¿Imatataq yachakuntsik Zacarïas rikanqankunapita?
“Noqaman kutikayämï [...] y noqapis qamkunamanmi kutimushaq” (ZAC. 1:3).
CANCION: 120 Y 117
1-3. (1) ¿Imakunapataq israelïtakuna pasëkäyarqan Zacarïas willakur qallanqan witsan? (2) ¿Imanirtaq israelïtakunata Jehovä nirqan pëman kutiyänampaq?
PROFËTA Zacarïas qellqanqan libruchömi espantakïpaq willakïkunata tarintsik. Tsëchömi parlan volëkaq juk röllupaq, efä tupu rurinchö këkaq juk warmipaq y volëkaq ishkë warmikunapaq (Zac. 5:1, 7-9). ¿Imanirtaq Jehoväqa Zacarïasta tsëkunata rikätsirqan? ¿Imanötaq tsë witsan israelïtakuna këkäyarqan? ¿Imanötaq tsë rikanqankunaqa kanan witsan yanapamantsik?
2 Israelïtakunaqa Babiloniachömi 70 watakunapa prësu cuenta kayarqan. Peru Jesus manaraq shamuptin 537 wataqa librim tikrariyarqan. Tsëmi alläpa kushikurnin Jerusalenta kutir templuta altsarirnin Diosta adorëta alläpa munayarqan. Tsëmi 536 wataqa templupa cimientunkunata rurar qallëkuyarqan. Bibliaqa willakun, alläpa kushishqa karnin qapariyanqanta y alläpa karuyaq wiyakanqantam (Esd. 3:10-13). Peru chikeqninkunaqa templuta rurayänantam michäkur qallëkuyarqan. Tsëmi israelïtakunaqa chipyëpa qelanärir, kikinkunallapaqna murupakur y wayinkunata rurakur qallëkuyarqan. Templupa cimientunta churar qallayanqampita 16 watakuna pasariptinmi, Jehoväqa israelïtakunata yarpätsirqan kikinkunapaq rurëkäyanqanta jaqirirnin mana mantsapakushpa y kushishqa pëta adorayänampaq.
3 Tsëmi Jehoväqa 520 watachö profëta Zacarïasta mandarqan Babiloniapita imanir jorqanqanta israelïtakunata yarpätsinampaq. Zacarïas jutiqa “Jehovämi Yarpashqa” ninanmi. Tsëqa israelïtakunata itsa yarpäratsirqan, pëkunapaq Jehovä llapan ruranqanta qonqashqa kayaptimpis, Jehoväqa pëkunapaq yarparëkanqanllata (leyi Zacarïas 1:3, 4 *). Diosqa kuyakoq karmi pëta yapë adorayänampaq yanapanampaq kaqta änirqan. Jina clärum willarqan, limpiu shonqunkunawan adorayaptinlla chaskinampaq kaqta. Rikärishun Zacarïas rikanqan 6 y 7 kaq visionkunawan sirweqninkunata imanö yanapanqanta, y tsëpita imata yachakunqantsikta.
SUWAKOQKUNATAQA JEHOVÄ CASTIGANMI
4. (1) ¿Imatataq Zacarïas rikarqan 6 kaq visionchö? (2) Tsë röllu ishkan lädupa qellqarëkanqanqa, ¿imatataq rikätsikun? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq 1 kaq dibüjuta).
4 Zacarïas librupa 5 kaq capïtulunqa, juk volëkaq rölluta Zacarïas rikanqampaqmi parlan (leyi Zacarïas 5:1, 2 *). Tsë röllupa largunqa 9 metrunö y anchunqa 4 metru masmi karqan. Y leyikänampaqmi listullana kicharëkarqan, jina ishkan lädupam qellqarëkarqan (Zac. 5:3). Tsë witsanqa manam ishkan lädupaqa qellqayaqllatsu. Tsëmi ishkan lädupa qellqarëkanqanqa rikätsikurqan, alläpa precisaq willakïyoq kanqanta. Awmi, castïgupaq willakïyoqmi karqan.
Jehoväpa sirweqninkunaqa manam imatapis suwakuntsiktsu. (Rikäri 5-7 kaq pärrafukunata).
5, 6. ¿Imanirtaq suwakïqa alläpa mana alli?
5 (Leyi Zacarïas 5:3, 4 *). Ruranqantsikkunapitam llapantsik Diosnintsikta cuentata qoshun, y masran jutimpa reqishqa kaqkunanäqa. Diosta kuyaqkunaqa musyantsikmi atskata o ichikllatapis suwakunqantsikqa Diosnintsikpa jutinta mana allichö quedatsinqanta (Prov. 30:8, 9). Wakin nunakunaqa pensayan wanarnin suwakuyanqanqa allilla kanqantam. Peru suwakoq nunaqa Jehoväta, jutinta, y mandakunqantam despreciëkan, y tsë suwanqan cösaskunatam mas precisaqpaq churëkan.
6 Zacarïas 5:3, 4 textuqa nin, suwakoq nunapa wayinman maldicion yëkunqanta y chipyëpa ushakätsinqanyaq quedakunqantam. Këwanqa nikämantsik sirweqninkuna ima jutsatapis rurayaptinqa, Jehovä rikëkanqanta y juzganampaq kaqtam. Itsa pipis mana allita rurarirqa autoridäkunata, patronninta, anciänukunata o teytankunata engañëta puëdinqa, peru Jehovätaqa manam puëdinqatsu porqui pëqa llapantam rikëkan (Heb. 4:13). Diospa sirweqninkunaqa alläpam kushikuntsik ‘llapanchöpis alli portakïta’ procuraq nunakunawan juntu kanqantsikpita (Heb. 13:18).
7. ¿Imatataq yachakuntsik volëkaq rölluta Zacarïas rikanqampita?
7 Atskata o ichikllata suwakushqapis Jehoväqa alläpam piñakun. Noqantsikqa kushishqam wiyakuntsik Jehovä mandamanqantsikkunata, jina manam jutinta penqakïchö quedatsita munantsiktsu. Tsënöpam mana cäsukoqkuna chaskiyänampaq kaq castïgupita libri quedashun.
ÄNIKUNQANTSIKTAQA CADA JUNAQ CUMPLISHUN
8-10. (1) ¿Ima willakïtaq rölluchö qellqarëkan? (2) ¿Imata änikunqantataq Sedequïas cumplirqantsu?
8 Tsëpitanam rölluchö willakïqa, mana cumpliyänampaq kaqta musyëkar Diospa jutinchöraq imatapis änikoqkunata, cläru willan castigashqa kayänampaq kaqta (Zac. 5:4).
9 Mana cumplinantsik këkaptin Diospa jutinchö änikïqa pasëpa mana allim. Rikärishun Jerusalenpa ultimu kaq reynin Sedequïasta ima pasanqanta. Pëqa Diospa jutinchö jurarmi Babilonia reypa mandädunchö kanampaq änikurqan, peru manam cumplirqantsu. Tsërëkurmi Diosqa nirqan Babiloniachö wanunampaq kaqta (Ezeq. 17:16).
10 Jehoväqa shuyararqan, jutinchö jurarnin änikunqantaqa Sedequïas cumplinantam (2 Crön. 36:13). Peru tsë änikunqanta mana kaqpaq churarmi, Babilonia reypa mandädunchö këta mana munar Egiptupa yanapakïninta ashirqan. Peru tsëqa manam yanaparqantsu (Ezeq. 17:11-15, 17, 18).
11, 12. (1) ¿Imatataq Jehoväta änirquntsik? (2) Jehoväta äninqantsikta cumplita munarqa, ¿imanötaq cada junaq kawashwan?
11 Jina noqantsik änikunqantsiktapis Jehoväqa musyëkanmi, y cumplinatam shuyaran. Tsëmi chaskimänata munarqa, änikunqantsikta cumplita procuranantsik (Sal. 76:11). Y ¿imatataq Jehoväta änirquntsik? Ima pasakuptimpis, pëllatana llapan shonquntsikwan y kawënintsikwan sirwinantsikpaqmi.
12 ¿Imanötaq tsë änikunqantsikta cumplishwan? Ima problëmapapis pasanqantsik höra imata ruranqantsikmi rikätsikunqa, änikunqantsikta cumplikanqantsikta o mana cumplikanqantsikta (Sal. 61:8). Këllaman pensarishun, pipis trabäjuchö o escuëlachö enamorëpa tratamashqa, ¿rasllaku rikätsikuntsik Jehovä mandakunqanta cäsukïkanqantsikta? (Prov. 23:26). Familiantsikchö noqantsiklla Diospa sirweqnin karqa, ¿mañakuntsikku imëpis pë munanqannö portakunantsikpaq yanapëkamänapaq? Mëchö këkarpis o imata rurëkarpis, ¿llapan junaqkunaku Jehoväta agradecikuntsik kuyakoq kanqampita y yanapamanqantsikpita? ¿Llapan junaqkunaku Palabranta leyintsik? Jehovällatana sirwinapaq änikurninqa tsë llapankunata ruranapaqmi änïkarqantsik. Tsëchömi rikakun wiyakoq o mana wiyakoq kanqantsik. Voluntäwan sirwirninqa, pëta kuyanqantsikta y rasumpa äninqantsiktam rikätsikuntsik. Diosta sirwiqa manam juk costumbrillatsu, sinöqa cada junaq pë munanqannö kawëmi. Änikunqanta cumpleq kaqkunataqa, Jehoväqa bendicinqam (Deut. 10:12, 13).
13. ¿Imatataq yachakuntsik Zacarïas 6 kaq visionchö rikanqampita?
13 ¿Imachötaq yanapamantsik Zacarïas 6 kaq visionchö rikanqan? Mana suwakunapaq y änikunqantsikta cumplinapaqmi. Jina rikätsimantsikmi israelïtakuna jutsata rurëkäyaptimpis Diosnintsik pëkunata mana qonqëkunqanta. Jehoväqa entiendirqanmi chikikoq nunakunawan juntu kawayanqanrëkur sufriyanqanta. Pëqa änikunqanta imëpis cumplinmi, tsëmi pëpita cumplïdu këta yachakïta puëdintsik. Jinamampis llapan mana alli kaqkunata ushakätsinampaq kaqta änimarnintsikmi, noqantsikpis änikunqantsikta cumplinapaq yanapamantsik. 7 kaq visionchö Zacarïas rikanqanmi cläru rikätsimantsik tsë änikïta cumplinampaq kaqta.
MANA ALLI RURËTA SITIUNMAN APAKUN
14, 15. (1) ¿Imatataq Zacarïas rikan 7 kaq visionchö? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq 2 kaq dibüjuta). (2) ¿Tupu rurinchö këkaq warmiqa imataq? (3) Tsë warmi yarqunanta angel mana permitinqanqa, ¿imatataq rikätsikun?
14 Y 7 kaq visionchönam, angelqa “ñukirkur rikärillë” nin Zacarïasta. Tsënam rikärin canasta niraq efä tuputa (leyi Zacarïas 5:5-8 *). Tsë tupupa tsapananqa plömu metalpita rurashqam. Y kichakäriptinnam, Zacarïasqa rikëkun tsë rurinchö juk warmi tëkaqta. Tsënam angelqa, “kë warmiqa imëka mana allikunam” nirin. ¡Zacarïasqa alläpachi mantsakan tsë warmi yarqamïta munaptin! Peru angelqa raslla kutiratsirmi, tsë lasaq tsapanawan tsaparirqan.
15 ¿Imatataq tsë visionqa rikätsikun? Jehoväqa ni ima mana allitapis markanchö mana permitinqantam. Angelqa manam permitirqantsu tsë warmi yarqunanta. Tsënöllam Jehoväpis markanchö ima mana allitapis raslla ushakäratsinqa (1 Cor. 5:13).
Jehoväqa markanta imëpis limpiutam katsishqa. (Rikäri 16-18 kaq pärrafukunata).
16. (1) ¿Imataq efä tupuwan pasakun? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq 3 kaq dibüjuta). (2) ¿Älayoq warmikunaqa mëmantaq tsë efä tuputa apayan?
16 Tsëpitanam Zacarïasqa rikärin, pichak niraq ciguëñapa älasninnö sinchi älayoq ishkë warmikunata (leyi Zacarïas 5:9-11 *). Tsë warmikunaqa manam efä tupu rurinchö këkaq ‘Imëka Mana Allikuna’ jutiyoq warminötsu kayan. Y tsë efä tuputam pallarkurnin Sinar markaman volar apakuyan. ¿Imanirtaq tsëmanqa apakuyan?
17, 18. (1) ¿Imanirtaq Babiloniaqa mana alli rurëkunapa sitiun karqan? (2) ¿Noqantsikqa Jehoväpa markanchö mana alli rurëkunata permitishwantsuraq?
17 Zacarïaswan israelïtakunaqa, Sinarchö o Babiloniachö kawashqa karmi alleq musyayarqan mana alli rurëkunapa sitiunqa tsë marka kanqanta. Porqui tsëchö nunakunaqa alläpa rakcha kawakoq y imäginkunata adoraqmi kayarqan. Tsëchi efä tuputaqa tsëman apayarqan. Kë visionqa alläpachi israelïtakunata yanaparqan, porqui markanta imëpis limpiuta katsinampaq kaqtam Jehoväqa cläru musyëkätsirqan.
18 Jina kë visionqa judïukunatam yarpätsirqan Diospa markanta imëpis limpiuta katsiyänampaq kaqta. Jehoväqa noqantsiktapis limpiu markanmanmi yëkatsimarquntsik, tsëchömi alläpa kuyakïwan cuidamantsik. Peru imëpis limpiu kanampaqqa noqantsikpis yanapakunantsikmi. ¿Yanapakïkantsikku? Clärum këkan, mana alli rurëkunataqa Jehoväqa manam ni imëpis markanchö permitinqatsu.
ALLI PORTAKOQ NUNAKUNAQA JEHOVÄTAM ALABAYAN
19. ¿Imatataq rikätsimantsik Zacarïas rikanqan visionkuna?
19 Zacarïas rikanqan 6 y 7 kaq visionkunaqa, mana allita rurëkaqkunatam cläru willëkan tsë rurëninkunata mana jaqirninqa castïguta chaskiyänampaq kaqta. Tsëmi noqantsikpis mana alli rurëkunataqa chikinantsik. Jina Jehoväqa prometimantsik, alli kaqllata rurëta procurashqaqa bendicimänapaq y yanapamänapaq kaqtam. Y mana alli nunakunawan kawëkashqapis, mana alli rurëkunata vencinapaqmi yanapamäshun. ¿Peru imanirtaq següru këkantsik Diospa markan imëpis mana ushakänampaq kaqta? ¿Imataq seguramantsik kanan y jatun sufrimientu witsampis sirweqninkunata Jehovä cuidamänapaq kaqta? Kë tapukïkunatam qateqnin kaq yachatsikïchö contestashun.
^ par. 3 Zacarïas 1:3, 4: “Y kënömi ninëki: ‘Këtam tröpakunapa mandaqnin Jehovä nishqa: “‘Noqaman kutikayämï —ninmi tröpakunapa mandaqnin Jehovä—, y noqapis qamkunamanmi kutimushaq’, nishqam tröpakunapa mandaqnin Jehovä”’. ‘Ama unë teytëkikunanöqa kayëtsu, pëkunataqa profëtakunam kënö niyarqan: “Këtam tröpakunapa mandaqnin Jehovä nishqa: ‘Ama tsënöqa këkulläyëtsu, mana alli kawënikikunata y rurënikikunata jaqiriyë’”’. ‘Peru pëkunaqa manam wiyakuyarqantsu nï cäsukuyarqantsu’, ninmi Jehovä”.
^ par. 4 Zacarïas 5:1, 2: “Tsënam yapë ñukirkurqä, y juk röllutam volëkaqta rikärirqä. Tsënam angelqa kënö nimarqan: ‘¿Imatataq rikëkanki?’. Y noqanam nirqä: ‘Juk röllutam volëkaqta rikëkä, y largunqa ishkë chunka kukuchinömi y anchunnam chunka kukuchinö’”.
^ par. 5 Zacarïas 5:3, 4: “Tsënam kënö nimarqan: ‘Këmi entëru patsaman chänampaq kaq maldicion, porqui llapan suwakoqkunam këkaq lädunchö qellqarëkaq ninqanmannö castigashqa kayanqa; y änikurirnin mana cumpleq kaqkunapis juknin lädunchö qellqarëkaq ninqanmannömi castigashqa kayanqa. Tröpakunapa mandaqnin Jehovämi kënö nin: “Noqam mandarqö suwakoqpa wayinman y jutïchö änikurir mana cumpleqpa wayinman yëkunampaq, y wayinchömi quedakunqa, wayinta, qerunkunata y ruminkunatapis ushakätsinqanyaq”’”.
^ par. 14 Zacarïas 5:5-8: “Tsënam noqawan parlëkaq angelqa witiramurnin, ‘ñukirkur rikärillë, ¿imataq yarqïkan?’ nimarqan. Y noqanam, ‘¿imataq tsëqa?’ nirqä. Tsënam kënö nimarqan: ‘Kë yarqïkaqqa efä tupum’. Y tsëpitam kënö nimarqan: ‘Entëru patsachömi pëkuna tsënö rikakuyan’ nishpa. Y plömupita rurashqa tsapananmi kichakärirqan y tsë efä tupupa rurinchömi juk warmi këkänaq. Tsënam angel kënö nirqan: ‘Kë warmiqa imëka mana allikunam’ nishpa. Tsëpitanam yarqamïta munaptin tanqëkurqan, y tsë lasaq tsapanawan raslla tsaparirqan”.
^ par. 16 Zacarïas 5:9-11: “Y tsëpita ñukirkur rikärinäpaqqa, ishkë warmikunam älankunapis vientuwan wipipir-raq volar shamïkäyänaq. Y älasninkunaqa ciguëñapa älasninnömi karqan. Y efä tuputam pallarkurnin volar apakuyarqan. Tsënam noqawan parlëkaq angelta kënö nirqä: ‘¿Mëtataq tsë efä tuputa apakuyan?’ nishpa. Y pënam kënö nimarqan: ‘Sinar markatam, tsëchömi juk wayin rurapuyanqa. Y tsëchömi imëyaqpis quedakunqa, porqui tsëmi sitiun’”.
