpw Adam kedekedeo pilada en uhdihsang eh iang Koht ketin doadoahk, oh imwilahn met iei lokolok laud ong ih oh kadaudoke kan koaros.​—Sen. 3:17-19, 23.

4. Ia duwen meteikan ar iang Koht ketin doadoahk pwehn kapwaiada kupwure?

⁴ Mwuhr, Koht ketin luke aramas teikan en iang ih ketin doadoahk. Noha kauwada warihmw ehu me doarehla ih oh eh peneineio erein Nohliko. Moses kapitala wehin Israel sang Isip. Sosua kahluwalong mehn Israel kan nan Sapwen Inowo. Solomon kauwada tehnpas sarawio nan Serusalem. Mery wiahla inen Sises. Irail me lelepek pwukat koaros oh me tohto teikan iang Siohwa ketin doadoahk pwehn kapwaiada kupwure.

5. Doadoahk dahieu me kitail koaros kak wia? Siohwa ketin anahne kitail en iang wia doadoahk wet? (Menlau kilang tepin kilel.)

⁵ Rahnwet, Siohwa kin ketin luke kitail en wia uwen atail kak en utung sapwellime Wehi. Mie soangen ahl tohto me kitail kak papah Koht. Oh mehnda ma kitail koaros sohte kak papah ih ni soangen ahl tehieu, kitail koaros kak kalohki rongamwahu en Wehio. Pein Siohwa kak ketin wia doadoahk wet. E kak ketin mahsaniong aramas akan sang nanleng. Sises pil mahsanih me Siohwa pil kak ketin kamwakid takai kan en pil padahkihong meteikan duwen Nanmwarkio oh Sapwellime Wehi. (Luk 19:37-40) Ahpw Siohwa ketin mweidohng kitail en wia ‘tohndoadoahk kei me kin iang Ih ketin wiewia sapwellime doadoahk.’ (1 Kor. 3:9) Wahnpoaron Pohl ntingihedi: “Kiht me kin iang Koht ketin wiewia sapwellime doadoahk kan, se peki ni ngidingid rehmwail pwe kumwail en dehr kin mwamwahliki sapwellime kalahngan me kumwail aleier.” (2 Kor. 6:1) E wia pai kaselel ehu en ale luhk en iang Koht ketin doadoahk. Kitail kilang kahrepe kei me met kin wahdohng kitail peren laud.

6. Ia duwen sapwellimen Koht Iehroso kasalehda eh pepehm duwen eh kin iang Semeo ketin doadoahk?

⁶ En iang Koht ketin doadoahk kin ahnsou koaros kaperenda sapwellime ladu kan. Mwohn eh ketido sampah, sapwellimen Koht Iehroso mahsanih: “KAUN-O ketin kapikiehda mwohn mehkoaros, . . . I mi limwah, duwehte sounsawas emen, iei ngehi me kin kapakaparanih rahn koaros, oh I pil perenkihda ei patopato reh.” (Lep. Pad. 8:22, 30) Sises kin peren ni eh iang Semeo ketin doadoahk pwehki e kin wiahda soahng tohto oh e ese me Siohwa ketin poakohng ih. Ahpw ia duwen kitail?

7. Dahme kahrehda doadoahk en kalohk kin wahdo peren?

 ⁷ Sises mahsanih me kitail kin peren ni atail kin kihwei oh pil ni atail kin ale. (Wiewia 20:35) Kitail kin peren ni atail ale padahk mehlel, ahpw dahme kahrehda kitail pil kin peren ni atail kin ehukihong meteikan padahk mehlelo? Pwehki kitail kilang me irail kin uhdahn peren ni arail wehwehkihda dahme Paipel padahngki oh tepida ahneki nanpwungmwahu rehn Koht. Kitail kin perenki kilang arail wekidala arail elen madamadau oh elen mour. Kalohk iei doadoahk me keieu kesempwal oh katapan me kitail kak wia. E kahrehiong irail kan me kompoakepahnkihla Koht ren kak ahneki mour soutuk.​—2 Kor. 5:20.

8. Dahme ekei ndahki duwen kaperenpen iang Siohwa ketin doadoahk?

⁸ Ni atail sewese meteikan ren sukuhlki duwen Koht, kitail ese me kitail kin kaperenda Siohwa oh e kin ketin kesempwalki atail kin nannanti en papah ih. Met pil kin kaperenda kitail. (Wadek 1 Korint 15:58.) Marco, me kin kousoan Italy, nda: “I ahneki peren laud en ese me I kin wia uwen ei kak ong Siohwa ahpw kaidehn ong emen me pahn mwadang manokehla dahme I wiadahro.” Pil duwehte, Franco, me pil kin papah nan Italy, nda: “Pwehki sapwellime Mahsen oh sapwellime sawas kan, Siohwa kin ketin katamankihong kitail rahn koaros me e ketin poakohng kitail oh me soahng koaros me kitail kin wiahiong ih kesempwal, mehnda ma atail nannanti mwomwen sohte itar ong kitail. Ihme kahrehda ei iang Koht ketin doadoahk kin kahrehiong ie en peren oh ei mour en mie katepe.”

9. Soangen nanpwungmwahu dahieu me Siohwa oh Sises sapwellimanki, oh dahme kahrehda?

⁹ Kitail kin karanihala irail kan me kitail poakohng ni atail kin iang irail doadoahkpene. Kitail kin uhdahn esehla duwen arail irair kan oh soangen aramas dah kei irail. Kitail kin esehla duwen arail mehn akadei kan oh ia duwen arail kin song en kapwaiada. Sises iang Siohwa ketin doadoahk ele sounpar lik lik kei. Ara kin limpoakpene uhdahn kehlail kahrehda sohte mehkot kak kauwehla ara nanpwungmwahu. Sises ketin kawehwehda uwen ara kerenpene ni eh mahsanih: “Ngehi oh Sahmo ketin wia ehu.” (Sohn 10:30, NW) Ira kin uhdahn ketin ehupene oh sawaspene ni ara kin doadoahkpene.

10. Dahme kahrehda kalohk kin kahrehda kitail en karanihala Koht oh meteikan?

¹⁰ Sises patohwan peki rehn Siohwa en ketin pere sapwellime tohnpadahk kan. Dahme kahrehda? E patohwan kapakapki: “Pwe irail en wiahkihla ehu duwehte ata ketin wia ehu.” (Sohn 17:11) Ma kitail mour pahrekiong sapwellimen Koht koasoandi kan oh iang doadoahk en kalohk, kitail kin wehwehkihla mwahu sapwellime irair kaselel kan. Kitail kin sukuhlki dahme kahrehda e wia elen loalokong en likih ih oh idawehn sapwellime kaweid. Oh ni atail karanihala Koht, e pil kin ketin karanihala kitail. (Wadek Seims 4:8.) Kitail pil kin karanihala riatail Kristian kan pwehki kitail kin lelohng soangen kahpwal  oh peren kohte me re kin lelohng oh pil pwehki kitail ahneki soangen mehn akadei ehute. Kitail kin doadoahkpene, pereperenpene, oh ehupene dadaur. Octavia, me kin kousoan Britain, nda: “Ei iang Siohwa ketin doadoahk kin kahrehda ien karanihala meteikan.” E kawehwehda me met pwehki eh nanpwungmwahu rehn meteikan kin poahsoankihda arail kin ahneki “soangen mehn akadei ehute.” Kitail pil kin ahneki soangen pepehmohte. Ni atail kin kilang nanti laud me riatail kan kin wiahda pwehn kaperenda Siohwa, e kin kahrehiong kitail en karanihala irail.

11. Dahme kahrehda kitail pahn uhdahn karanihala Siohwa oh riatail kan nan sampah kapwo?

¹¹ Atail limpoak ong Koht oh riatail kan kin kehlail ahnsou wet, ahpw e uhdahn pil pahn kehlailla nan sampah kapwo. Medewehla duwen koaros doadoahk kaperen kan me kitail pahn wia ni ahnsou kohkohdo! Kitail pahn kasamwo me iasada kan oh padahkihong irail duwen Siohwa. Kitail pil pahn doadoahk pwehn kaparadaisihala sampah. E pahn uhdahn kaperen en doadoahkpene oh kedekedeo unsekla pahn sapwellimen Krais kaunda. Aramas koaros pahn uhdahn karanihala emenemen oh Siohwa, me uhdahn pahn ketin “kaitarala ar anahn akan koaros.”​—Mel. 145:16.

12. Ia duwen doadoahk en kalohk eh wia mehn perepatail?

¹² Kitail anahne pere atail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Kitail mi nan ahn Sehdan sampah oh kitail sohte unsek, eri e mengei kitail en tepida alasang madamadau oh wiewia kan en sampah. E duwehte atail pampap nan pillap ehu me ahdo kin waikitaillahng wasa ieu me kitail sohte men kohla ie. Eri kitail anahne doadoahngki atail kehl koaros en papala wasa me kitail men kohla ie. Duwehte met, kitail anahne doadoahk laud pwehn dehr idawehn ahn Sehdan sampah. Eri ia duwen kalohk eh kin pere kitail? Ni atail kin koasoia duwen Siohwa oh Paipel, kitail kin medemedewehte soahng kan me kesempwal oh mwahu, ahpw kaidehn soahng kan me pahn kaluwetehla atail pwoson. (Pil. 4:8) Kalohk kin kakehlakahda atail pwoson pwehki e kin katamankihong kitail sapwellimen Koht inou oh kaweid limpoak kan. E pil kin sewese kitail en kolokol irair kan me kitail anahne pwehn perekitail sang Sehdan oh eh sampah.​—Wadek Episos 6:14-17.

13. Ia pepehm en emen Sounkadehde nan Australia ong kalohk?

¹³ Ni atail kin doulahte soupisengki doadoahk en kalohk, onop, oh wia soahng kan ong meteikan nan mwomwohdiso, mepwukat kin pere kitail pwehki sohte atail ahnsou en nohn pwunodki pein atail kahpwal kan. Joel, me kousoan Australia, nda: “Doadoahk en kalohk kin sewese ien dehr manokehla dahme kin uhdahn wiewiawi. E kin katamankihong ie kahpwal kan me aramas kin lelohng oh kapai kan me I kin ale sang ni ei kin doadoahngki kaweid kan en Paipel nan ei mour. Doadoahk en kalohk kin sewese ien song en aktikitik; e kin kihong ie ahnsou mwahu en likih Siohwa oh riei Kristian kan.”

14. Dahme kahrehda atail kin nanti laud nan kalohk kin kasalehda me sapwellimen Koht manaman kin ieiang kitail?

¹⁴ Doadoahk en kalohk pil kin kalaudehla atail kamehlele me sapwellimen Koht manaman kin ieiang kitail. Pwehn karasahda: Medewehla me omw doadoahk iei en kihong aramas akan nan omw wasa kanarail pilawa. Ke sohte kin ale pweinen met ahpw ke anahne pwain pweinen soahng kan me ke anahne. Oh pil, pali laud en aramas akan sohte men ale pilawao oh ekei pil kailongkin uhk pwehki omw kin wahla rehrail. Ia uwen werei me ke pahn pousehla wia soangen doadoahk wet? Sohte pwand ke pahn  mworusala oh ele uhdihsang omw doadoahko. Ahpw, tohto kitail kin pousehlahte doadoahk en kalohk sounpar koaros, mehnda ma kitail kin doadoahngkihla laud atail ahnsou oh neitail mwohni, oh pil mehnda ma aramas akan kin kapailoke kitail de lingeringerda pahtail. Met kadehdehda me sapwellimen Koht manaman kin sewese kitail.

15. Ia duwen doadoahk en kalohki rongamwahwo eh pidada dahme Koht ketin kupwurki ong aramas?

¹⁵ Ia duwen doadoahk en kalohk eh pidada dahme Siohwa ketin kupwurkihong aramas? Kupwuren Koht iei me aramas en mour kohkohlahte. Kupwureo sohte wekila ni ahnsou me Adam dipada. (Ais. 55:11) Koht ketin koasoanehdier me kitail en saledeksang dihp oh mehla. Ia duwen? Sises ketidihdo sampah oh meirongkihla sapwellime mour. Ahpw pwehn paiekihda sapwellime meirong, aramas akan anahne peikiong Koht. Eri Sises padahkihong aramas akan dahme Koht ketin kupwurki sang irail, oh e kehkehlikihong nah tohnpadahk kan ren wia duwehte. Ni atail kin kalohk oh sewese meteikan en wiahla kompoakepahn Koht rahnwet, kitail kin iang Koht ketin doadoahk nan sapwellime koasoandi limpoak pwehn kasaledekihala aramas akan sang dihp oh mehla.

16. Ia duwen atail kalohk eh kin pidada sapwellimen Koht kosonned kan me keieu lapalap?

¹⁶ Ni atail kin sewese meteikan en diarada elen mour soutuk, kitail kin kasalehda me kitail poakohng irail oh Siohwa. Siohwa ketin “kupwurki aramas koaros en ale komourparail oh marainkihla me mehlel.” (1 Tim. 2:4) Ni ahnsou me Parisi men patohwan idek rehn Sises ia sapwellimen Koht kosonned me keieu lapalap, Sises mahsanih: “‘Ke pahn poakohng Kaun-o omw Koht sang nan kapehdomw unsek, sang ni [“omw mour,” NW] unsek, sang ni omw lamalam koaros unsek.’ Ih met kosonned me keieu lapalap oh kesempwal. A me keriaun kesempwal, me rasehngete met, iei: ‘Ke pahn poakohng mehn mpomw duwen omw kin poakohng pein uhk.’” (Mad. 22:37-39) Kitail kin peikiong kosonned pwukat sang ni atail kin kalohki rongamwahwo.​—Wadek Wiewia 10:42.

17. Ia omw pepehm ong pai kaselel en kalohki rongamwahwo?

¹⁷ Meid pai kitail! Siohwa ketikihong kitail doadoahk ehu me kin kaperenda kitail, kahrehiong kitail en karanihala ih oh riatail Kristian kan, oh kin pere atail nanpwungmwahu reh. Doadoahk wet pil kin kihong kitail ahnsou mwahu en kasalehda atail limpoak ong Koht oh meteikan. Siohwa sapwellimanki ladu rar rar kei nan sampah pwon, oh irail koaros ahneki irair kan me uhdahn wekpeseng. Ahpw mehnda ma kitail pwulopwul de mah, kepwehpwe de semwehmwe, kehlail de soh, kitail koaros kin wia uwen atail kak en ehukihong meteikan atail pwoson. Kitail ahneki soangen pepehmohte me Chantel sang France ahneki. E nda: “Me keieu manaman nanleng oh sampah pwon, Sounkapikpen mehkoaros, Koht en peren, ketin mahsanihong ie: ‘Kohla! Padahk! Lokaiahkin ie, koasoi sang omw mohngiong. I kihong uhk kehl, ei Mahsen Paipel, sawas sang nanleng, kompoakepahmw kan nin sampah, kaiahn mwahu, oh kaweid mwahu kan ni ahnsou me konehng.’ Ia uwen met eh wia kapai laud ehu en wia dahme Siohwa kupwurki sang kitail oh en iang atail Koht ketin doadoahk!”