¿AJINALLAPITAJCHU familiaykipis rikukun? Ajinallapitaj rikukuspa tapurikunkichu, ¿imaynatachus wawaykita kʼaminaykita? ¿Kʼaminaykipunichu kanman? ¿Wawasniykita jasutʼiy allinchu?

Bibliapeqa kʼamiyta yachachiywan, yuyaychaywan, cheqanyachiywan ima kikinchan, manataj castigowanpunichu chayri wañuchej jina maqaywanchu (Proverbios 4:1, 2).

Wawasta uywayqa huertapi llankʼaywan kikinchakun. Huertayoj runaqa sumajta huertata wakichin, plantitasta, sachʼitasta ima qarpan, wanuchan, jampin, qhoran ima. Wakin kutitaj, ramasninta kʼutun cheqanta wiñanankupaj. Pay yachan imatachus ruwananta sachʼitas sumajta wiñanankupaj. Kikillantataj tataspis tukuy imata ruwanku wawasninkuta yachachinankupaj. Cheqan runas kanankupajtaj juchʼuymantapacha maynin kutipi jina kʼaminku. Imaynatachus huertapi llankʼaj runa allinllamanta sachʼaj ramasninta kʼutun, kikillantataj tataspis wawasninkuta kʼachamanta, munakuywan kʼaminku.

Jehovaqa tukuy tatasta imaynatachus wawasta uywanankupaj Bibliapi sumaj yuyaychaykunata sutʼinchan. Kʼamiykunata qosqan may sumaj kasqanrayku, kasukoj kamachisnenqa tukuy sonqo japʼikunku (Proverbios 12:1).Chayman jinapunitaj ruwanku (Proverbios 4:13). Diosqa 1) kʼamin munakuywan, 2) kʼamin maychus kajllata, 3) kʼamina kajtenqa kʼamin. Kʼamisqaykiman jina wawayki kasunasunta munanki chayqa Jehovamanta astawan yachakuy, kay kinsa yuyaychaykunaman jina ruwanaykipaj.

Diosqa munakuyninrayku, munakuywan kʼamin. Bibliataj nin: “Tata Diosqa, pitachus munakun, chayta castigan, uj tataqa wawanta munakuspa  jasutʼin, ajinata”, nispa (Proverbios 3:11, 12). Astawanpis Jehovaqa mana sajrachu, manaqa “khuyakuyniyoj, kʼacha sonqoyoj, imamantapis mana usqhayta phiñarparikojlla” (Éxodo 34:6). Parlasqanwanpis mana kʼumuykachachinchu, nitaj sonqota nanachinchu imaraykuchus chaykunaqa uj “espada jina tʼojsin” (Proverbios 12:18).

Ni mayqen tata, Dios jina pacienciayojchu. Chayrayku wakin kuti rabiawan phatanaykipajña kashaspa, kayta yuyarikuy, phiñasqa kashajtiyki wawaykita jasutʼispaqa, imatapis ruwarpallawaj, wawaykitaj astawan kʼullukonqa. Chaytaj mana yuyayniyoj jina ruwasqaykita rikuchinman.

Chantapis wawaykita munakuywan kʼaminki chayqa, aswan allin risonqa. Kunanqa qhawarina imaynatachus Jorgewan, Nicolwan wawasninkuta kʼamirisqankuta.

Jorge: “Wawayku wasiman chayamojtin, warmiywan noqawanqa, sinchʼi phiñasqas kasharqayku. Jinapis parlasqanta uyarerqayku. Tutaña kasqanraykutaj qʼayallaña parlasunchej ninakorqayku. Diosmanta mañakuytawantaj puñukanporqayku, qʼayantinpajqa mana phiñasqañachu kasharqayku, allinllamanta parlarispataj wawaykoj sonqonta kuyuricherqayku. Paytaj pantasqanta reparaspa, kʼamisqaykuta japʼikorqa. Ajinapi cuentata qokorqayku rabiasqa kashaspa kʼameyqa mana allinchu kasqanta. Wawayku nisqanta uyarejtiykuraj, imaynatachus allinchayta yacharqayku.”

Nicol: “Lloqallituy hermanitanta maqarpasqanqa, maytapuni phiñachiwarqa. Phiñakuyniywan atipachikunaymantaqa, sonqoyta ñitʼiykukuspa cuartonman rinanta nerqani, chaykamataj sonqoy tiyaykuwarqa. Chaymantataj sutʼita entiendecherqani maqay mana allinchu kasqanta, hermanitantataj waqachisqanta ima. Chay ruwasqayqa allinpuni karqa, imajtinchus hermanitanmanta perdonta mañakorqa, abrazaykorqa ima.”

Jasutʼinapaj jina kajtinpis, wawastaqa munakuywanpuni kʼamina.

Jehová Diosqa “juchallikusqa[nchejman] jinalla” kʼamiwanchej (Jeremías 30:11; 46:28). Payqa allintaraj reparan, imaraykuchus imatapis ruwasqanchejta, ¿imaynatá tatas kikinta ruwankuman? Esteban sutʼincharin: “May sonqo nanasqas kashaspapis, imillitayku Natali imaraykuchus llullakuwasqaykuta mana entiendeyta aterqaykuchu.  Chayrayku edadninta, manaraj tukuy imata yachasqanta ima qhawarispa kʼamerqayku”, nispa.

Nicolpa qosan Robertopis wawasnin imaraykuchus imatapis ruwasqankupi allintaraj tʼukurin. Chayrayku wawasninta niraj kʼamishaspa kaytaraj tapurikun: “¿Sapa kutichu ajinallatapuni ruwanku? ¿Saykʼusqachu kashanku? ¿Nichu allin kashanku? ¿Waj imachu kanman?”, nispa.

Ajinata tatas yuyaychakuspaqa, wawasninta mana machu runasta jinachu qhawanku. Apóstol Pablopis chayta sumajta yacharqa, chayrayku kayta nerqa: “Noqaqa wawallaraj kashaspa, wawa jina parlaj kani, wawa jina yuyaj kani”, nispa (1 Corintios 13:11). Roberto nillanpuni: “Wawa kashaspa imatachus ruwasqayta yuyarikoyqa, maychus kajllata wawasniyta kʼaminaypaj yanapawan”, nispa.

Wawasqa imapipis pantanqankupuni. Chaywanpis chayqa mana niyta munanchu ima sajrata parlarpajtinku chayri ruwarpajtinku, tatas qhawakunallanku kasqanta. Wawasniyki imatachus ruwayta chayri mana ruwayta atisqankuta allintaraj reparanki chayqa, maychus kajllata kʼamiyta atinki.

Malaquías 3:6 nin: “Noqa Tata Diosqa kasqay jinallapuni kani”, nispa. Diospa kamachisnenqa chaypi atienekunku, chayrayku nisqasninta creenku. Tatas wawasta imaynatachá kʼaminankuta nejtinku, chay nisqankuman jinataj kʼaminku chayqa, wawas nisqasninkupi creenqanku. Sichus tatas kusisqa chayri phiñasqa kasqankuman jinalla wawasta kʼamenqanku chayqa, wawasqa imatachus ruwayta mana yachayta atenqankuchu.

Imatachus Jesús nisqanta yuyarikuy, pay nerqa: “Parlayniykichejqa kay jina kachun: Arí, arí, nispa; chayrí Mana, mana”, nispa. Kay yuyaychaytaj, wawasta uywanapaj uj sumaj yanapa (Mateo 5:37). Ama imatapis ruwasaj niychu mana juntʼanayki kajtenqa. Wawaykita mana allinta ruwasqanrayku jasutʼisqayki nerqankiña chayqa juntʼaypuni.

Tatas imaynatachus wawasninkuta kʼaminankupaj parlarikunankoqa, may allinpuni. Roberto nin: “Wakin kutis warmiy, wawasniykuta imatapis mana ruwanankuta nejtenqa, noqamanñataj jamuwanku. Noqataj mana yachaspa ruwachillani. Jinapis warmiypa nisqanta yachaytawankama, nisqanta valechini ”, nispa. Sichus tatas imapipis mana uj yuyaylla kanku chayqa, allin kanman sapallankupi parlarikunanku imatapis uj yuyaylla ruwanankupaj.

Jehová jina munakuywan, maychus kajllata, kʼamina kajtin kʼaminki chayqa, wawasniykipaj allin kanqa. Kʼacha kasqayki, yuyaychasqayki ima wiñay tukusqa runas kanankupaj yanapanqa. Chayrayku Biblia nin: “Wawamanqa imaynatachus kawsananta allinta yachachiy; machuyaynimpipis mana qonqanqachu chay yachasqantaqa”, nispa (Proverbios 22:6).