Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

JESÚS MARTÍN | TALAAGA O LE SOIFUAGA

ʻNa Laveaʻiina Aʻu e Ieova i le Taimi e Sili Ona Faigatā o Loʻu Olaga’

ʻNa Laveaʻiina Aʻu e Ieova i le Taimi e Sili Ona Faigatā o Loʻu Olaga’

Na ou fanau i Madrid i le 1936. E lē mafai ona galo lenā tausaga i tagata Sepania na ola i lenā vaitaimi, lea na matuā vevela ai fetauaʻiga i totonu o le atunuu.

 E toetoe tolu tausaga o fai na fetauaʻiga, ma na matuā pagatia ai tagata i le itu faaletino ma le itu tau faalogona. O se faataʻitaʻiga, o loʻu tamā. O ia o se tagata sa malosi le faatuatua i le Atua, ae ina ua ia vaaia le vaegafai a faifeʻau Katoliko i na fetauaʻiga, na matuā lē fiafia ai o ia. O lea, e leʻi manaʻo ai e papatisoina i maʻua ma loʻu uso laʻitiiti i le lotu Katoliko.

Na galulue soosootauʻau Francisco Franco ma le Lotu Katoliko

 I le 1950, na asiasi mai ai ni Molimau a Ieova se toʻalua i lo matou aiga. Na faalogologo lelei loʻu tamā ma manaʻo ai e fai lana suʻesuʻega faale-Tusi Paia i vaiaso taʻitasi. O le taimi lenā ua 14 oʻu tausaga ma o loʻu fiafia ia i le soka. Na manaʻo loʻu tamā ou te faitau i nisi o lomiga sa tuu e Molimau a Ieova, ae ou te leʻi manaʻo ai. I se tasi aoauli ina ua ou toe foʻi i le fale, na ou fesili ai i loʻu tinā, “Mom, ua toe ō mai foʻi le ʻautalaʻi la?” Na ia tali mai, “I, la e talanoa ma lou tamā i le potu ʻai.” O lea, na ou toe alu ese ai mai i le fale.

 O le mea ou te ofo ai, e leʻi avea loʻu lē fia iloa o aʻoaʻoga a le Tusi Paia ma mea na faavaivai ai loʻu tamā. O lona naunau moni ma fiafia i upu moni sa ia aʻoaʻoina, na iʻu ai ina papatisoina o ia o se Molimau a Ieova i le 1953. O lenā mea na faaosofia ai loʻu naunau ma amata ai ona ou talanoa iā te ia i le tele o fesili. Na ou manaʻo foʻi i saʻu ia lava kopi o le Tusi Paia. O lea na faafesootaʻi ai e loʻu tamā se uso talavou e igoa iā Máximo Murcia e faia laʻu suʻesuʻega faale-Tusi Paia. I le lua tausaga mulimuli ane ai ina ua 19 oʻu tausaga, na papatisoina ai aʻu o se Molimau a Ieova i le Jarama River i le itu i sasaʻe o Madrid.

Talaʻiga i le Vaitaimi o le Pulega Faatautalatasi a Franco

 Sa avea o se luʻi le talaʻi ma potopoto faatasi i vaitausaga o le 1950, ona o le vaitaimi lea o loo pulea ai Sepania e Francisco Franco, ma na ia manaʻo e ō tagata uma i le lotu Katoliko. O lea, e masani ona faileagaina ai Molimau a Ieova e leoleo. Na matou feiloaʻi i fale o uso ma tuafāfine, ma matuā faaeteete lava ina ia aua neʻi mātauina i matou e tuaoi ma lipotia i matou i leoleo. Na matou talaʻi foʻi mai i lea fale i lea fale ae na faia i se auala faautauta, e ala i le filifili o ni fale e lua pe tolu e ō i ai ona vave ō ese lea ae ō atu i se isi oganuu. E ui sa faalogologo le toʻatele i le feʻau sa talaʻi atu, ae e lē o tagata uma na fiafia i lenā feʻau.

O le uso o F. W. Franz o loo lauga atu i se tauaofiaga na faia faalilolilo

 Ou te manatua se aso na ou talaʻi ai i se faifeʻau Katoliko. Ina ua ou faailoa i ai le māfuaaga ua asiasi atu ai, na ia fesili mai: “O ai na faatagaina outou e talaʻi? E te iloa e mafai ona ou lipotia oe i leoleo?” Na ou fai atu o le tulaga lenā e matou te faatalitalia. Na ou faapea atili atu: “Na taumafai fili o Iesu Keriso e puʻea o ia. Pe e lē o le mea foʻi lenā e faatalitalia e tupu i ona soo?” Na matuā ita le faifeʻau ma alu loa vili leoleo. O le taimi lava lenā na ou alu ese ai mai i le fale.

 E ui i na mea lē lelei na tutupu, ae na mafai lava ona maua i le oganuu tagata e toʻatele sa naunau moni i le feʻau o le Malo. O le taimi lea e na o le faitau selau le ʻautalaʻi sa iai i Sepania. Iā Fepuari i le 1956 ina ua 19 oʻu tausaga, na tofia ai aʻu o se paeonia faapito. a O le toʻatele o i matou sa paeonia i lenā taimi e talavou ma e leai se poto masani. Ae na iai lava misionare na toleniina ma faalaeiau i matou. Na tofia i maʻua ma le isi paeonia talavou e galulue i le aai o Alicante, lea e leʻi oo i ai le galuega talaʻi. I ni nai masina, na ma faia ai le tele o suʻesuʻega faale-Tusi Paia ma tufatufaina atu le faitau selau o lomiga.

 Na mātau e tagata mea sa matou faia. E na o ni nai masina na ma talaʻi ai i Alicante, ae puʻea i maʻua e leoleo ma aveese ma Tusi Paia. Na faafalepuipui i maʻua mo aso e 33, ona ave ai lea o i maʻua i Madrid lea na toe tatala ai maʻua. O le faafalepuipuiina o aʻu i lenā taimi puupuu, ua na o sina faaataga lenā o mea o le a tutupu mulimuli ane.

O le Taimi e Sili Ona Faigatā o Loʻu Olaga

 I le 21 o oʻu tausaga, na faatonuina ai aʻu e auai i le vaegaʻau. Sa tatau ona ou alu i le nofoaga o loo faamautū ai le vaegaʻau i Nador. O le taimi lenā sa i lalo o le pulega a Sepania lenā aai i le itu i mātū o Morocco. O i inā na ou faailoa atu ai ma le faaaloalo i le lutena sili, ou te lē auai i le vaegaʻau pe ofuina foʻi la latou togiga. O lea, na taʻitaʻi ai aʻu e leoleo o le vaegaʻau i le falepuipui o Rostrogordo i Melilla, e faatali ai loʻu faamasinoga.

O le falepuipui o Rostrogordo i Melilla

 A o leʻi faia loʻu faamasinoga, na faatonuina ai e le taʻitaʻi o le vaegaʻau i Morocco le vaegaʻau e sasaina aʻu ina ia toe sui ai laʻu filifiliga. O lea, na latou sasa ma kiki aʻu mo le 20 minute seʻia oo ina ou paʻū ma ou tau lē iloa ai se mea. Ae e leʻi uma ai i inā sauāga na faia e le taʻitaʻi o le vaegaʻau iā te aʻu. Na ia tū i loʻu ulu i ona seevae ami ma na faatoʻā taofi lava ina ua amata ona tafe mai le toto i loʻu ulu. Na ave aʻu i lona ofisa ma eʻē mai: “E leʻi taitai ona uma. E te vaai i le mea o le a fai iā te oe i aso uma!” Na ia faatonuina fitafita ina ia loka aʻu i se sela i lalo o le eleele. E matuā pogisa ma susū le sela, ma ua atili ai ona pei ua leai soʻu faamoemoe.

 Ou te manatua pea le taimi a o oʻu taatia i le sela ae o loo toʻa pea le toto i loʻu ulu. E na o le palanikeke manifinifi na ou ʻafu ai ma isumu na fetolofi solo ai. E na o le pau le mea na mafai ona ou faia o le tatalo iā Ieova mo le malosi ma le onosaʻi. A o oʻu iai i lenā sela pogisa ma mālūlū, na ou tatalo ai e lē aunoa. b

 I le aso na sosoo ai, na toe sasa ai aʻu e se isi fitafita. Na vaavaai mai le taʻitaʻiʻau ina ia faamautinoa e matuā sasaina lava aʻu. Ou te taʻutino atu i lenā taimi, na ou lē mautinoa pe mafai ona ou toe onosaia lea tulaga. I le pō o lenā lava aso, na ou toe ʻaiʻoi atu ai iā Ieova ina ia fesoasoani mai.

 I le aso lona tolu, na aami mai ai aʻu e le taʻitaʻiʻau i lona ofisa. Na ou matuā fefe neʻi toe sasa aʻu. A o oʻu savali atu i le ofisa na ou tatalo iā Ieova. Na iai i le ofisa Don Esteban, c o le failautusi i mataupu faafaamasinoga a le vaegaʻau ma o loo faatali mai iā te aʻu. Na ia sau e amata le mataupu e faasaga iā te aʻu.

 Ina ua vaaia e Don Esteban o loo fusi loʻu ulu, na ia fesili mai po o le ā le mea na tupu. Ou te leʻi manaʻo e faamatala le mea na tupu neʻi toe sasa aʻu, ae na ou faamatala atu pea le mea moni. Ina ua faalogo Don Esteban i le mea na tupu, na ia faapea mai: “E lē mafai ona ou taofia lau mataupu mai i le oo atu i le faamasinoga. Peitaʻi, ia e mautinoa e lē toe sasaina oe.”

 O le mea lenā na tupu, e leʻi toe iai se tasi na faaoolima iā te aʻu i le falepuipui. Ou te leʻi iloa le māfuaaga na fia talanoa ai Don Esteban iā te aʻu i lenā aso. Ae e pau le mea na ou iloa, e mataʻina le auala na tali mai ai Ieova i aʻu tatalo. Na ou vaaia le auala na laveaʻiina ai aʻu e Ieova i le taimi e sili ona faigatā o loʻu olaga, ina ua ou lagona ua lē mafai ona ou toe tatalia le sasaina o aʻu. (1 Korinito 10:13) Na ou maufaatuatuaina Ieova a o oʻu feagai ma le faamasinoga.

I le falepuipui i Ocaña

 O le iʻuga o le faamasinoga, e 19 tausaga e faafalepuipuiina ai aʻu ma na faaopoopo i ai le isi tolu tausaga ona o le “fouvale.” E pe ā ma le 15 masina talu ona ou iai i le falepuipui i Morocco, ae auina atu loa aʻu i le Ocaña Penitentiary e tuli faauma ai loʻu faasalaga. O se faamanuiaga mai iā Ieova le auina atu o aʻu i Ocaña. E pei o se parataiso pe a faatusatusa atu i Rostrogordo. E iai i le sela na ou iai se moega, faamalū, ma ʻie afu. Mulimuli ane, na tofia ai aʻu e avea ma tausi tusi a le falepuipui. Na ou lagona le tuua toʻatasi ona o le umi o le taimi na ou iai i le falepuipui. O se tasi o mea na sili ona faigatā iā te aʻu, o le lē mafai ona auaufaatasi ma fiafia ma oʻu uso faaleagaga.

 Na fai ma asiasi mai oʻu mātua iā te aʻu i le falepuipui, ae na ou manaʻomia lava nisi faalaeiauga. Na faamatala mai e oʻu mātua nisi o uso na latou solitū foʻi ma lē auai i vaegaʻau. Na ou tatalo iā Ieova pe mafai ona maua se uso se toʻatasi i le falepuipui o loo oʻu iai. Na toe tali foʻi Ieova i aʻu tatalo faatauanau i se auala ou te leʻi faatalitalia. E leʻi umi ae matou iai faatasi ma ni uso faamaoni se toʻatolu o Alberto Contijoch, Francisco Díaz, ma Antonio Sánchez i le falepuipui i Ocaña. Ina ua uma le fā tausaga o loʻu faasalaga, ae ou maua ni uō faaleagaga e faalaeiau le tasi i le isi. Ua mafai nei ona matou suʻesuʻe ma talaʻi faatasi i isi pagota.

Maua le Saʻolotoga ma Faaauau le Auaunaga

 O lea, i le 1964 na ou magalo i le palola. E mai i le 22 tausaga o loʻu faasalaga, e na o le ono ma le ʻafa tausaga na tuli. O le aso lava na ou saʻoloto ai mai i le falepuipui, na ou auai ai i laʻu sauniga muamua. E ui na faaalu uma laʻu tupe na sefe i le totogiina o le tamaʻi taavale ou te alu ai i Madrid, ae na ou taunuu e leʻi amata le sauniga. Maʻeu se faamanuiaga o le toe auaufaatasi ma uso! Ae e lē na o le faatasitasi ma uso na ou naunau ai. Na ou manaʻo foʻi e toe amata laʻu paeonia i le vave e mafai ai. E ui i le faasoesa mai o leoleo, ae na talileleia lava e tagata le tala lelei, ma na tele pea galuega na manaʻomia ona fai.

 I lenā taimi na ma masani ai ma Mercedes, o se tuafafine talavou ma maelega na auauna o se paeonia faapito. O ia o se tuafafine lotomaulalo ma e naunau e talaʻi i so o se tagata i le tele e mafai ai. O ia foʻi o se tagata e matuā agalelei ma limafoaʻi, o ni uiga na pele ai o ia iā te aʻu. Na ma feoaʻi ma na ma faaipoipo i le tausaga na sosoo ai. O se matuā faamanuiaga iā te aʻu le faaipoipo atu iā Mercedes.

O maʻua ma Mercedes ina ua uma la ma faaipoipoga

 I ni nai masina mulimuli ane ai, na valaaulia ai i maʻua e auauna i le galuega femalagaaʻi. E ma te asiasi i faapotopotoga eseese i vaiaso taʻitasi, auai faatasi ma uso i sauniga ma le talaʻiga. E tele faapotopotoga fou na iai i Sepania ma na manaʻomia e le ʻauuso le fesoasoani ma faalaeiauga. E mo sina taimi, na ou maua ai le faaeaga e galue tausavali ai i le ofisa faalilolilo o Molimau a Ieova i Barcelona e fesoasoani ai i galuega i inā.

 I le 1967, na pasia ai e le malo le tulafono e saʻoloto ai tagatānuu uma o Sepania e auai i a latou tapuaʻiga. O lea i le 1970, na aloaʻia faaletulafono ai Molimau a Ieova. Ua mafai nei ona saʻoloto e feiloaʻi i Maota mo Sauniga, ma na tatala aloaʻia ai se ofisa o le lālā.

O Tofiga Fou i le Auaunaga i le Atua

 I le 1971, na valaaulia ai i maʻua e auauna faataimi atoa i le ofisa fou o le lālā i Barcelona. Ae i le tausaga na sosoo ai, na tō ai Mercedes ma fanauina ai se ma tama teine aulelei e igoa iā Abigail. Na ma tuua loa le ma auaunaga i le Peteli, ae uaʻi atu i le ma faaeaga fou o le tausia o le ma tama teine.

 Ina ua avea Abigail ma talavou, na talosaga mai le ofisa o le lālā pe mafai ona ma toe auai i le galuega femalagaaʻi. Na muamua lava ona ma tatalo e faatatau i le mataupu, ona ma fesili atu lea i uso taʻumatuaina mo se fautuaga. Na faapea mai se tasi toeaina: “Jesús, afai ua latou toe manaʻomia oe i le galuega femalagaaʻi, e tatau la ona e talia.” Ua toe amata se isi vala fou o o ma olaga. I le taimi muamua, na ma asiasi ai i faapotopotoga i le vaipanoa e latalata i lo matou fale ina ia mafai pea ona tausia Abigail. Ae ina ua matua Abigail ma mafai ona ola na o ia, na mafai loa ona faalautele atu la ma auaunaga faapitoa faataimi atoa.

 E 23 tausaga na ma auauna ai i le galuega femalagaaʻi. Na ou matuā olioli i lenā faaeaga, ma na ou maua ai le avanoa e faasoa atu ai mea na tutupu i loʻu olaga e faalaeiau ai talavou. Na iai le taimi na avea ai aʻu ma faiaʻoga i le aʻoga mo toeaina ma tagata talaʻi faataimi atoa, ma na ma nonofo ai i le Peteli i Madrid. E pe ā ma le 3 kilomita (2 maila) mai i le Peteli e iai le Jarama River lea na ou papatiso ai i le 1955. Na lilo i manatu ou te toe foʻi mai i lenei vaipanoa i le tele o tausaga mulimuli ane, ina ia fesoasoani i alii ma tamaʻitaʻi talavou mo isi faaeaga e sili atu i le auaunaga iā Ieova.

A o faagasolo se aʻoga faale-Tusi Paia

 Talu mai le 2013, na ma toe auauna ai o ni paeonia faapito. Ou te taʻutino atu e matuā lē faigofie ona faia fetuunaʻiga mai i le auauna i le galuega femalagaaʻi i le avea ma paeonia. Peitaʻi, o se suiga atamai e tusa ma o ma tulaga. E tele maʻi na ou maua ai e aofia ai ma se taotoga i loʻu fatu. Na ou faalagolago pea iā Ieova i lenā taimi, ma na faaauau pea lana tausiga iā te aʻu. I le 56 tausaga o la ma faaipoipoga, na lagolago ma le faamaoni laʻu avā o Mercedes iā te aʻu. O ia o se uō moni a o faatino oʻu tofiga i le auaunaga faataimi atoa.

 Ou te manatua pea taimi a o avea aʻu ma faiaʻoga. Na ou faaata pea foliga fiafia o nei talavou. O lo latou naunau na ou toe manatua ai taimi a o oʻu talavou ma maelega, ina ua amata laʻu auaunaga faataimi atoa. O le mea moni na manaʻomia ona ou onosaʻi i taimi e sili ona faigatā, ae na tele foʻi mea lelei na tutupu ai. E ui i le faigatā o luʻi na ou fesagaʻia, ae na ou aʻoaʻoina mai ai ni lesona tāua, ma o le lesona e sili ona tāua iā te aʻu o le lē faalagolago lea i loʻu lava malosi. O luʻi na ou fesagaʻia na ou iloa ai le malosi o le aao o Ieova, lea na faamalosia ai pea aʻu e oo lava i taimi na foliga mai ai ua leai soʻu faamoemoe.—Filipi 4:13.

O loo faaauau ona ma auauna faataimi atoa ma Mercedes

a O le paeonia faapito o se tagata e auauna faataimi atoa i le galuega talaʻi, ma e tauofo e galue i se vaipanoa e auina atu ai e le ofisa o le lālā o Molimau a Ieova, lea o loo iai le manaʻoga mo faiaʻoga o le Tusi Paia.

b O le telē o le sela na ou nofo ai mo le fitu masina, e fā mita faatafafā (43 futu faatafafā) ma e leai se falelētaʻua. Ou te moe i luga o le palapala ma e na o le tasi le palanikeke.

c O le taʻu “Don” o se igoa faaaloalo e ave i se tagata mai i atunuu e tautatala i le gagana Sepania, lea e muamua i o latou igoa tauvalaau.