Go na content

Go na table of contents

 FA YU KAN ABI WAN KOLOKU OSOFAMIRI LIBI?

Fa fu libi nanga trawan te yu abi kwekipikin

Fa fu libi nanga trawan te yu abi kwekipikin

MARGARET, * WAN KWEKIMAMA NA INI AUSTRALIA: „A mama fu den pikin fu mi masra taigi den pikin taki den no musu arki mi te mi taigi den fu du wan sani, srefi te mi taigi den fu no frigiti fu bosro den tifi.” Margaret feni taki den sortu sani dati tyari prati kon na ini a trowlibi fu en.

Nofo tron osofamiri di abi kwekipikin e kisi fu du nanga fruferi situwâsi. * Furu kwekipapa noso mama musu seti sani nanga a papa noso a mama fu a pikin te den musu bosroiti o ten den kan kon luku a pikin, sortu trangaleri a pikin musu kisi, èn fa den o sorgu a pikin. Kande mati nanga famiriman musu meki muiti fu kon gwenti den nyun sma di kon na ini a famiri. Efu yu abi kwekipikin, dan luku fa a rai fu Bijbel kan yepi na osofamiri fu yu fu lusu den problema dati.

SITUWÂSI 1: A PAPA NOSO A MAMA FU A PIKIN

Judith, wan kwekimama na ini Namibia, e taki: „A mama fu den kwekipikin fu mi taigi den wan leisi taki mi a no den mama èn taki efu mi nanga den papa kisi pikin, dan den pikin dati no o de den brada nanga sisa. A sani disi di a taki hati mi, fu di mi lobi den kwekipikin fu mi neleki den na mi eigi pikin.”

Sabiman e agri taki son leisi a nyun patna no man feni en nanga a papa noso a mama fu a kwekipikin, èn a sani disi kan tyari prati kon. Nofo tron na a mama fu a pikin nanga a kwekimama abi a problema disi. San kan yepi den?

 Fa fu lusu a problema: No meki en tumusi muilek gi a papa noso a mama fu a pikin. Efu yu e pruberi fu tapu pasi gi a papa noso a mama fu bemui nanga en pikin, dan dati kan meki a pikin firi sari. * A papa nanga a mama fu a pikin, noso den sma ’di meki a kon de’, prenspari srefisrefi gi a pikin (Odo 23:22, 25). Ma efu yu e gi pasi taki a mama noso a papa fu a pikin e bemui tumusi na ini a libi fu unu, dan kande a nyun patna fu yu no o lobi a sani dati èn kande a o mandi. Du ala san yu man fu sorgu taki disi no pasa, ma pruberi fu taki krin nanga a papa noso a mama fu a pikin, so taki a sani disi no e tyari problema kon na ini yu trowlibi.

SANI DI PAPA NOSO MAMA KAN DU

  • Te yu e taki nanga a papa noso a mama fu yu kwekipikin, dan taki soso fu den pikin, èn pruberi fu no taki fu tra sani. Kande yu kan aksi en na wan lespeki fasi efu a kan feni wan fasti ten fu bèl a pikin te deiten. Nofo tron dati moro bun leki te den e bèl na iniwan yuru noso latilati na neti.

  • Efu den pikin fu yu no e tan nanga yu, dan kande yu kan bèl noso skrifi den fu man taki nanga den doronomo. Noso yu kan seni sms noso e-mail gi den (Deuteronomium 6:6, 7). Son papa nanga mama e gebroiki Skype srefi fu taki nanga a pikin fu den. Kande yu sa fruwondru fu si fa a sani disi kan yepi yu fu kon sabi moro bun sortu problema den pikin abi. Boiti dati, yu kan gi den bun rai di kan yepi den.

SANI DI KWEKIMAMA KAN DU

  • Sori a mama fu den kwekipikin taki yu no e pruberi fu teki a presi fu en. Na so yu kan sori en taki yu „e firi” gi en (1 Petrus 3:8). Efu den pikin fu en e tan na yu, dan fruteri en ten na ten fa a e go nanga den, èn taki moro furu fu den bun sani (Odo 16:24). Aksi en rai èn taigi en tangi te a e gi yu dati.

  • Te a mama fu den pikin de drape, dan no du neleki na yu na a mama fu den pikin. Beverly, wan kwekimama na ini Amerkankondre, e taki: „Di den kwekipikin fu mi ben pikin ete, dan den ben wani kari mi Mama. Mi taigi den taki den ben kan kari mi Mama te wi ben de na oso, ma den no ben musu du dati te den ben de na Jane, a mama fu den, noso na den famiri fu en. A sani disi meki taki mi nanga Jane ben man feni en moro bun nanga makandra. Fu taki en leti, bakaten mi nanga en ben e seti sani makandra te den pikin ben musu du sani na skoro noso te skoro ben e tyari den go koiri.”

Kande yu abi moro krakti tapu den pikin fu yu leki san yu ben denki

SANI DI KAN YEPI YU FU FENI EN MORO BUN NANGA A PAPA NANGA A MAMA FU YU KWEKIPIKIN

    Switifasi nanga lespeki e yepi ala ten

  • Noiti no taki takru fu a papa noso a mama na fesi yu pikin, awansi na yu kwekipikin. A makriki fu du dati, ma a sani disi no bun srefisrefi gi a pikin. Boiti dati, yu no sabi efu a pikin o fruteri baka san yu ben taki (Preikiman 10:20). Efu wan pikin e taigi yu leki kwekimama taki en mama kosi yu, dan poti prakseri na den firi fu a pikin. Kande yu kan taki wan sani soleki: „A e hati mi taki yu ben musu yere a sani dati. Yu mama e mandi nanga mi, èn son leisi te sma e mandi dan den e taki sani di no bun.”

  •   Pruberi fu taki nanga a mama fu a pikin efu unu kan gi a pikin a srefi sortu trangaleri. Efu dati no kan, dan fruteri den pikin fu san ede yu leki kwekimama e du sani tra fasi leki den eigi mama, ma du dati sondro fu krutu a mama. Luku a situwâsi disi:

    Kwekimama: Tim, yu kan anga yu wasiduku?

    Tim: Na mi mama oso wi e libi en na gron, dan en e anga en gi wi.

    Kwekimama (nanga atibron): We, na leri a leri yu fu kon leisi.

    A no ben o moro bun fu piki na a fasi disi?

    Kwekimama (na wan switi fasi): A bun. Ma dyaso, wisrefi e anga wi wasiduku.

  • No teki bosroiti fu du sani makandra nanga den pikin na a ten te den musu de makandra nanga den eigi mama (Mateyus 7:12). Efu yu no man kenki a sani di yu wani du, dan aksi a mama fu yu kwekipikin fu gi yu primisi, fosi yu taigi den pikin san yu wani du makandra nanga den.

PRUBERI FU DU DISI: Du den sani disi a tra leisi te yu e miti nanga a mama fu yu kwekipikin, noso nanga a nyun wefi fu yu masra:

  1. Luku en èn lafu nanga en. No soktu, no span yu fesi, èn no meki sker-ai.

  2. Kari a sma en nen te yu e taki en odi. Fu eksempre, taki, „Fa yu tan, Jane?”

  3. Taki tu nanga a sma te yu de na ini wan grupu.

SITUWÂSI 2: PIKIN DI BIGI KABA

Wan buku di nen Step Wars e sori fa wan mama e kragi taki en masra e teki a sei fu den bigi pikin fu en èn taki a e weigri fu si taki den pikin no e sori lespeki gi en. „Mi e atibron esi-esi”, na so a e taki. San yu kan du fu sorgu taki den pikin di bigi kaba no e pori a trowlibi fu yu?

Fa fu lusu a problema: Sori taki yu e frustan fa trawan e firi. Bijbel e taki: „Ibriwan sma no musu tan suku en eigi bun, ma a musu suku a bun fu trawan” (1 Korentesma 10:24). Pruberi fu frustan fa a tra sma e firi. Kwekipikin di bigi kaba ben kan frede taki a papa noso mama fu den no o lobi den moro. Noso den ben kan firi taki te den man feni en bun nanga a nyun patna fu den papa noso mama, dan a sa gersi leki den no lobi den famiri moro. Papa nanga mama ben kan broko den ede tu taki te den e krutu den pikin fu den, dan den pikin no o wani bemui nanga den moro.

Na presi taki yu e du ala sortu sani fu meki den kwekipikin fu yu lobi yu, a moro bun fu gi den pikin ten meki a lobi gro. Nofo tron a no bun fu pruberi fu dwengi wan sma fu sori lobi gi wi (Singi fu Salomo 8:4). Sobun, pruberi fu no fruwakti tumusi furu fu den kwekipikin fu yu.

No taki ala san yu e denki noso e firi, awansi den kwekipikin fu yu no e libi bun nanga yu (Odo 29:11). Te a no makriki srefisrefi gi yu fu hori yusrefi, dan a bun fu begi neleki fa Kownu David fu Israel ben du dati. A ben taki: „Mi e begi yu, Yehovah, poti wan waktiman gi mi mofo. Poti wan sma fu hori wakti na a doro fu mi mofobuba.”Psalm 141:3.

Efu yu e bosroiti fu libi na ini na oso pe den pikin gro kon bigi, dan a kan fruwondru yu fu si fa den lobi na oso dati ete. Pruberi fu no kenki tumusi  furu sani, spesrutu na ini den sribikamra. Kande yu kan bosroiti tu fu go tan na wan tra presi.

PRUBERI FU DU DISI: Efu den kwekipikin fu yu di bigi kaba e tan sori yu taki den no e lespeki yu, dan taigi a patna fu yu dati èn arki bun san a abi fu taki. No dwengi yu patna fu piri-ai gi den pikin. Na presi fu dati, pruberi fu frustan makandra. Te unu kon abi „wán denki” fu a situwâsi, dan unu kan wroko makandra fu tyari kenki kon.2 Korentesma 13:11.

Pruberi fu sori lobi gi ala den pikin na ini a famiri

SITUWÂSI 3: TRA FAMIRIMAN NANGA MATI

Marion, wan kwekimama na ini Kanada, e taki: „Mi papa nanga mama ben gwenti gi a boi fu mi kado, ma den no ben e gi den pikin fu mi masra. Wisrefi ben e bai kado gi den, ma son leisi wi no ben abi moni fu du dati.”

Fa fu lusu a problema: Poti a nyun osofamiri fu yu na a fosi presi. Taigi yu famiriman nanga mati taki a nyun osofamiri fu yu prenspari gi yu (1 Timoteyus 5:8). A tru taki yu no kan fruwakti taki den mati nanga famiriman fu yu o lobi den nyun sma na ini yu osofamiri wantewante. Ma yu kan aksi den fu sori switifasi gi den èn fu lespeki den. Taigi den taki efu den no e poti prakseri na den pikin èn efu den no e sori switifasi gi den, dan a sani dati kan hati den pikin trutru.

Efu yu abi wan nyun patna, dan gi a papa nanga a mama fu na owru patna fu yu okasi fu bumui nanga den granpikin fu den. Susan, wan mama na ini Ingrisikondre, e fruteri: „Di a masra fu mi dede, dan 18 mun baka dati mi trow baka. Ma a papa nanga mama fu mi fosi masra no ben lobi a nyun masra fu mi. A situwâsi kenki di wi poti moro prakseri na den. Wi ben e meki den pikin bèl den, èn wi ben e taigi den tangi gi a yepi di den ben e gi wi.”

PRUBERI FU DU DISI: Luku nanga sortu mati noso famiriman yu no man feni en so bun, èn taki nanga yu masra fu si san yu kan du fu kon feni en nanga a sma dati.

Tra famiriman nanga mati kan meki en muilek gi yu te yu abi kwekipikin. Ma te yu e fiti a rai fu Bijbel, dan yu osofamiri kan kisi den blesi disi di Bijbel e pramisi: „Na koni o bow wan osofamiri èn a koni fu man si sani krin o meki na osofamiri kon tranga.”Odo 24:3.

^ paragraaf 3 Wi kenki wan tu fu den nen.

^ paragraaf 4 Efu yu wani sabi moro fini fa fu du nanga tra problema, dan luku na Ontwaakt! fu april 2012, di nen „Gelukkige stiefgezinnen: Wat is hun geheim?” Yehovah Kotoigi tyari en kon na doro.

^ paragraaf 8 Ma efu a papa noso a mama fu yu kwekipikin e tapu skreki gi na osofamiri, dan yu musu luku san yu musu du moro fara fu kibri yu osofamiri.

AKSI YUSREFI DEN SANI DISI . . .

  • Fa mi kan feni en moro bun nanga a mama fu mi masra en pikin?

  • Fa wi kan yepi famiriman nanga mati fu luku bun taki den no e du hati sani nanga wi osofamiri?