Go na content

Go na table of contents

A Nyun-Grontapuvertaling fu 2013 na ini Ingrisitongo

A Nyun-Grontapuvertaling fu 2013 na ini Ingrisitongo

NA INI den yari di pasa, a Nyun-Grontapuvertaling kenki wan tu leisi. Ma a Nyun-Grontapuvertaling na ini Ingrisitongo di kon na doro na ini 2013, ben abi bun furu kenki. Fu eksempre, furu Bijbeltekst no abi someni wortu moro leki fosi. Wi kenki wan tu prenspari wortu na ini a Bijbel disi tu èn son kapitel skrifi leki puwema now. Fosi, na soso a bigi Bijbel ben abi futuwortu, ma now wan tu futuwortu di e tyari sani kon na krin de na ini a nyun Ingrisitongo Bijbel. Na ini na artikel disi, wi no man taki fu ala den kenki, ma meki wi go luku wan tu prenspariwan.

Sortu prenspari wortu kenki? Soleki fa wi ben taki na ini na artikel na fesi, dan wi kenki wortu soleki „Syeol”, „Hades” nanga „sili”. Boiti dati, omeni tra wortu de di wi e vertaal tra fasi now.

Fu eksempre, na presi fu „yayolibi”, wi e taki „du ogri sondro fu syen” now. Na so wan fasi sma kan frustan taki a Griki wortu di vertaal dyaso abi fu du nanga a syen fasi fa sma e tyari densrefi (Gal. 5:19). Fosi wi ben e taki „lobi bun-ati”, ma now wi e taki „bun-ati” fu di dati moro soifri. Nofo tron wi e gebroiki „bun-ati” makandra nanga wortu soleki „horibaka gi”, noso „du san yu pramisi”.Ps. 36:5; 89:1.

Fosi, wi ben gwenti vertaal son Hebrew wortu na wán fasi nomo, awinsi na ini sortu tekst a wortu ben de. Ma now wi e luku den tra tekst na ini a kapitel fu man sabi fa wi musu vertaal son wortu. Fu eksempre, a Hebrew wortu olam, di wi ben gwenti vertaal nanga „ten di no skotu”, wani taki „bun langa kaba”, „fu têgo” noso „fu ala ten”. Luku fa a wortu disi vertaal na ini tekst soleki Psalm 90:2 nanga Mika 5:2.

Na ini Bijbel, a Hebrew nanga Griki wortu di vertaal nanga „siri” abi fu du nanga siri di sma e prani noso a wani taki „pikin” noso „bakapikin”. Na ala presi pe a wortu disi ben de fosi, wi ben e vertaal en nanga „siri” na ini a Nyun-Grontapuvertaling. Wan fu den presi dati na Genesis 3:15. Ma na ini Ingrisitongo, sma no e gebroiki a wortu „siri” moro te den e taki fu „pikin” noso „bakapikin”. Dati meki na Genesis 3:15 èn na den tra tekst di abi fu du nanga a tori disi, a nyun Bijbel vertaal a wortu disi leki „pikin” (Openb. 12:17). Na son tekst a vertaal leki „bakapikin” (Gen. 22:17, 18). Na tra presi pe a wortu disi de, wi luku den tra tekst na ini a kapitel fu man sabi fa wi musu vertaal en.Gen. 1:11; Ps. 22:30; Yes. 57:3.

Fu san ede wi kenki furu wortu di wi ben gwenti vertaal leki fa a ben de na ini Hebrewtongo noso Grikitongo? A pisi di nen „Moro sani” (Appendix A1) na ini a nyun Bijbel, e taki dati wan bun Bijbelvertaling e „vertaal den wortu soifri, so taki ala sma kan frustan wantewante san a e leisi, na presi fu vertaal na wan fasi di sma no man frustan na ini den tongo”. Efu son wortu na ini Hebrewtongo noso Grikitongo krin kaba na ini wan tra tongo, dan den brada no e fruklari den wortu dati moro te den e vertaal. Fu eksempre, na ini furu tongo sma e frustan san den wortu „ondrosuku . . . na ati fu sma” na ini Openbaring 2:23 wani taki. Ma a tekst disi e taki tu dati Yesus e „ondrosuku den niri”. Fu di sma kan denki taki wi e taki fu trutru niri, meki a vertaal now nanga „den moro dipi prakseri”. Na so ala sma kan frustan san a Griki wortu disi wani taki. Luku wan tra eksempre. Na ini Hebrewtongo, Deuteronomium 32:14 e taki fu „a fatu fu a niri fu tarwe”. Ma now a pisi disi vertaal nanga den wortu „a moro bun aleisi”. Na dati wi du tu nanga den wortu „mi mofobuba no besnèi” na ini Eksodes 6:12. Fu di furu sma no man frustan den wortu disi, meki wi vertaal en now nanga „mi no man taki bun srefi”.

Fu san ede wi vertaal „manpikin fu Israel” noso „boi di no abi papa” now nanga „Israelsma” noso „pikin di no abi papa”? Na ini Hebrewtongo, den e taki son wortu na so wan fasi taki yu man sabi o ten a abi fu du nanga wan mansma noso nanga wan umasma. Ma son leisi den e gebroiki a wán wortu gi mansma nanga umasma. Fu eksempre, na ini son kapitel yu kan si te den wortu „manpikin fu Israel” abi fu du nanga mansma èn nanga umasma. Na den presi dati wi e vertaal den wortu disi now nanga „den Israelsma” noso nanga „bakapikin fu Israel”.Eks. 1:7; 35:29; 2 Kow. 8:12.

A Nyun-Grontapuvertaling ben du wan srefi sortu sani kaba na Genesis 3:16. Drape wi ben vertaal a Hebrew wortu gi „manpikin”, nanga „pikin”. Dati meki na Eksodes 22:24 a srefi wortu dati vertaal now nanga „pikin”. A tekst e taki: „Den pikin [Hebrewtongo, „manpikin”] fu unu no o abi papa.” A srefi sani disi wi du tu na tra tekst. Drape wi vertaal den wortu „manpikin di no abi papa”, nanga „pikin di no abi papa” (Deut. 10:18; Yob 6:27). Na so a Griki Septuaginta e vertaal en tu. Dati meki wi vertaal den wortu „den dei fu yu leki yonkuman” na Preikiman 12:1 now nanga „yu yongu yari”.

Fu san ede wi vertaal furu Hebrew wortu na wan moro makriki fasi now? Na ini Hebrewtongo, yu abi tu wortu di e sori o ten wan sani e pasa. A wán wortu e sori taki a sani no kaba ete, noso taki a e go doro. A tra wortu e sori taki a sani pasa kaba. Fosi, a Nyun-Grontapuvertaling ben vertaal den sortu Hebrew wortu disi nanga „go moro fara” noso nanga „go doro” fu sori taki wan sani ben e go doro ete noso taki a ben e pasa ibri tron baka. * Tra wortu leki „seiker”, „musu”, „iya” nanga „trutru” wi ben gwenti gebroiki fu sori taki wan sani pasa kaba.

Na ini a nyun Bijbel wi no e gebroiki den sortu wortu disi moro, boiti te a de fanowdu. Fu eksempre, na Genesis 1:3 a no de fanowdu fu gebroiki wortu di e sori taki Gado taki wan sani ibri tron baka. Sobun, na ini a nyun Bijbel wi skrifi now: „Gado taki: ’Meki leti kon de.’” Ma na Genesis 3:9 a de krin taki Yehovah tan kari Adam ibri tron baka. Dati meki wi e vertaal a pisi disi ete nanga: „Gado tan kari.” Furu fu den sortu Hebrew wortu disi vertaal na wan makriki fasi now, so taki wi kan si wantewante san e pasa, na presi fu luku fa a Hebrewtongo taki sani. Disi e sori wi tu taki a Hebrewtongo no e taki sani langabere.

Moro kapitel skrifi now leki puwema soleki fa den ben skrifi na ini Hebrewtongo

Fu san ede moro kapitel skrifi leki puwema now? Furu pisi fu Bijbel ben skrifi leki puwema fosi. Na ini furu puwema fu a ten disi, den wortu na a kaba fu den zin gersi makandra. Ma te sma ben e skrifi puwema na ini Hebrewtongo, dan den ben skrifi den zin na so wan fasi taki den ben fiti na makandra noso taki den ben de kontrari fu makandra.

Na ini a Nyun-Grontapuvertaling, den vers na ini den buku Yob nanga Psalm ben seti na so wan fasi taki sma ben kan si taki fosi den buku disi ben de fu leisi noso fu singi gi sma. Na a fasi disi sma ben skrifi puwema fu yepi den poti prakseri na prenspari tori èn fu man memre sani. Na ini a nyun Bijbel, den buku Odo, Singi fu Salomo nanga furu kapitel fu den profeiti buku seti now leki puwema tu fu di na so den ben skrifi fosi. Na so yu kan si sortu zin na ini wan vers e fiti na makandra, noso sortuwan de kontrari fu makandra. Fu eksempre, na ini ibri zin fu Yesaya 24:2 yu kan si fa wan sani de kontrari fu wan tra sani. Boiti dati, a wán zin na ini a vers disi abi fu du nanga a trawan fu sori taki nowan sma man wai pasi gi a krutu fu Gado. Te wan sma man frustan taki den pisi disi na puwema, dan a o si taki a no gewoon den Bijbel skrifiman ben e taki a srefi sani ibri leisi baka, ma taki na a boskopu fu Gado den ben fruteri leki wan puwema.

A no ala ten yu man si krin te wan sani na ini Hebrewtongo skrifi leki wan tori di sma e fruteri noso leki wan puwema. Dati meki na ini furu Bijbel di sma vertaal, yu no e si krin sortu pisi na puwema èn sortu pisi a no puwema. Sma di e vertaal musu ondrosuku finifini sortu vers den musu vertaal leki puwema. Son vers skrifi leki puwema, aladi a de wan tori di wan sma e fruteri. Na ini den sortu vers disi den e gebroiki agersitori fu tyari wan sani kon na krin.

Wan tra nyun sani, na taki na a bigin fu ibri Bijbel buku, wan pisi de di e sori sortu tori de fu feni na ini a buku dati. Disi e yepi sma fu sabi suma e taki wan sani na ini a buku Singi fu Salomo.

Fa den owruten Hebrew noso Griki dokumenti yepi wi fu meki a nyun Ingrisitongo Bijbel? Di den brada meki a Nyun-Grontapuvertaling, den gebroiki den Hebrew dokumenti fu den Masoreetsma èn den Griki dokumenti fu Westcott nanga Hort. Ma na ini den yari di pasa, den ondrosuku owruten Bijbel dokumenti moro fini èn dati yepi den fu kon frustan son Bijbeltekst moro bun. Boiti dati, moro sma man kon sabi now san skrifi na ini den Dede Se Lolo èn sabiman ondrosuku moro Grikitongo dokumenti. Na so den ben man feni nyun buweisi di den poti tapu computer so taki a moro makriki fu ondrosuku san na a difrenti na mindri den dokumenti disi. Disi yepi den fu sabi sortuwan fu den e horibaka gi den Hebrew nanga den Griki dokumenti di den gebroiki fu vertaal Bijbel. A komte di vertaal a Nyun-Grontapu Bijbel gebroiki ala den dokumenti disi fu ondrosuku son tekst. Fu dati ede son sani na ini den tekst disi kenki.

Fu eksempre, na ini a Griki Septuaginta, a tekst fu 2 Samuel 13:21 e taki: „Ma David no ben wani hati den firi fu en manpikin Amon. A ben lobi Amon fu di a ben de a fosi pikin fu en.” Fosi, a Nyun-Grontapuvertaling no ben abi a pisi disi fu di a no ben de na ini den buku fu den Masoreetsma. Ma di den brada ondrosuku den Dede Se Lolo, den kon si taki a pisi fu a vers disi de na ini. Dati meki den poti en na ini a nyun Bijbel. Na so wi kon si tu taki Gado nen ben musu poti na ete feifi presi na ini a Fosi buku fu Samuel. Di den brada ondrosuku den Grikitongo dokumenti, den kon si tu taki a fosi pisi fu Mateyus 21:29-31 musu kenki nanga a lasti pisi. Sobun, di den brada kenki sonwan fu den tekst, den no gebroiki soso wán Grikitongo dokumenti, ma den feni nofo buweisi na ini tra dokumenti di den ondrosuku.

Wi luku soso wan tu fu den kenki di de na ini a Nyun-Grontapuvertaling na ini Ingrisitongo. Furu sma e si a Bijbel disi leki wan kado fu a Gado di e taki nanga libisma. Den kenki disi e yepi den sma disi fu prisiri moro te den e leisi a Bijbel, èn den e frustan en moro bun.

^ paragraaf 10 Luku a Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift—met studieverwijzingen, Appendix 3C „Hebreeuwse werkwoorden die aanduiden dat een handeling voortduurt of aan de gang is.”