Ir al contenido

¿Jas ri’ ri animaʼ?

¿Jas ri’ ri animaʼ?

Ri kuya ubʼixik ri Biblia

 Pa ri Biblia ri tzij animaʼ (alma) esam che ri tzij néfesch pa ri chʼabʼal hebreo y pa griego psykjé. Ri tzij hebreo literalmente kraj kubʼij winaq o chikop che kuxlabʼik, y ri tzij griego are kchʼaw chrij «kʼaslemal» o «winaq». a Rumal laʼ ri animaʼ are kchʼaw chrij ri winaq o ri e chikop; are ta jun jastaq che kʼo chqapam y che kkʼasiʼ kanoq chiʼ kojkamik. Chqilaʼ jujun pixabʼ re ri Biblia che kojutoʼ che uchʼobʼik wariʼ:

Ri Adán xyaʼ ta jun animaʼ che, xaneʼ are xux jun animaʼ

  •   Are chiʼ ri Jehová xubʼan ri Adán, ri Biblia kubʼij che «ri achi xuchaplej kʼaslemal» (Génesis 2:7). Kraj kubʼij che ri Adán xyaʼ ta jun animaʼ che, xaneʼ kraj kubʼij che xux jun winaq.

  •   Ri Biblia kubʼij che ri animaʼ kkunik kuchap jun kaminaq (Levítico 5:2), kwaʼik (Levítico 7:​20), kchakunik (Levítico 23:30), kraj kutij tiʼj (Deuteronomio 12:20), y kunimaj ri taqanik che kyaʼ che (Romanos 13:1). ¿La mat xaq xiw jun winaq kkunik kubʼan wariʼ?

¿La kkam ri animaʼ?

 Jeʼ kkamik, kʼi textos rech ri Biblia kubʼij wariʼ. Chqilaʼ jujun taq kʼutbʼal:

  •   Ri Biblia kubʼij: «Ri winaq [animaʼ] ri kmakunik, areʼ riʼ kkam na» (Ezequiel 18:​4, 20).

  •   Are chiʼ xchʼaw chrij ri kʼax che kkiriq na ri israelitas chiʼ kkibʼan jun nimalaj makaj, ri taqanik kubʼij: «Ri winaq [animaʼ] kesax ubʼi chkixoʼl» o kkamisaxik (Éxodo 12:15, 19; 31:14, Ri Tyoxlaj Wuj; Levítico 7:​20, 21, 27). Pa Levítico 19:8, jun chi Biblia kubʼij: «Ri animaʼ ksachisax na uwach».

  •   Pa jujun taq versículos re ri Biblia kkoj ri tzij «kaminaq animaʼ» are chiʼ kchʼaw chrij ri ucuerpo jun winaq che kaminaq chik (Levítico 21:11; Números 6:6). Paneʼ pa kʼi taq traducciones rech ri Biblia kkoj ri tzij «kaminaq winaq», ri texto original pa ri chʼabʼal hebreo kʼo ri tzij néfesch, kraj kubʼij, «animaʼ».

Animaʼ y kʼaslemal

 Pa ri Biblia, animaʼ xuqujeʼ kchʼaw chrij ri kʼaslemal. Jun kʼutbʼal pa Job 33:22 ri tzij hebrea che kchʼaw chrij «animaʼ» (néfesch) xuqujeʼ kakoj che «kʼaslemal». Y jujun taq mul are chiʼ ri Biblia kchʼaw chrij jun winaq che xa jubʼiqʼ xraj xkamik, kubʼij che ri «ranimaʼ» xuriq kʼax (Éxodo 4:19; Jueces 9:17; Filipenses 2:30).

 Are chiʼ kqetaʼmaj ri kraj kubʼij animaʼ kojutoʼo rech qas kqachʼobʼ jujun taq pixabʼ rech ri Biblia. Jun kʼutbʼal pa Génesis 35:18 kubʼij che tajin «kel» ranimaʼ jun ixoq, y ri versión Torres Amat, kubʼij che tajin «kjilow ri ranimaʼ». Ri e tzij riʼ kraj kubʼij che tajin kkamik. Rumal laʼ pa jujun taq traducciones kkibʼij che ri ixoq «xel ruxlabʼ».

¿Jawchiʼ xmaj taj lo ubʼixik che ri animaʼ kkam taj?

 Wajun kʼutunem riʼ esam ta pa ri Biblia; xaneʼ petinaq pa ri ojer griego. Jun enciclopedia kubʼij: «Wajun chomanik riʼ che kchʼaw chrij ri animaʼ petinaq che ri ojer filosofía griega, che kubʼij che ri winaq, ri cuerpo (sōma) junam ta rukʼ ri animaʼ (psychḗ), are kʼu ri Biblia kubʼij che ri animaʼ y ri cuerpo xaq e junam y che kekamik».

 Ri Dios man utz ta kril ri kichomanik ri winaq, che kkikojo che ri animaʼ kkam taj. Ri Biblia kubʼij: «Chiwilaʼ iwibʼ: miyaʼ iwibʼ chi kixkʼam bʼik kumal ri kkaj kixkisubʼ kumal taq noʼjinik xuqujeʼ taq chʼakabʼal ri xaq e kawach, we winaq riʼ man e tikitoj taj pa ri Cristo, xaneʼ chkipam taq ri xaq e kinoʼjibʼal taq winaq xuqujeʼ chkipam ri kunem ri ketaqan puwiʼ we uwach ulew riʼ» (Colosenses 2:8).

a Ri Nueva Concordancia Strong Exhaustiva, de James Strong Editorial Caribe, sección “Diccionario de palabras hebreas y arameas”, página 89 entrada número 5315, y Diccionario del griego bíblico, de Amador Ángel García Santos, Editorial Verbo Divino, página 926. Kubʼij che kʼi traducciones rech ri Biblia kkibʼij che ri tzij néfesch y psykjé jalajoj kbʼan che ubʼixik, jun kʼutbʼal kkikoj ri tzij: «animaʼ», «kʼaslemal», «winaq», «chikop» o «cuerpo».