Go na content

Go na table of contents

ONDROFENITORI

Wi kisi blesi fu di wi horidoro

Wi kisi blesi fu di wi horidoro

„YU NA wan ogri-ati papa,” na so a KGB skowtu taigi mi. * „Yu gowe libi yu frow di de nanga bere èn a pikin meisje fu yu. Suma o sorgu gi den? Drai baka gi a bribi fu yu dan yu kan go na oso!” Mi piki en: „Mi no gowe libi mi osofamiri. Na unu e hori mi dyaso! Èn san mi du?” A skowtu piki mi nanga atibron: „Yu na wan Kotoigi èn wan moro bigi ogri no de.”

A sani disi pasa nanga mi na ini 1959 di mi ben de na strafu-oso na ini a foto Irkutsk na ini Rosiakondre. Meki mi fruteri unu fu san ede mi nanga mi frow Maria ben de srekasreka fu ’pina fu di wi ben du san bun’. Mi o fruteri unu tu fa wi kisi blesi fu di wi tan gi yesi na Gado.​—1 Petr. 3:13, 14.

Mi gebore na ini 1933 na ini a dorpu Zolotniki na Ukraini. Na ini 1937, mi tante nanga a masra fu en di ben de Yehovah Kotoigi, kon fu Fransikondre fu kon luku wi. Di den gowe den libi den buku Regeering (Tirimakti) nanga Bevrijding (Frulusu) di a Waktitoren Genootschap tyari kon na doro. Di mi papa leisi den buku dati, dan a bigin bribi baka na ini Gado. A sari fu taki dati na ini 1939 a kon siki seryusu. Ma fosi a dede a taigi mi mama: „Disi na a tru anbegi. Meki den pikin kon sabi en.”

SIBERIA​—WAN NYUN KONTREN FU PREIKI

Na ini april 1951, lanti bigin seni Kotoigi fu den kondre na a west-sei fu a Sovyet-Unie go na Siberia. Den no ben mag komoto drape moro. Mi, mi mama, nanga mi pikin brada Grigory, ben musu gowe libi Ukraini. Wi ben musu rèi sowan 6000 kilometer nanga loko. Te fu kaba wi doro na ini a foto Tulun na ini Siberia. Tu wiki baka dati, mi bigi brada Bogdan, doro na ini wan strafuman-kampu krosibei fu a foto Angarsk. A ben musu koti 25 yari strafu na ini a strafuman-kampu.

Mi mama, Grigory, nanga mi ben e preiki na ini den dorpu lontu Tulun, ma wi ben musu preiki nanga koni. Fu eksempre, wi ben e aksi den sma: „Un sabi sma di wani seri wan kaw?” Te wi ben feni wan sma di ben wani seri wan kaw, dan wi ben e fruteri den fa a kaw ben meki na wan tumusi moi fasi. Fosi yu denki, wi ben e taki fu a Mekiman. Na a ten dati, wan koranti skrifi taki den Kotoigi ben e du neleki den ben wani bai kaw, ma na skapu den ben e suku! Èn wi feni sma tu di ben de leki skapu. Wi ben lobi studeri Bijbel nanga den sma fu a kontren dati di ben abi sakafasi èn di ben lobi gi sma wan switikon. Na ini a ten disi wan gemeente de na ini Tulun di abi moro leki 100 preikiman.

MARIA E KISI TESI

Mi frow Maria kon sabi den tru leri fu Bijbel na ini Ukraini, na a ten di a Di Fu Tu Grontapufeti ben de fayafaya. Di a ben abi 18 yari, dan wan KGB skowtu bigin fruferi en, fu di a ben wani abi seks nanga en. Ma Maria sori en krin taki a no ben o du dati. Wan dei, di a kon na oso, a si taki a man disi ben e didon na tapu en bedi. Ne Maria lon gowe. A skowtu ati bron so te taki a taigi en taki a ben o meki den poti en na strafu-oso, fu di a ben de wan Kotoigi. Na dati pasa tu na ini 1952 di Maria kisi tin yari strafu. A ben e firi leki Yosef di sma ben poti na strafu-oso, fu di a no ben wani trangayesi Yehovah (Gen. 39:12, 20). A man di rèi Maria fu a krutubangi go na strafu-oso taigi en: „Yu no musu frede. Furu sma di e go na strafu-oso e drai kon baka sondro taki den lasi lespeki gi densrefi.” Den wortu dati ben de wan deki-ati gi Maria.

Fu 1952 te go miti 1956, Maria ben musu wroko na ini wan strafuman-kampu krosibei fu a foto Gorkiy (now a nen Nizhniy Novgorod) na ini Rosiakondre. A ben musu rutu bon puru awansi a weer ben kowru srefisrefi. En skin ben kon swaki, ma na ini 1956 den lusu en èn a teki pasi go na Tulun.

MI DE FARAWE FU MI WEFI NANGA MI PIKIN

Di wan brada na ini Tulun taigi mi taki wan sisa ben e kon, dan mi rèi mi baisigri fu go miti en na a bushalte. Mi ben wani yepi en nanga den tas fu en. Di mi miti Maria, dan mi ben lobi en wantewante. Mi ben musu du furu muiti fu meki a kon lobi mi, ma te fu kaba mi wini en ati. Wi trow na ini 1957. Wan yari baka dati, wi umapikin Irina gebore. Mi ben de so koloku, ma na ini 1959 skowtu hori mi fu di mi ben e druk den buku fu wi. Mi ben musu koti wan afu yari strafu èn den poti mi wawan na ini wan strafu-oso kamra. Fu no lasi-ati na a ten dati, mi ben e begi doronomo, mi ben e singi Kownukondre singi èn mi ben e prakseri fa mi ben o preiki a bun nyunsu te den ben lusu mi.

Na ini 1962, di mi ben e libi na ini wan strafuman-kampu

Di mi ben de na strafu-oso, dan wan fu den skowtu di ben e poti wan lo aksi gi mi, bari gi mi: „Wan fu den dei disi wi o trapu un kiri leki moisimoisi!” Mi piki en: „Yesus taki dati a bun nyunsu fu a Kownukondre o preiki na ala kondre èn nowan sma kan tapu pasi gi en.” Ne a skowtu pruberi wan tra sani fu meki mi drai baka gi a bribi fu mi, soleki fa mi ben taki na a bigin. Di nowan fu den sani disi wroko, den gi mi seibi yari strafu na ini wan strafuman-kampu krosibei fu a foto Saransk. Di mi ben de na pasi fu go na a strafuman-kampu, dan mi kon sabi taki a di fu tu meisje fu mi di nen Olga, gebore. Aladi mi frow nanga den umapikin fu mi ben de farawe, toku a ben de wan trowstu gi mi fu sabi taki mi nanga Maria tan gi yesi na Yehovah.

Maria makandra nanga Olga nanga Irina, den meisje fu wi na ini 1965

Wán leisi wan yari, Maria ben e kon luku mi na ini Saransk, aladi a ben e teki 12 dei go-kon fu Tulun go drape. Ibri yari a ben e tyari nyun susu kon gi mi. Na ini den hak fu den susu a ben e kibri kopi fu wan tu nyun Waktitoren. Wan fu den yari mi ben breiti srefisrefi taki Maria ben kon fu di a tyari den tu pikin meisje fu wi kon nanga en. Prakseri fa mi ben firi di mi si den èn fa a ben switi fu de nanga den!

WI GO NA TRA PRESI ÈN WI KISI TRA PROBLEMA

Na ini 1966, mi komoto na ini a strafuman-kampu èn mi nanga mi osofamiri froisi go na a foto Armavir, krosibei fu a Blaka Se. Drape den boi fu wi, Yaroslav nanga Pavel gebore.

A no teki langa baka dati di den KGB skowtu bigin broko kon na ini wi oso fu suku den buku fu wi. Den suku ala sei, srefi na ini a grasi di den kaw ben musu nyan. Wan leisi, a ben faya so te taki den skowtu ben e sweti èn den krosi ben kon doti srefi. Maria ben e sari den man, fu di a ben sabi taki na den wroko den ben e du nomo. A gi den wan sani fu dringi èn a tyari wan bosro, wan koba watra, nanga wasiduku kon gi den so taki den ben kan krin densrefi. Bakaten, di wan fu den heihei KGB skowtu doro, dan den fruteri en fa un ben sori switifasi gi den. Di den gowe, dan a heihei skowtu disi lafu nanga wi èn a taki wi odi. Wi ben breiti fu si sortu bun bakapisi a kan abi te wi e pruberi fu „tan du bun fu kan wini na ogri”.​—Rom. 12:21.

Aladi den skowtu ben e kon suku sani na wi oso ala yuru, toku wi tan preiki na ini Armavir. Wi yepi tu fu tranga wan pikin grupu preikiman na ini a foto Kurganinsk di ben de krosibei fu pe wi ben e tan. A e gi mi prisiri fu sabi taki tide na a dei siksi gemeente de na ini Armavir èn fo na ini Kurganinsk.

Na ini den yari di pasa, wi no ben e dini Yehovah ala ten soleki fa wi ben musu du dati. Ma wi de nanga tangi taki Yehovah gebroiki reti-ati brada fu gi wi piri-ai èn fu tranga a bribi fu wi (Ps. 130:3). A ben de wan hebi tesi gi wi di KGB skowtu bigin moksi nanga a gemeente aladi den ben e du neleki den na futuboi fu Yehovah. Den ben du neleki den ben de fayafaya na ini a bribi èn den ben e teki prati srefi na a preikiwroko. Sonwan fu den kisi frantwortu na ini a gemeente. Ma te fu kaba, wi kon sabi suma na den.

Na ini 1978, di Maria ben abi 45 yari, a kon de nanga bere baka. Fu di a ben e siki na en ati, meki den datra ben frede taki a ben o dede. Dati meki den taigi en taki a ben o moro bun efu a puru a bere. Maria weigri fu du dati. A sani disi meki taki sonwan fu den datra ben e waka na en baka na ini a heri ati-oso fu di den ben wani spoiti wan dresi na ini en skin, so taki a ben kan lasi a bere. Fu di Maria no ben wani taki ogri miti a pikin na ini en bere, meki a lowe komoto na ini na ati-oso.

Den KGB skowtu taigi wi fu komoto na ini a foto. Wi froisi go na wan dorpu krosibei fu Tallinn na ini Estkondre, di ben de wan pisi fu a Sovyet-Unie. Tra fasi leki san den datra ben taki, Maria kisi wan gosontu boi di nen Vitaly.

Bakaten, wi froisi gowe libi Estkondre fu go tan na ini a dorpu Nezlobnaya na a zuidsei fu Rosiakondre. Wi ben e preiki nanga koni na ini den foto krosibei fu a foto fu wi, pe sma ben e kon fu rostu èn fu kisi densrefi baka. Den ben e kon drape gi a gosontu fu den, ma den ben e gowe nanga a howpu fu kisi têgo libi!

WI E LERI DEN PIKIN FU WI FU LOBI YEHOVAH

Wi pruberi fu leri den boi nanga den meisje fu wi fu kon abi lobi gi Yehovah èn fu kon abi na angri fu dini en. Wi ben gwenti kari brada nanga sisa kon na wi oso di ben de wan bun eksempre gi wi pikin. Wan fu den sma dati na mi brada Grigory di ben e dini leki kring-opziener fu 1970 te go miti 1995. Wi alamala ben lobi te a ben e kon na wi fu di a ben de nanga prisiri ala ten èn a ben lobi lafu. Te sma ben e kon luku wi, dan wi ben e prei sani di abi fu du nanga Bijbel èn na so den pikin fu wi kon lobi den owruten Bijbel tori.

Den manpikin fu wi nanga den wefi.

Na bakasei, fu a kruktu-anusei go na a reti-anusei: Yaroslav, Pavel, Jr., Vitaly

Na fesisei: Alyona, Raya, Svetlana

Na ini 1987, Yaroslav, a boi fu wi, froisi go na a foto Riga na ini Latvia, pe a ben man preiki moro fri. Ma di a weigri fu go na ini a legre, dan a kisi wan nanga afu yari strafu èn a koti a strafu disi na ini neigi difrenti strafu-oso. Den sani di mi ben fruteri en fu a ten di mi ben de na strafu-oso yepi en fu horidoro. Bakaten, a bigin dini leki pionier. Na ini 1990, Pavel, a boi fu wi di ben abi 19 yari na a ten dati, ben wani go pionier na Sakhalin èilanti, na a noordsei fu Yapan. Na a bigin, wi no ben wani taki a go. Tutenti preikiman nomo ben de tapu a heri èilanti èn wi ben e libi moro leki 9000 kilometer fu drape. Ma te fu kaba wi gi en primisi fu go èn dati ben de wan bun bosroiti. Den sma drape ben e arki a Kownukondre boskopu. Baka wan tu yari nomo, aiti gemeente ben de tapu na èilanti. Pavel tan dini na Sakhalin teleki 1995. Na a ten dati, Vitaly wawan, a moro yongu boi fu wi ben de ete nanga wi. Sensi di a ben pikin a ben lobi leisi Bijbel. Di a ben abi 14 yari, a bigin pionier èn mi pionier tu yari makandra nanga en. Dati ben de wan switi ten. Di Vitaly ben abi 19 yari, dan a libi oso fu go dini leki spesrutu pionier.

Na ini 1952, wan KGB skowtu ben taigi Maria: „Drai baka gi a bribi fu yu noso yu o abi fu koti tin yari strafu. Te den o lusu yu, yu o owru èn yu o de yu wawan.” Ma sani waka heri tra fasi. Wi ben firi a lobi fu wi Gado, Yehovah, fu den pikin fu wi, èn fu den someni sma di wi ben man yepi fu kon na ini a tru anbegi. Mi nanga Maria ben kan go na den presi pe den pikin fu wi ben e pionier. A ben gi wi prisiri fu si fa den sma di den pikin fu wi ben yepi fu kon sabi Yehovah ben de nanga tangi.

MI E TAKI YEHOVAH TANGI GI A BUN-ATI FU EN

Na ini 1991, lanti gi Yehovah Kotoigi a reti fu du a wroko fu den. A bosroiti dati meki taki wi bigin preiki nanga moro faya. A gemeente fu wi bai wan bus srefi so taki wi ben kan go preiki ibri satra noso sonde na ini den foto nanga dorpu di ben de krosibei.

Mi nanga mi frow na ini 2011

Mi breiti taki Yaroslav nanga en wefi Alyona, èn Pavel nanga en wefi Raya, e dini na Betel, èn taki Vitaly nanga en wefi Svetlana e du kringwroko. Irina, a bigi meisje fu wi e libi na ini Doisrikondre nanga en osofamiri. En masra Vladimir nanga den dri boi fu den e dini leki owruman. Olga, a tra umapikin fu wi e libi na ini Estkondre èn a gwenti bel mi. A sari fu taki dati mi lobi wefi, Maria, dede na ini 2014. Mi no man wakti fu si en baka te a kisi wan opobaka! Now mi e libi na ini a foto Belgorod, èn den brada dyaso na wan bigi yepi gi mi.

Ala den yari di mi dini Yehovah leri mi taki yu kan kisi problema son leisi te yu wani tan gi yesi na Yehovah. Ma a korostu firi di Yehovah e gi yu na wan blesi di warti moro iniwan sani. Den blesi di mi nanga Maria kisi fu di wi tai hori na Yehovah ben bigi moro leki san wi ben kan fruwakti oiti. Fosi a Sovyet-Unie fadon na ini 1991, sowan 40.000 Kotoigi nomo ben de drape. Na ini a ten disi, moro leki 400.000 preikiman de na ini den kondre di ben de wan pisi fu a Sovyet-Unie fosi! Now mi abi 83 yari, èn mi e dini ete leki owruman. Ala ten Yehovah gi mi a krakti fu horidoro. Iya, Yehovah blesi mi trutru.​—Ps. 13:5, 6.

^ paragraaf 4 KGB na a syatu fasi fa den e skrifi a nen fu den skowtu di ben e wroko kibrikibri gi lanti fu a Sovyet-Unie.