Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

PEIDEK KAN SANG SOUNWADAWAD KAN . . .

Dahme Kahrehda Tiahk kan en Krismas Sapwung?

Dahme Kahrehda Tiahk kan en Krismas Sapwung?

Sangete mahs Krismas kin wia tiahk ehu rehn Kristian likamw kan pwehn kasarawi ipwidien Sises. Ahpw tiahk tohto me kin wiawi nan kasarawi wet kin kahrehiong kitail en medewe ia duwen ar tepida pidada ipwidien Sises.

Ehu karasepe iei soaipen Santa Claus. Santa en rahnwet me kin pereperen, alis pwetepwet, pohn sepe ko poh mpwulapwul, oh eh likowo weitahta wia advertisement en Krismas ehu me pweida me wiawihda ong kompani en saida ehu nan Wehin Amerika nan pahr 1931. Erein pahr 1950 samwa, ekei mehn Brasil song en wiliankihdi Santa Claus emen sang arail wasa me ndand me adaneki Grandpa Indian. Ia imwilahn met? Santa Claus sohte ihte wiliandi Grandpa Indian ahpw nin duwen me Professor Carlos E. Fantinati nda, e uhd “wiliandi kisin serio Sises oh wialahr wiliepen kamadipw en December 25.” Ahpw ia duwe, soai kan duwehte soaipen Santa Claus iei ihte kahpwal en Krismas? Ong pasapengpen peidek wet, kitail tehk duwen Kristian en mahs ako.

Ehu dikseneri (Encyclopedia Britannica) koasoia me “erein pahr 200 en tepin Kristian ko, mie uhwong laud ong irail kan me kin pohnese rahn en ipwidien irail kan me kin mehkihla arail pwoson, duwehte rahnen ipwidien Sises.” Dahme kahrehda? Kristian ko kin kilangwohng kasarawien ipwidi kan nin duwen tiahk en kaudok likamw me re uhdahn anahne soikala. Ni mehlel, sohte wasakis nan Paipel me koasoia duwen iahd me Sises ketin ipwidi.

Nan pahr 300 samwa, mendahki Kristian kan kin koasoanehdi teng en dehr iang tiahk en kasarawien ipwidi kan, pelien lamalam en Kadolik wiahda Krismas. Pelien Kadolik men kakehlaka arail wia met sang ni arail kihsang ehu kahpwal me keieu kerempwahla irail. Kahpwalo iei reklahn pelien lamalam likamw en Rom oh arail kasarawih kan, duwehte kamadipw en rahn me ketipin kin mwadang kihrla (winter solstice festivals). Sounpar koaros, sang December 17 lel January 1, pwuhk ehu me Penne L. Restad ntingihada (Christmas in America) koasoia me “pali laud en mehn Rom kan kin kamadipw, wie mwadong, pereperen, kapar, oh iang kasarawi teikan ni arail kin kawauwih arail koht akan.” Oh ni December 25, mehn Rom kan kasarawi ipwidien Ketipin Lapalap. Pwe rahno en wiahla rahnen Krismas, pelien lamalam en Kadolik ekisekis kahrehiong mehn Rom tohto en tepida kasarawi rahnen ipwidien Sises, ahpw kaidehn ipwidien ketipino. Ehu pwuhk me Gerry Bowler ntingihedi (Santa Claus, a Biography) koasoia me mehn Rom kan kin “doadoahngkihte dahme re kin doadoahngki sang kasarawi ko me kin wiawi ni sounpwong en December de January. Ni mehlel, kasarawi pwukat kin “doulahte doadoahngki wiepen mahs kan ong me kapw.”

Eri, e sansal me dahme uhdahn sapwung duwen kasarawien Krismas kin tepisang tiahk sapwung kan. Stephen Nissenbaum koasoiahki duwen Krismas nan nah pwuhko me “e wiahte kasarawi en kaudok likamw ehu me Kristian kan kin mwomwehda pereperen.” (The Battle for Christmas) Eri, Krismas sohte kin kawauwihala Koht oh sapwellime Ohl, Sises Krais. Ia duwe, ire wet kesempwal? Paipel mahsanih: “Pwe ia duwen me pwung eh kak miniminiong me sapwung? Ia duwen marain eh kak ehuong rotorot?” (2 Korint 6:14) Duwehte tepin tuhke pwoat me wosada pirek, kasarawi en Krismas uhdahn pireksang dahme mehlel oh kitail “sohte kak kainenehla.”​—Eklesiasdes 1:15.