Agllashca temata ricungapaj

Temacunata ricungapaj

CALLARI TEMA | ¿IMATATA BIBLIACA CAUSAIMANDA, HUAÑUIMANDACA YACHACHIN?

¿Imatata Bibliaca causaimanda, huañuimandaca yachachin?

¿Imatata Bibliaca causaimanda, huañuimandaca yachachin?

Bibliapi Génesis libropica Diospa rurashcacunamandami parlan. Punda jari Adandaca Diosca nircami: “Huertapi tiaj tucui yuracunapi fucushcataca micui ushanguimi. Ashtahuangarin alita, nalita yachaita cuj yurapi fucushcataca ama micunguichu. Ima punlla cashpapash, chai yuramanda micushpaca huañunguipachami” nishpa (Génesis 2:16, 17). Cai mandashcata Adán cazushpaca na huañushpami jardín de Edenbi causashpa catinman carca.

Adanga Taita Diosta cazushpa, para siempre causanapa randica, ama micunguichichu nishca yuramanda paipa huarmi Eva carajpimi micurca. Shinami Taita Diosta na cazurca (Génesis 3:1-6). Cunanbipash Adán na cazushcamandami sufrishpa causanchi. Chaimandami apóstol Pabloca nirca: “Juchata ruranaca, shujlla runamandami cai pachapica callarirca. Chai juchamandami, huañuipash callarirca. Shinallatami tucuicuna juchata rurashcamandaca, huañuipash tucuicunapajman yalijun” nishpa (Romanos 5:12). Cai textopica Adanmandami parlajun. Adanga ¿ima juchatata rurarca? ¿Imamandata huañuna tucurca?

Adanga Diospa mandashcataca na cazurcachu. Chaica shuj juchami carca (1 Juan 3:4). Diosca Adanmanga nircami, juchata rurashpaca huañunguimi nishpa. Chai mandashcata cazushpaca Adanbash, paipa huahuacunapash na huañunmanllu carca. Diosca gentecunataca na huañushpa, para siempre causachunmi rurarca.

Bibliapi nishcashnami ‘huañuica tucuicunapaman yalijun’. Shinapash ñucanchi huañushca jipaca ¿imapash causashpa catinllu? Tauca gentecunaca na huañuj almatami charinchi ningami. Cai shimicuna cierto cajpi, ñucanchicuna huañushca jipa imapash shuj pushtupi causashpa catijpica Taita Dios, Adanman na cazushpaca huañunguipachami nishcapash llullami canman carca. Shinapash Bibliapica ninmi: ‘Taita Diosca napacha llullanllu’ nishpa (Hebreos 6:18). Shinaca ¿pita llullarca? Diablomi llullashpa Evataca cashna nirca: ‘Na huañunguichichu’ nishpa (Génesis 3:4).

Gentecuna na huañuj almatami charin nishpa yachachishcacuna llulla cajpica ¿huañushpaca imata tucun?

BIBLIAMI CABALTA YACHACHIN

Génesis libropi Dios rurashcamanda parlashpaca ninmi: Jehová Diosca ‘runataca ñutu alpamandami rurarca. Chai runapa singapi fucushpami causaita cuj samaita curca. Chaimi runaca, [o “almaca”, NM] causai callarirca’ nishpa (Génesis 2:7). Hebreo shimipi néfesch * nishcata traducishpaca “alma” nishpami churashca. Chaica, “causai callarirca” nisha ninmi.

Bibliaca gentecuna na huañuj almahuan rurashca cashcataca na yachachinllu. Ashtahuangarin gentecunami shuj “alma” can nishpami yachachin. Shinaca Bibliapica na huañuj alma nishca shimita mascashpapash na taringuichu.

Bibliaca gentecuna na huañuj almatami charin nishpaca na yachachinllu. Shinaca ¿imashpata tauca religiongunaca na huañuj almatami charinchi nishpa yachachin? Chaita yachangapaca punda tiempopi Egipto llactapi ima pasashcata yachajupashun.

PANDA YACHACHISHCACUNAMI MIRASHCA

Jesús shamungapaj casi 500 huatacuna faltajpillatami Grecia llactamanda Heródoto shuti historiadorca nirca, egipciocunami pundapica “gentecunapa almaca na huañunllu nishpa yachachirca” nishpa. Chai yuyaita catishpami Babilonia llactamanda gentecunapash almaca na huañunllu nishpa cri callarirca. Jesús cai Alpaman shamungapaj 332 huata faltajpillatami Alejandro Magnoca Oriente Medio llactacunata misharca. Chai huatacamanga Grecia llactamanda filosofocunami almaca na huañunllu nishpa yachachirca. Asha tiempopillami chaitaca tucuicuna chai llactapica cri callarirca.

Bibliapica “na huañuj alma” shimitaca na taripanguichu

Apostolcunapa punllacunapica fariseocuna, esenios nishcacunapashmi huañushca jipaca almaca causashpa catinrami nishpa yachachirca. Shuj libropica cashnami nin: “Griegocunapa crishcacunata, Platón shuti runapa panda yuyaicunata catimandami fariseocunaca na huañuj almata charinchi nishpa cri callarirca” nishpa. Shinallata chai punllacunapi causaj historiador judío Josefoca nircami: Cai panda yachachishcacunaca na Diospa Shimipi tiajunllu. “Griegocunapa crishcacunallami can” nishpa. Ashtahuanbash nircami, chaica yanga parlocunalla, cuentocunallami can nishpa (The Jewish Encyclopedia).

Griegocunapa panda yachachishcacuna ashtahuan mirashpa catijpimi, Jesusta catinchi nij tucushcacunapash chai panda yachachishcata cri callarirca. Historiador Jona Lendering jaripash nircami, “Platón shuti jarimi cashna crirca, almaca shuj ali pushtupi causajushcata, nacirishca jipa ñucanchi cuerpopi llaqui apashpa causangapaj shamushcatapash. Chai yachachishcacunami Jesusta catinchi nij tucushca religiongunapa crishcacunahuan chapurirca” nishpa. Chaimandami Jesusta catinchi nij tucushca religiongunaca, na huañuj almatami charinchi nishpa ashtahuanbachaca yachachi callarirca.

‘NA LLULLASHPA VILLASHCAMI CACHARICHINGA’

Siglo 1​pica apóstol Pabloca cashnami advirtirca: “Diospaj espiritumi, aligutapacha cashna nishpa tucuita villajun: Tucurimui punllacunapica, huaquingunaca crishcatapash saquingami. Chaicunaca, umachij ayacuna, pandata yachachij ayacuna yarichijpi yachachishcatarami uyanajunga” nishpa (1 Timoteo 4:1). Apóstol Pablopa shimicuna ciertopacha cashcatami ricunchi. Almaca na huañunllu nishcaca ayacunapa yachachishcacunami. Chaitaca panda religiongunapa yachachishcacunata, yanga yuyaicunata catishpami shina yachachishca. Chai yachachishcacunaca Bibliamandaca na canllu.

Jesusca nircami: “Na llullashpa villajtapash rijsinguichi. Chai na llullashpa villashcami, cangunataca cacharichinga” nishpa (Juan 8:32). Ashtaca religiongunami Dios na ricunayachij yachachishcacunata, nali ruraicunatapash yachachin. Bibliamanda cabalta yachajunami tucui chaicunata saquichun ayudashca. Shinallata huañushcacunamanda yanga costumbrecunata, panda crishcacunata saquichunbash ayudashca ( “Huañushcacunaca ¿maipita can?” nishca recuadrota ricupangui).

Tucuita Ruraj Diosca ñucanchitaca ninandami juyan. Ñucanchicuna 70, 80 huatacunatalla Alpapi causashca jipa cielopi o espiritucuna causaj pushtupi para siempre causachunga na munarcachu. Taita Diosca paita cazuj gentecuna cai Alpapi para siempre causachunmi munarca. Taita Diospa munaica na cambiashcachu, pactachingapachami (Malaquías 3:6). Rey Davidca Dios yarichijpimi cashna escribirca: “Imatapash cashcatapacha rurajcunami, llactataca japinga. Chai llactapica, causaitami causanajunga” nishpa (Salmo 37:29).

 

^ par. 9 Cunan punllapi español shimipi Bibliacunaca néfesch shimita traducishpaca cashnami churashca “ser viviente” (Santa Biblia Reina-Valera), “hombre con aliento” (La Biblia Latinoamérica).