Liham sa mga Taga-Efeso 5:1-33

5  Kaya tularan ninyo ang Diyos,+ bilang minamahal na mga anak,  at patuloy na magpakita ng pag-ibig,+ kung paanong inibig tayo ng Kristo+ at ibinigay ang sarili niya para sa atin bilang isang handog at hain,+ isang mabangong amoy sa Diyos.+  Huwag man lang mabanggit sa gitna ninyo ang seksuwal na imoralidad at lahat ng uri ng karumihan o kasakiman,+ dahil hindi iyan angkop sa mga taong banal.+  Hindi rin angkop sa inyo ang kahiya-hiyang paggawi, walang-saysay na usapan, at malaswang pagbibiro.+ Sa halip, magpasalamat kayo sa Diyos.+  Dahil alam ninyo at naiintindihan ninyo na ang taong imoral,+ marumi, o sakim,+ na katumbas ng sumasamba sa idolo, ay walang mamanahin sa Kaharian ng Kristo at ng Diyos.+  Matitikman ng mga masuwayin ang poot ng Diyos dahil sa gayong mga bagay, kaya huwag kayong magpalinlang sa walang-saysay na pangangatuwiran ng sinuman.  Huwag kayong makisali sa kanila;  dahil nasa kadiliman kayo noon, pero nasa liwanag na kayo ngayon+ at kaisa ng Panginoon.+ Patuloy kayong lumakad bilang mga anak ng liwanag,  dahil ang bunga ng liwanag ay binubuo ng bawat uri ng kabutihan, katuwiran, at katotohanan.+ 10  Patuloy na tiyakin kung ano ang kalugod-lugod+ sa Panginoon; 11  at huwag na kayong makibahagi sa walang-kabuluhang gawain nila na nauugnay sa kadiliman,+ kundi ilantad ninyo ang mga ito. 12  Dahil ang mga ginagawa nila sa lihim ay kahiya-hiyang mabanggit man lang. 13  Ang lahat ng bagay ay nailalantad* sa pamamagitan ng liwanag, kaya ang lahat ng nakalantad ay lumiliwanag.+ 14  Kaya naman sinasabi:* “Gumising ka, ikaw na natutulog, at mabuhay kang muli,+ at ang Kristo ay sisikat sa iyo.”+ 15  Kaya bantayan ninyong mabuti kung kumikilos kayo na gaya ng marunong at hindi gaya ng di-marunong; 16  gamitin ninyo sa pinakamabuting paraan ang oras ninyo,+ dahil napakasama na ng panahon. 17  Kaya huwag na kayong maging di-makatuwiran, kundi patuloy ninyong alamin kung ano ang kalooban ni Jehova.+ 18  Huwag din kayong magpakalasing sa alak,+ dahil umaakay ito sa masamang* pamumuhay; sa halip, patuloy ninyong pagsikapan na mapuspos ng espiritu. 19  Sama-samang* umawit ng mga salmo, papuri sa Diyos, at espirituwal na mga awit; umawit+ ng papuri kay Jehova+ mula sa inyong puso,+ 20  at laging magpasalamat+ sa ating Diyos* at Ama para sa lahat ng bagay sa ngalan ng ating Panginoong Jesu-Kristo.+ 21  Magpasakop kayo sa isa’t isa+ dahil sa takot kay Kristo. 22  Magpasakop ang asawang babae sa kaniyang asawang lalaki+ kung paanong nagpapasakop siya sa Panginoon, 23  dahil ang asawang lalaki ang ulo ng kaniyang asawang babae+ kung paanong ang Kristo ang ulo ng kongregasyon,+ na katawan niya, at siya ang tagapagligtas nito. 24  Ang totoo, kung paanong ang kongregasyon ay nagpapasakop sa Kristo, ang mga asawang babae rin ay dapat magpasakop sa kanilang asawang lalaki sa lahat ng bagay. 25  Mga asawang lalaki, patuloy na mahalin ang inyong asawang babae+ kung paanong inibig ng Kristo ang kongregasyon at ibinigay ang sarili niya para dito,+ 26  para mapabanal niya ito at malinis sa pamamagitan ng tubig, ang salita ng Diyos,+ 27  nang sa gayon, ang kongregasyon ay maging maganda sa paningin niya, walang batik o kulubot o anumang katulad ng mga ito,+ kundi banal at walang kapintasan.+ 28  Sa katulad na paraan, dapat mahalin ng mga asawang lalaki ang kanilang asawang babae na gaya ng sarili nilang katawan. Ang lalaking nagmamahal sa kaniyang asawang babae ay nagmamahal sa sarili niya, 29  dahil walang sinumang napopoot sa sarili niyang katawan, kundi pinakakain niya ito at inaalagaan, gaya ng ginagawa ng Kristo sa kongregasyon, 30  dahil tayo ay mga bahagi ng katawan niya.+ 31  “Dahil dito ay iiwan ng lalaki ang kaniyang ama at ina at mamumuhay kasama ng kaniyang asawang babae, at ang dalawa ay magiging isang laman.”+ 32  Napakahalaga ng sagradong lihim na ito.+ Ang sinasabi ko ay tungkol kay Kristo at sa kongregasyon.+ 33  Gayunman, mahalin ng bawat isa sa inyo ang kaniyang asawang babae+ gaya ng sarili niya; ang asawang babae naman ay dapat magkaroon ng matinding paggalang sa kaniyang asawang lalaki.+

Talababa

O “nasasaway.”
O posibleng “sinabi niya.”
O “magulong.”
O posibleng “Mag-isang.”
Lit., “sa Diyos.”

Study Notes

Kaya tularan ninyo ang Diyos: Sa naunang kabanata, tinalakay ni Pablo ang ilan sa mga katangian ng Diyos, gaya ng pagiging mabait, mapagmalasakit, at mapagpatawad. (Efe 4:32) Kaya nang simulan ni Pablo ang kabanatang ito sa salitang “kaya,” ipinapakita niya na makakatulong sa mga Kristiyano ang pagbubulay-bulay sa magagandang katangian ng Diyos para matularan nila siya, dahil siya ang pinakamahusay na huwaran. (Aw 103:12, 13; Isa 49:15; Efe 1:3, 7) Nang sabihin ni Pablo na dapat “tularan” ng mga Kristiyano ang Diyos, hindi ito nangangahulugang kailangan nila Siyang tularan nang eksakto, kundi “bilang minamahal na mga anak.” Hindi matutularan ng anak ang magulang niya nang eksaktong-eksakto. Pero kapag nagsisikap siya, siguradong mapapasaya niya ang magulang niya.—Ihambing ang Aw 147:11.

inibig tayo: Sa ilang manuskrito, “inibig kayo” ang mababasa dito, pero kung pagbabatayan ang iba pang mga manuskrito, matibay ang basehan ng saling ito.

para sa atin: Sa ilang manuskrito, “para sa inyo” ang mababasa dito, pero kung pagbabatayan ang iba pang mga manuskrito, matibay ang basehan ng saling ito.

seksuwal na imoralidad: Sa Bibliya, ang salitang Griego na por·neiʹa ay sumasaklaw sa lahat ng seksuwal na gawain na labag sa pamantayan ng Diyos. Ayon sa isang diksyunaryo, ang por·neiʹa ay tumutukoy sa “prostitusyon, karumihan, pakikiapid” at sumasaklaw sa “lahat ng uri ng bawal na pagtatalik.” Bukod sa prostitusyon, pangangalunya, at pagtatalik ng mga walang asawa, kasama rin dito ang homoseksuwal na mga gawain at pakikipagtalik sa hayop, na hinahatulan ng Kasulatan. (Lev 18:6, 22, 23; 20:15, 16; 1Co 6:9; tingnan sa Glosari.) Ipinakita ni Jesus na napakasama ng seksuwal na imoralidad, dahil inihanay niya ito sa pagpatay, pagnanakaw, at pamumusong.—Mat 15:19, 20; Mar 7:21-23.

kasakiman: O “kaimbutan.” Ang salitang Griego na ple·o·ne·xiʹa ay literal na nangangahulugang “magkaroon ng higit” at nagpapahiwatig ng di-nasasapatang kagustuhan na magkaroon ng higit pa. Ginamit din ang terminong Griegong ito sa Efe 4:19; 5:3. Pagkatapos banggitin ni Pablo ang “kasakiman” sa Col 3:5, idinagdag niya na ito ay “isang uri ng idolatriya.”

kasakiman: O “kaimbutan.” Ang salitang Griego na ple·o·ne·xiʹa ay literal na nangangahulugang “pagkakaroon ng higit” at tumutukoy sa di-masapatang pagnanasa. Ginamit din ang terminong ito sa Efe 4:19; 5:3. Sa Col 3:5, sinabi ni Pablo na ang “kasakiman” ay “isang uri ng idolatriya.”

kasakiman, na isang uri ng idolatriya: Ang salitang Griego na ple·o·ne·xiʹa, na isinalin ditong “kasakiman,” ay tumutukoy sa di-masapatang pagnanasa. (Tingnan ang study note sa Ro 1:29.) Ipinaliwanag ni Pablo na ang kasakiman ay matatawag na idolatriya dahil ginagawang diyos ng isang taong sakim ang bagay na gusto niyang makuha—mas mahalaga pa ito sa kaniya kaysa pagsamba niya kay Jehova at nakapokus siya sa pagkuha nito.—Tingnan ang study note sa Efe 5:5.

Huwag man lang mabanggit sa gitna ninyo: Katanggap-tanggap noon sa Efeso ang bulgar na pananalita at “malaswang pagbibiro.” (Efe 5:4) May malaswang pananalita na maririnig sa mga palabas sa teatro at sa relihiyosong mga kapistahan, gaya ng Thesmophoria, isang kapistahan na para sa diyosang Griego na si Demeter. Sinasabing napapatawa ng ganitong malalaswang pagbibiro ang diyosa. Sinasabi ni Pablo na hindi man lang dapat banggitin ng mga Kristiyano ang ganoong imoral na mga bagay, kaya lalo nang hindi sila dapat matuwa doon. Ang pananalitang Griego na ginamit dito ay puwede ring mangahulugan na hindi dapat gumawa ng imoralidad ang mga Kristiyano.—Efe 5:3-5.

seksuwal na imoralidad: Ang salitang Griego na por·neiʹa ay sumasaklaw sa lahat ng seksuwal na gawain na labag sa sinasabi ng Bibliya, kasama na ang pangangalunya, seksuwal na gawain sa pagitan ng mga hindi mag-asawa, pakikipagtalik sa kasekso, at iba pang malubhang kasalanang may kaugnayan sa pagtatalik.—Tingnan ang Glosari at study note sa Gal 5:19.

kasakiman: Ang salitang Griego na ple·o·ne·xiʹa ay nagpapahiwatig ng di-nasasapatang kagustuhan na magkaroon ng higit pa.—Tingnan ang study note sa Luc 12:15; Ro 1:29; Col 3:5.

seksuwal na imoralidad: Ang salitang Griego na por·neiʹa ay sumasaklaw sa lahat ng seksuwal na gawain na labag sa sinasabi ng Bibliya, kasama na ang pangangalunya, seksuwal na gawain sa pagitan ng mga hindi mag-asawa, pakikipagtalik sa kasekso, at iba pang malubhang kasalanang may kaugnayan sa pagtatalik.—Tingnan ang Glosari at study note sa Gal 5:19.

kasakiman: O “kaimbutan.” Ang salitang Griego na ple·o·ne·xiʹa ay literal na nangangahulugang “pagkakaroon ng higit” at tumutukoy sa di-masapatang pagnanasa. Ginamit din ang terminong ito sa Efe 4:19; 5:3. Sa Col 3:5, sinabi ni Pablo na ang “kasakiman” ay “isang uri ng idolatriya.”

taong imoral: Salin ito ng pangngalang Griego na porʹnos, na kaugnay ng pangngalang por·neiʹa (seksuwal na imoralidad).—Tingnan sa Glosari, “Seksuwal na imoralidad,” at study note sa Efe 5:3.

sakim, na katumbas ng sumasamba sa idolo: Ginagawang diyos ng isang taong sakim ang bagay na gusto niyang makuha dahil mas mahalaga pa ito sa kaniya kaysa pagsamba niya kay Jehova. Nakapokus siya sa pagkuha nito. (Ro 1:24, 25; Col 3:5) Karaniwan nang ang dahilan ng kasakiman ng tao ay pag-ibig sa pera at materyal na mga bagay, pero puwede ring pagkain at inumin, posisyon at awtoridad, pakikipagtalik, o anumang bagay na puwedeng makahadlang sa pagsamba niya kay Jehova.—Tingnan ang study note sa Ro 1:29.

Kaharian ng Kristo at ng Diyos: Sinasabi dito ni Pablo na parehong namamahala ang Diyos at si Kristo sa Kaharian. Si Jehova ang Kataas-taasang Tagapamahala sa buong uniberso dahil siya ang Diyos at Maylalang. (Aw 103:19; Isa 33:22; Gaw 4:24) Hindi mapapalitan si Jehova bilang Hari. (Aw 145:13) Pero kung minsan, binibigyan niya ang iba ng awtoridad at kapangyarihan. Binigyan ng Diyos ang Anak niyang si Kristo Jesus ng “awtoridad na mamahala, ng karangalan, at ng isang kaharian” para magawa ang kalooban Niya. (Dan 7:13, 14) Ang malaking kapangyarihan ni Kristo bilang Hari ay galing mismo sa Diyos na Jehova. (Mat 28:18) Kahit na ang lahat sa uniberso ay sakop ng pamamahala ng Kristo, mananatili siyang sakop ng kaniyang Ama at Diyos.—1Co 15:27, 28; Efe 1:20-22.

Anak ng: Sa Hebreo, Aramaiko, at Griego, ang pananalitang “(mga) anak ng” ay ginagamit para tukuyin ang isang tao na kilalá sa isang partikular na katangian o para ilarawan ang isang grupo ng tao. Halimbawa, sa Deu 3:18, ang literal na salin para sa “matatapang na lalaki,” o matatapang na mandirigma, ay “mga anak ng abilidad.” Sa Job 1:3, ang literal na salin para sa ekspresyong “taga-Silangan” ay “anak ng Silangan.” Ang ekspresyong ‘walang-kuwentang tao’ sa 1Sa 25:17 ay “anak ng belial” sa literal, o “anak ng kawalang-kabuluhan.” Sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, ginagamit ang mga ekspresyong “anak ng Kataas-taasan,” “anak ng liwanag at anak ng araw,” at “anak ng pagsuway” para tumukoy sa mga taong tumatahak sa isang partikular na landasin o kilalá sa isang partikular na katangian.—Luc 6:35; 1Te 5:5; Efe 2:2, tlb.

mga masuwayin: O “mga anak ng pagsuway.” Tingnan ang study note sa Gaw 4:36.

gaya ng marunong at hindi gaya ng di-marunong: Ang sinabing ito ni Pablo ay karugtong ng pagtalakay niya sa kung paano dapat ‘kumilos’ ang “mga anak ng liwanag.” (Efe 5:8) Dahil sa katotohanan sa Salita ng Diyos, nagkakaroon sila ng karunungan na di-hamak na nakahihigit sa sariling karunungan o sa karunungan ng sanlibutan na itinuturing ng Diyos na kamangmangan. (1Co 1:19, 20; 3:19) Ang matinding paggalang kay Jehova ang pundasyon ng makadiyos na karunungan. (Kaw 9:10) Pinapakilos nito ang mga Kristiyano na “patuloy [na] alamin kung ano ang kalooban ni Jehova.” Gustong-gusto nilang tiyakin “kung ano ang kalugod-lugod sa Panginoon.” Alam nilang kaunti na lang ang natitirang panahon. Kaya ibang-iba ang paglakad nila sa mga “di-marunong” at “di-makatuwiran.”—Efe 5:10, 15-17; Col 4:5.

gamitin ninyo sa pinakamabuting paraan ang oras ninyo: O “bilhin ninyo ang naaangkop na panahon.” Lumitaw rin ang ekspresyong ito sa Col 4:5. Kailangang magsakripisyo para masunod ang payong ito, dahil nangangahulugan ito na kailangang bawasan ng isa ang panahon niya sa ibang bagay na di-gaanong mahalaga para magamit niya ang oras niya sa espirituwal na mga gawain. Espesipiko ang tinutukoy dito ni Pablo na oras, o panahon. Nang panahong iyon, maganda ang kalagayan ng mga Kristiyano sa Efeso dahil malaya nilang naisasagawa ang kanilang ministeryong Kristiyano. Kaya pinasigla sila ni Pablo na huwag sayangin ang napakagandang panahong iyon, kundi samantalahin ito at gamitin sa pinakamabuting paraan.

kalooban ni Jehova: Kapag ginagamit sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, ang terminong Griego para sa “kalooban” (theʹle·ma) ay pinakamadalas na iniuugnay sa kalooban ng Diyos. (Mat 7:21; 12:50; Mar 3:35; Ro 12:2; 1Co 1:1; Heb 10:36; 1Pe 2:15; 4:2; 1Ju 2:17) Sa Septuagint, ang terminong Griego na theʹle·ma ay madalas na ginagamit na panumbas sa mga ekspresyong Hebreo para sa kalooban, o kagustuhan, ng Diyos, at makikita ito sa mga talata kung saan lumitaw ang pangalan ng Diyos. (Aw 40:8, 9 [39:9, 10, LXX]; 103:21 [102:21, LXX]; 143:9-11 [142:9-11, LXX]; Isa 44:24, 28; Jer 9:24 [9:23, LXX]; Mal 1:10) Ganiyan din ang pagkakagamit ni Jesus sa terminong ito sa panalangin niya sa kaniyang Ama sa Mat 26:42: “Mangyari nawa ang kalooban mo.”—Tingnan ang introduksiyon sa Ap. C3; Gaw 21:14.

kalooban ni Jehova: Tingnan ang study note sa Gaw 21:14 at introduksiyon sa Ap. C3; Efe 5:17.

Huwag . . . kayong magpakalasing sa alak: Sa babalang ito ni Pablo, iniugnay niya ang paglalasing sa terminong Griego para sa “magulong pamumuhay” (Efe 5:18, tlb.), dahil kapag nasobrahan sa pag-inom ng alak ang isa, kadalasan nang nawawalan siya ng kontrol sa sarili. Tamang-tama ang babalang ito sa mga taga-Efeso dahil may mga kapistahan doon para kay Dionysus (o Bacchus), ang diyos ng alak. Sa mga kapistahang iyon, hindi nawawala ang paglalasing, di-disenteng pagsasayaw, at kalaswaan.

masamang pamumuhay: Ang salitang Griego para dito, na lumitaw rin sa Tit 1:6 at 1Pe 4:4, ay puwede ring isaling “magulong pamumuhay” o “pagpapakasasa.” Ang kaugnay nitong salitang Griego ay ginamit sa Luc 15:13 (tingnan ang study note) para tumukoy sa pamumuhay ng alibughang anak.

masamang pamumuhay: O “maaksayang (iresponsableng) pamumuhay.” Ganiyan ang pagkakagamit ng kaugnay na salitang Griego sa Efe 5:18; Tit 1:6; 1Pe 4:4. Dahil ang salitang Griegong ito ay puwede ring tumukoy sa pagiging magastos o maaksaya, ang ilustrasyong ito ay tinawag na “ang alibughang (maaksayang) anak.”

pagkatapos umawit ng mga papuri: O “pagkatapos umawit ng mga himno (salmo).” Ayon sa tradisyon ng mga Judio, ang una sa mga Salmong Hallel (113, 114) ay inaawit, o binibigkas, sa panahong kinakain ang hapunan ng Paskuwa; ang ikalawang bahagi naman, na binubuo ng apat na salmo, (115-118) ay sa pagtatapos nito. Ang ikalawang bahagi ay naglalaman ng ilang hula tungkol sa Mesiyas. Ang Aw 118 ay nagsisimula at nagtatapos sa ganitong pananalita: “Magpasalamat kayo kay Jehova, dahil siya ay mabuti; ang kaniyang tapat na pag-ibig ay walang hanggan.” (Aw 118:1, 29) Malamang na ito ang huling papuri ni Jesus na inawit niya kasama ang tapat na mga apostol niya sa gabi bago siya mamatay.

mga salmo, papuri sa Diyos, at espirituwal na mga awit: Naging bahagi rin ng pagsamba ng unang-siglong mga Kristiyano ang pag-awit ng papuri kay Jehova. Ang salitang Griego para sa “salmo” (psal·mosʹ), na ginamit din sa Luc 20:42; 24:44; at Gaw 13:33, ay tumutukoy sa mga awit sa Hebreong Kasulatan. Pero may mga nagawa ring awit ang mga Kristiyano noon—mga “papuri sa Diyos,” o himno, at “espirituwal na mga awit,” o mga awit tungkol sa espirituwal na mga bagay. Sa sulat ni Pablo sa mga taga-Colosas, pinayuhan niya ang mga Kristiyano na turuan at patibayin ang isa’t isa sa pamamagitan ng “mga salmo, papuri sa Diyos, at espirituwal na awit.”—Col 3:16.

umawit ng papuri: O “gumawa ng musika para.” Ang pandiwang Griego na ginamit dito (psalʹlo) ay nangangahulugan noong una na “tumugtog ng instrumentong de-kuwerdas.” Madalas itong ipinanunumbas ng Septuagint sa terminong Hebreo na nangangahulugang “gumawa ng musika” o “umawit ng papuri,” sinasabayan man ito ng instrumento (Aw 33:2; 98:5) o hindi (Aw 7:17; 9:11; 108:3). Sa Kristiyanong Griegong Kasulatan, lumitaw rin ang pandiwang ito sa Ro 15:9; 1Co 14:15 (“aawit . . . ng papuri”); at San 5:13 (“umawit . . . ng mga salmo”). Ayon sa isang diksyunaryo, ang ekspresyong ito ay nangangahulugang “umawit ng mga awit ng papuri, may instrumento man o wala, gaya ng pagkakagamit nito [sa Lumang Tipan].”

umawit . . . kay Jehova: Ang pariralang ito at ang iba pang kahawig na ekspresyon ay madalas lumitaw sa Hebreong Kasulatan. Tumutukoy ang mga ito sa pagpuri kay Jehova sa pamamagitan ng awit. (Exo 15:1; 1Cr 16:23; Aw 13:6; 96:1; 104:33; 149:1; Jer 20:13) Mga 10 porsiyento ng nilalaman ng Bibliya ay mga awit para sa pagsamba kay Jehova; ang karamihan nito ay makikita sa Awit, Awit ni Solomon, at Panaghoy. Lumilitaw na umaawit din ng papuri sa Diyos ang mga lingkod niya noong panahon ni Jesus. (Tingnan ang study note sa Mat 26:30.) Ipinapahiwatig ng sinabi ni Pablo sa 1Co 14:15 na regular na bahagi ng pagsamba ng mga Kristiyano ang pag-awit.—Gaw 16:25; Col 3:16; para sa paliwanag kung bakit ginamit ang pangalan ng Diyos sa talatang ito, tingnan ang introduksiyon sa Ap. C3; Efe 5:19.

mula sa inyong puso: O “sa inyong puso.” Sa Bibliya, kapag ginagamit ang terminong “puso” sa makasagisag na paraan, karaniwan nang tumutukoy ito sa panloob na pagkatao, kasama na ang mga kaisipan, motibo, katangian, damdamin, at emosyon. (Ihambing ang Aw 103:1, 2, 22.) Malawak ang kahulugan ng ekspresyong Griego na ginamit dito at sa Col 3:16, at puwede itong tumukoy sa pag-awit nang tahimik. Ibig sabihin, punô ng pagpapahalaga sa espirituwal na mga bagay ang puso at isip ng isa na umaawit ng papuri sa Diyos, na sinasaliwan ng musika. Puwede ring isalin ang ekspresyong Griegong ito na “nang may puso,” at nagpapahiwatig ito ng taos-pusong pag-awit nang may tamang saloobin.

Magpasakop kayo: Ipinapahiwatig ng ekspresyong Griego na ginamit dito na hindi sapilitan ang pagpapasakop na ito. Bago talakayin ni Pablo ang tungkol sa pagpapasakop sa asawa (Efe 5:22-33), ipinakita niya na ang prinsipyo ng pagpapasakop ay sinusunod sa loob ng kongregasyong Kristiyano. (Ihambing ang Heb 13:17; 1Pe 5:5.) Kaya maliwanag na gusto rin ng Diyos ng kapayapaan na sundin ang prinsipyong ito sa loob ng pamilya.—1Co 11:3; 14:33; Efe 5:22-24.

dahil sa takot kay Kristo: Sa Bibliya, dito lang lumitaw ang pananalitang ito. Ang ekspresyong ginamit para sa “takot” ay nangangahulugang “matinding paggalang.” (1Pe 3:2, 15) Maliwanag na hindi ito tumutukoy sa pagkasindak kay Jesus. (Ihambing ang Luc 5:9, 10.) Lubos na iginagalang ng mga Kristiyano si Jehova at si Jesus, na inatasan ni Jehova bilang Hari at Hukom. (Apo 19:13-15) Mapapakilos ng ganitong uri ng pagkatakot ang isa na magpasakop.

patuloy na mahalin ang inyong asawang babae: Sa talatang ito, ang pandiwang Griego na a·ga·paʹo (mahalin) ay nasa panahunang pangkasalukuyan, kaya isinalin ito ditong“patuloy na mahalin.” Ganito rin ang pagkakasalin ng terminong ito sa Col 3:19. Ang mga asawang lalaki ay dapat na magpakita ng di-nagmamaliw na pag-ibig sa kanilang asawang babae. (Efe 5:28, 33) Sa paggawa niyan, tinutularan nila si Jesus, na patuloy na nagpapakita ng pag-ibig sa kongregasyong Kristiyano.

sa pamamagitan ng tubig, ang salita ng Diyos: Inihalintulad ni Pablo ang salita ng Diyos sa tubig na nakakapagpalinis. Kung paanong naliligo at nagpapaganda ang ikakasal na babaeng Israelita, kailangan din ng kasintahang babae ni Kristo, ang kongregasyong Kristiyano, na maging malinis. Titiyakin ni Jesu-Kristo na bago ang kasal, ang kongregasyon ay malinis, o walang batik, sa moral at espirituwal. (Ju 15:3; Efe 5:22, 23, 27; 2Pe 3:11, 14) Dahil may tumpak na kaalaman sa Salita ng Diyos ang mga alagad ni Kristo, nakikita nila ang mga kapintasan nila sa paggawi at pag-iisip. Habang isinasabuhay nila ang mga prinsipyo sa Bibliya, ‘nahuhugasan’ ng Salita ng Diyos kahit ang malulubha nilang kasalanan at ‘nagiging malinis’ sila.—1Co 6:9-11; Heb 10:21, 22.

patuloy na mahalin ang inyong asawang babae: Sa talatang ito, ang pandiwang Griego na a·ga·paʹo (mahalin) ay nasa panahunang pangkasalukuyan, kaya isinalin ito ditong“patuloy na mahalin.” Ganito rin ang pagkakasalin ng terminong ito sa Col 3:19. Ang mga asawang lalaki ay dapat na magpakita ng di-nagmamaliw na pag-ibig sa kanilang asawang babae. (Efe 5:28, 33) Sa paggawa niyan, tinutularan nila si Jesus, na patuloy na nagpapakita ng pag-ibig sa kongregasyong Kristiyano.

pag-ibig: Kilalá ang paglalarawang ito sa pag-ibig; ginamit dito ni Pablo ang terminong Griego (a·gaʹpe) na ginamit din sa 1Ju 4:8-10, kung saan inilarawan ni Juan “ang pag-ibig ng Diyos.” Sinasabi pa nga ng talata 8 na “ang Diyos ay pag-ibig,” ibig sabihin, si Jehova ang personipikasyon ng pag-ibig. (Tingnan ang study note sa Ju 3:16.) Malinaw na mailalarawan ang Kristiyanong pag-ibig kung titingnan ang mga ginagawa nito. Ito ay hindi makasarili at ginagabayan ng prinsipyo. Hindi sa lahat ng pagkakataon ay may kasamang magiliw na pagmamahal ang pag-ibig na ginagabayan ng prinsipyo; ang pag-ibig na ito ay ipinapakita ng isa dahil ito ang tamang gawin. Halimbawa, puwedeng masaktan nang sobra ang isang tao. Pero dahil sa Kristiyanong pag-ibig, hindi siya “nagkikimkim ng sama ng loob.” (1Co 13:5) Ang makadiyos na pag-ibig na inilalarawan ni Pablo ay kombinasyon ng magiliw na pagmamahal at ng determinasyong gawin ang tama sa paningin ng Diyos.—Tingnan ang study note sa Mat 5:44; 22:37.

mahalin: Maraming beses na ginamit ni Pablo ang pandiwang Griego na a·ga·paʹo (mahalin) sa kontekstong ito para ilarawan ang pag-ibig na dapat ipakita ng isang lalaki sa asawa niya. (Efe 5:25, 33) Inihalintulad ni Pablo ang pag-ibig na iyan sa pag-ibig ni Kristo sa kongregasyon. (Tingnan ang study note sa Efe 5:25.) Detalyadong inilarawan ang katumbas nitong pangngalan na a·gaʹpe (pag-ibig) sa 1Co 13:4-8. Ang Kristiyanong pag-ibig na ipinapakita sa loob ng pamilya ay kombinasyon ng magiliw na pagmamahal at ng determinasyong gawin ang tama sa paningin ng Diyos na Jehova.—Tingnan ang study note sa 1Co 13:4.

sinuman: Lit., “laman.” Dito, ang salitang Griego na sarx ay tumutukoy sa isang tao, na may laman at dugo.​—Tingnan ang study note sa Ju 3:6; 17:2.

katawan: Lit., “laman.” Dito, ang salitang Griego na sarx ay tumutukoy sa pisikal na katawan.—Ihambing ang study note sa Ro 3:20.

mamumuhay kasama: Tingnan ang study note sa Mat 19:5, kung saan ginamit ang isang kaugnay na pandiwang Griego.

mamumuhay kasama ng: Ang pandiwang Griego na ginamit dito ay literal na nangangahulugang “pagdikitin; pagsamahin; pakapitin.” Dito, ginamit ito sa makasagisag na paraan para ilarawan kung gaano katibay ang magiging pagsasama ng mag-asawa na para bang ginamitan ng pandikit.

dapat magkaroon ng matinding paggalang: Malawak ang kahulugan ng pandiwang Griego na ginamit dito, at sa maraming Bibliya, isinalin itong “igalang.” Sa ibang konteksto, madalas itong nangangahulugang “katakutan.” Pero dahil mahal ng asawang lalaki ang kabiyak niya gaya ng sarili niya, hindi niya ito dadaanin sa sindak. Ipinapakita ng konteksto na hindi pipilitin ng isang mapagmahal na asawang lalaki ang asawa niya na igalang siya. Sa halip, nagkakaroon ng matinding paggalang sa kaniya ang asawa niya dahil tinutularan niya ang pag-ibig ni Kristo sa kongregasyon. (Efe 5:25) Binanggit din ng mga iskolar na ang sinabi ni Pablo para sa mga asawang babae ay hindi pautos; mas mabait ang pagkakasabi niya nito kumpara sa utos na ibinigay niya sa mga asawang lalaki.

Media