Jövin wamrëkiwan problëmakuna kaptinqa, itsa pacienciëki o imanö teyta kanqëki pruëbaman churakärinman. * 14 wata wamrayoq Brasilpita Mariammi kënö nin: “Shonqöpis puwarinmi wamrä mana respetamaptinqa, tsëmi plëturnin ushariyä”. Italia nacionpita Carmëlatapis tsënöllam pasan, pëmi nin: “Wamräwanqa sinchipam imëpis plëtuyä y cuartunman ëwakuptinllam plëtur ushariyä”.

¿Imanirtaq wakin jövinkunata plëtï (plëtuy) gustan? ¿Amïgunkunata plëtï gustaptintsuraq? Itsapis. Piwampis amïgu kë allipaq o mana allipaq kanqantam Bibliaqa nin (Proverbius 13:20; 1 Corintius 15:33). Jinamampis, kanan witsan rikäyanqankuna o wiyayanqankunam munëninkunallata rurayänampaq jövinkunata munatsin.

Peru kanmi wamrantsikkunawan mana plëturlla parlanapaq shumaq consëjukuna. Qateqninchö rikärishun.

Apostul Pablum kënö qellqarqan: “Noqam wamra car parlaq cä, yarpaq cä, y cäyeq cä wamranolla; peru cananqa manam wamrapanonatsu yarpenïcuna” (1 Corintius 13:11). Këchö ninqannömi, wamrakunaqa mayor nunakunapita jukläya  pensayan. ¿Imakunachötaq jukläya pensayan?

Ichikllan wamrakunaqa manam llapantatsu alleqllaqa musyayan, peru mayorkunaqa imëkatapis alliraqmi rikäyan, tsënöpam imata decidiyanqan o rurayanqan höra alleqraq pensayan wakinkunata yanapanampaq o mana yanapanampaq kaqta. Peru jövinkunaqa tsënö pensëyoq këtam tsëraq yachakïkäyan.

‘Alli pensëyoq’ kayänampaqmi Bibliaqa jövinkunata animan (Proverbius 1:4). Jina llapan cristiänukunatam ‘pensëninkunata’ utilisäyänampaq animan, juk parlakïchöqa imapis alli o mana alli kanqanta alleq rikäyänampaq (Romänus 12:1, 2; Hebrëus 5:14). Jövinkuna tsënö alli pensëta yachakïkäyanqanmi höraqa mana precisaqkunapita plëtïman chäratsinman o alleq manaraq pensarnin imatapis parlëman (Proverbius 14:12). Tsënö pasakuptinqa, ¿imanöraq mana plëturninlla shumaq entiendiratsinkiman?

Tsënö rurarpis, wamrëkiwan parlarninqa, ama pensëtsu qamlla llapanta musyanqëkita. Wamrëki mana wiyakoqnö kaptimpis, itsa consejarinqëkipita imallatapis cäsukurinqa. Ama espantakïtsu juk ishkë junaqkuna pasariptin ninqëkinölla pensar qallëkuptin o pëpa pensënin kanqanta nishuptiki.

“Höraqa imallapitapis plëturiyaqmi kayä, hasta paninta mana fastidianampaq ninqällapitapis. Peru imëpis munaq imata pensanqanta tapunäta, entiendinäta o itsa, ‘ah tsënöchi pasakun’, o ‘tsënöchi pensanki’ ninäta. Kananqa cuentatam qoku, tsënö rurarqa manachi tsëtsika kutikuna plëtuyämantsu karqan.” (Kenji, Japon.)

Jövinkunataqa yachatsintsik wayipita ëwakurnin kikinkunallana vïdankunata pasakuyänampaqmi (Genesis 2:24). Jina yachatsinantsikmi imanö nuna kayänampaqpis, juk parlakïchöqa, alli nuna kayänampaq y ima alli y mana alli kanqanta musyayänampaq, tsënöpam wakin nunakunapita jukläya kayanqa. Tsënö karqa, mana allikunata ruranampaq niyaptimpis, puntataqa pensanqa tsë ruranqankuna imachö ushanampaq kaqtam y kënömi tapukunqa: “¿Imanö nunataq kä? Pasëkanqäpa pasarnin, ¿imataraq ruranman noqanö pensaq nuna?” (2 Pëdru 3:11).

Bibliaqa parlan Josë imanö nuna kanqampitam. Potifarpa warmin punuyänampaq niptinmi, pëqa kënö nirqan: “¿Imanöraq kë mana allita rurarnin Diosta llakitsir jutsallakïköman?” (Genesis 39:9). Tsë witsankuna mana majanwan punukoqkunapaq ley manaraq kaptimpis, Josëqa musyarqanmi tsë asuntupaq Dios imata pensanqanta. ‘¿Imanöraq noqa...?’ nirninqa, rikätsikïkarqan Diosnölla pensanqantam (Efesius 5:1).

Tsënöllam, wamrëkipis imanö nuna këta yachakïkan, tsëqa allim, porqui tsëmi yanapanqa estudiaq mayinkuna mana allikunata ruranampaq niyaptin alli tsarakunampaq (Proverbius 1:10-15). Jina tsënö yachakïkanqanllam qamwan plëtïmampis (pëtuymampis) chäratsinman.

Imanö nuna kayanqanta alleq musyayanqanqa alläpa allim jövinkunapaq. Bibliaqa nin,  cristiänukuna taksha wamranö tukïläya yachatsikïkunawan ‘imeca bientuwan wacman queman pureqno’ mana kayänampaqmi (Efesius 4:14). Tsëmi, alläpa precisan mas alli nuna kanampaq qam yanapanqëki.

“Wamräkuna niyanqanta wiyaptïmi, pëkunapis noqa ninqäkunata wiyayäman. Jinamampis, wamräkunata noqanö pensayänampaqqa manam obligätsu, tsëpa rantinqa kikinkuna cuentata qokuyänantam jaqirï.” (Ivana, Republica Checa.)

Ichik wamrakunanöllam jövinkunapis teytankuna imatapis awniyänanrëkur kutin kutin imatapis mañayan. Familiëkichö tsënö pasakuptinqa, yarpachakï. Mañashunqëkita awniriptiki ichik tiempulla problëma altsakäriptimpis, jövinqa kënömi pensanqa: “Kutin kutin niptïqa, awnimanqam mañanqäta”. Tsëqa, ¿imataraq rurankiman? Jesus kënö ninqantam ruranëki: “Awmi niyanqëki Awmi katsun y Manam niyanqëki Manam katsun” (Mateu 5:37, NM). Ninqëkimannö ruraptikiqa, wamrëki mananam kutin kutin mañashunkinatsu.

Tsënö kaptimpis entiendikoqmi kanëki. Wamrëki wayikiman imanir tardi chämunampaq kaqta nishuptiki shumaq wiyë. Awnirninqa manam kutin kutin nishuptikitsu awnikanki, sinöqa entiendikoq kanëkipaq Biblia consejakunqanta wiyakurninmi (Filipensis 4:5).

Manam jutsannaq teytaqa kantsu. Bibliaqa nin, ‘llapantsic imanopapis mana allicunata rurecanqantsictam’ (Santiägu 3:2). Sitsun culpëkirëkur wamrëkiwan plëtuyarqunki, perdonta mañë. Pantanqëkikunapita perdonta mañakurninqa humildi kanqëkitam rikätsikïkanki y wamrëkipis tsënölla ruranampaqmi yachëkätsinki.

“Piñakïnï pasariptinmi, wamräta perdonta mañä pasakunqampita. Tsëmi pëta yanapan shumaq parlariyänäpaq.” (Kenji, Japon.)