Skip to content

Skip to table of contents

Faingataʻaʻiá​—Ko ha Tautea mei he ʻOtuá?

Faingataʻaʻiá​—Ko ha Tautea mei he ʻOtuá?

KO LUZIA ʻOKU KETU HONO VAʻE TOʻOHEMÁ. ʻI heʻene kei siʻí, naʻá ne puke ʻi he polioó, ko ha mahaki pipihi ʻaupito ʻokú ne fakaʻauha ʻa e neave ʻi he sinó. ʻI he taʻu 16 ʻa Luzia, naʻe tala ange ʻe ha fefine naʻá ne ngāue ki ai, “Naʻe tautea koe ʻe he ʻOtuá ʻaki ʻa e mamateá koeʻuhi naʻá ke talangataʻa mo anga-kovi ki hoʻo faʻeé.” Hili ha ngaahi taʻu mei ai, ʻoku kei manatuʻi pē ʻe Luzia ia ʻa e ongoʻi mamahi lahi naʻá ne maʻú.

ʻI HONO ʻILO ʻE DAMARIS NAʻE KANISĀ HONO ʻUTÓ, naʻe ʻeke ange ʻe heʻene tamaí: “Ko e hā kuó ke fai kuo hoko ai ʻa e meʻá ni kiate koé? Kuo pau pē naʻá ke fai ha meʻa kovi ʻaupito. Ko e ʻuhinga ia ʻoku tauteaʻi ai koe ʻe he ʻOtuá.” Naʻe loto-mamahi lahi ʻa Damaris heʻene leá.

Ko e fakakaukau ko ia ko e mahakí ko e tautea mei he ʻOtuá kuo fuoloa fau ʻene faai maí. Ko e tohi ko e Manners and Customs of Bible Lands ʻokú ne pehē naʻe tui ʻa e tokolahi ʻi he taimi ʻo Kalaisí ko e “mahakí naʻe tupu ia mei he angahala ʻa e tokotaha puké, pe ko hono kāingá, pea ko ha tautea ia ki he angahala ko iá.” ʻOku pehē ʻe he Medieval Medicine and the Plague ʻo e Kuonga Lotolotó, “naʻe tui ʻa e kakai ʻe niʻihi naʻe ʻomi ʻe he ʻOtuá ʻa e mala ke tauteaʻiʻaki kinautolu koeʻuhi ko ʻenau ngaahi angahalá.” Ko ia ʻi he mate ʻa e laui miliona ʻi ʻIulope mei he meʻa fakamamahi naʻe hoko ʻi he senituli 14, ko ha fakahoko ia ʻe he ʻOtuá ha fakamaau ki he kakai fulikivanú? Pe naʻe tupu pē ʻa e meʻa fakamamahí ia mei ha siemu pipihi, ʻo hangē ko ia ne fakapapauʻi ʻe he kau fakatotolo fakafaitoʻó? ʻOku fifili nai ʻa e niʻihi, ʻoku ngāueʻaki moʻoni ʻe he ʻOtuá ʻa e mahakí ke ʻai ʻa e kakaí ke nau faingataʻaʻia koeʻuhi ko ʻenau ngaahi angahalá? *

FAKAKAUKAU ANGÉ: Ko e hā ne hanga ai ʻe Sīsū ʻo fakamoʻui ʻa e kakai naʻe puké kapau ko e mahakí mo e faingataʻaʻiá ko ha tautea ia mei he ʻOtuá? ʻIkai ʻe vaivai ai ʻa e falala ki he fakamaau totonu mo e māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá? (Mātiu 4:23, 24) Heʻikai ʻaupito fai ʻe Sīsū ha meʻa ʻe fepaki mo e ngaahi ngāue ʻa e ʻOtuá. Naʻá ne pehē: “ʻOku ou fai maʻu pē ʻa e ngaahi meʻa ʻoku fakahōifua kiate iá” pea, “ʻoku ou fai ʻo hangē tofu pē ko e meʻa kuo fekau mai ʻe he Tamaí ke u faí.”​—Sione 8:29; 14:31.

ʻOku māʻalaʻala ʻa e Tohi Tapú. Ko Sihova ko e ʻOtuá “ʻoku ʻikai ʻaupito taʻefaitotonu.” (Teutalōnome 32:4) Ko e fakatātaá, heʻikai ʻaupito ʻai ʻe he ʻOtuá ke pā ha vakapuna, ʻo tāmateʻi ai ʻa e kakai tonuhia ʻe laui ngeau, koeʻuhi naʻá ne loto ke tauteaʻi ha taha naʻe heka ai! ʻI he fehoanaki mo e māʻoniʻoni ʻa e ʻOtuá, naʻe pehē ʻe ʻĒpalahame, ko ha sevāniti faitōnunga ʻa e ʻOtuá, heʻikai ʻaupito hanga ʻe he ʻOtuá ʻo “tafiʻi . . . ʻa e māʻoniʻoní fakataha mo e fulikivanú.” ʻOku “taʻemalava ke fakakaukau atu” ʻe fai pehē, ko ʻene leá ia. (Sēnesi 18:23, 25) ʻOku toe pehē ʻe he Tohi Tapú “ʻOku ʻikai fai ʻe he ʻOtuá ha tōʻonga fulikivanu; pea ʻoku ʻikai te ne “faihala.”​—Siope 34:10-12.

MEʻA ʻOKU AKOʻI MAI ʻE HE TOHI TAPÚ FEKAUʻAKI MO E FAINGATAʻAʻIÁ

Ko ʻetau faingataʻaʻiá ʻoku ʻikai ko ha tautea fakaʻotua ia ki ha angahala pau. Naʻe māʻalaʻala ʻaupito ʻa e lea ʻa Sīsū tonu ʻi he meʻá ni ʻi heʻene sio mo ʻene kau ākongá ki ha tangata ne fanauʻi kui mai. “Naʻe ʻeke ange ʻe heʻene kau ākongá kiate ia: ‘Lāpai, ko hai naʻe faiangahalá, ko e tangatá ni pe ko ʻene ongo mātuʻá, ʻo fanauʻi kui mai ai iá? Naʻe tali ange ʻe Sīsū: ‘Naʻe ʻikai ko e tangatá ni naʻe faiangahalá pe ko ʻene ongo mātuʻá, ka koeʻuhi ke malava ʻo fakaeʻa ʻi hono tuʻungá ʻa e ngaahi ngāue ʻa e ʻOtuá.’”​—Sione 9:1-3.

Koeʻuhi ko e maʻuhala anga-mahení, kuo pau pē naʻe ʻohovale ʻa e kau ākonga ʻa Sīsuú ʻi heʻene tala ange naʻe ʻikai ko e tangatá pe ko ʻene ongo mātuʻá ne faiangahalá ʻo tupu ai ʻa e mele ko ení. Naʻe ʻikai ngata pē hono faitoʻo ʻe Sīsū ʻa e kui ʻa e tangatá ni ka naʻá ne liliu ai ʻa e tui fehālaaki ko e faingataʻaʻiá ko e tautea mei he ʻOtuá. (Sione 9:6, 7) Ko e faʻahinga ʻoku faingataʻaʻia tupu mei ha ngaahi palopalema mafatukituki fakaemoʻui lelei he ʻaho ní ʻoku nau fiemālie ʻi hono ʻiloʻi ʻoku ʻikai ko e ʻOtuá ʻoku tupu mei ai ʻenau faingataʻaʻiá.

Ko e hā ne fakamoʻui ai ʻe Sīsū ʻa e kakai puké kapau naʻe tautea kinautolu ʻe he ʻOtuá ki heʻenau faihalá?

ʻOku fakapapauʻi mai ʻe he Tohi Tapú

  • “ʻOku ʻikai malava ke ʻahiʻahiʻi ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻa e ngaahi meʻa ʻoku koví, pea ʻoku ʻikai te ne ʻahiʻahiʻi ʻaki ia ha taha.” (SĒMISI 1:13) Ko e moʻoni, ko e “ngaahi meʻa ʻoku koví” ʻa ia kuó ne uesia he laui senituli ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, kau ai ʻa e mahamahakí, langá, mo e maté, kuo vavé ni ke toʻo ʻosi atu ia.

  • Ko Sīsū Kalaisi “naʻá ne fakamoʻui ʻa e faʻahinga kotoa naʻe faingataʻaʻiá.” (MĀTIU 8:16) ʻI hono fakamoʻui ʻa e faʻahinga kotoa naʻe haʻu kiate iá, naʻe fakahāhā ai ʻe he ʻAlo ʻo e ʻOtuá ʻa e meʻa ʻe fakahoko ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi ha tuʻunga fakamāmani lahi.

  • “Te ne [ʻOtuá] holoholo ʻa e loʻimata kotoa pē mei honau matá, pea ʻe ʻikai ke toe ʻi ai ha mate, pe ha mamahi pe ha tangi pe ha langa. Kuo mole atu ʻa e ngaahi meʻa muʻá.”​—FAKAHĀ 21:3-5.

KO HAI KE TUKUAKIʻÍ?

Ko e hā leva ʻoku hokosia ai ʻe he kakaí ʻa e langa mo e faingataʻaʻia lahi faú? Kuo fifili ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá ki he fehuʻi ko iá he laui senituli. Kapau heʻikai ke tukuakiʻi ʻa e ʻOtuá, ko hai ke tukuakiʻí? Ko e tali ki he ongo fehuʻí ni ʻe lāulea ki ai ʻi he kupu hono hokó.

^ pal. 4 Neongo ne ʻi ai ha ngaahi taimi ʻi he kuohilí ne tauteaʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻa e kakaí koeʻuhi ko ha ngaahi angahala pau, ʻoku ʻikai fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú ʻoku ngāueʻaki ʻe Sihova he taimí ni ha meʻa pehē ʻo hangē ko e mahakí pe ngaahi meʻa fakamamahí ke tauteaʻiʻaki ʻa e kakaí koeʻuhi ko ʻenau ngaahi angahalá.