Skip to content

Skip to table of contents

Fiefia ‘i he ‘Aonga ‘o e Foakí

Fiefia ‘i he ‘Aonga ‘o e Foakí

“‘E LAVA ke mavahe ‘a e pasí, ka koe tokotaha Siainá he‘ikai ke ‘alu!” Ko e me‘a ia na‘e fanongo atu ki ai ‘a Alexandra lolotonga ‘ene tangutu ‘i he pasi, ‘oku talitali ke kolosi atu ‘i he kau‘āfonua ‘i ‘Amelika Tonga. Na‘á ne hifo mei he pasí ke vakai‘i ‘a e me‘a na‘e hokó ‘o ne vakai ki ha ki‘i tangata Siaina ‘oku ‘ikai poto lelei ‘i he lea faka-Sipeiní ka ‘okú ne faingata‘a‘ia ke fakamatala‘i ‘a e tu‘unga na‘e ‘i aí ki ha tokotaha le‘o ‘i he kau‘āfonuá. Koe‘uhi na‘e kau ‘a Alexandra ki ha fakataha‘anga lea faka-Siaina ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová, na‘á ne loto-lelei ke tokoni kiate ia ko ha fakatonu lea.

Na‘e pehē ‘e he tangatá ko ha tangata‘ifonua fakalao ia ka na‘e kaiha‘asi ‘ene ngaahi me‘a fakapepá mo ‘ene pa‘angá. ‘I he ‘uluaki taimí na‘e ‘ikai ke tali ‘e he ‘ōfisá ‘ene fakamatalá peá ne hu‘uhu‘u na‘e kau ‘a Alexandra ‘i he fefakatau‘aki ta‘efakalao holo ‘o e kakaí. Ka na‘e a‘u ‘o ne tali ‘a e fakamatala ‘a e tangatá ka ko e tangata fononga ma‘ukovia ko ení na‘e pau ke ne totongi ha mo‘ua ‘i he ‘ikai ke ne ma‘u ‘a e me‘a fakapepa totonú. Koe‘uhi na‘e ‘ikai ha‘ane pa‘anga, na‘e foaki ange ‘e Alexandra kiate ia ha $20. Na‘e ‘ikai mei lava ‘a e tangatá ke fakamālō ange kiate ia peá ne tala ange te ne totongi fakafoki ‘o lahi ange ‘i he $20. Na‘e tala ange ‘e Alexandra na‘e ‘ikai ko e taumu‘á ia ke ma‘u ha me‘a lahi ange; na‘á ne fiefia pē ke tokoni koe‘uhí na‘á ne ongo‘i ko e me‘a totonu ia ke faí. Na‘á ne foaki ki he tangatá ha ‘ū tohi Fakatohitapu ‘e ni‘ihi peá ne tala ange ke ne ako ‘a e Tohi Tapú mo e Kau Fakamo‘oní.

‘Oku ‘ikai ha veiveiua ‘oku fakalotomāfana ke fanongo ki he anga-‘ofa ‘oku fai ki ha sola, ko e tō‘onga meimei tatau pē eni ‘oku fakahoko ‘e he kakai ‘i he ngaahi lotu kotoa pē pea mo e kakai ‘oku ‘ikai ke nau kau ki ha lotu. Te ke loto-lelei ke foaki atu ‘a koe tonu ‘i ha founga ta‘esiokita? Ko e fehu‘i ko iá ‘oku mahu‘inga koe‘uhi he na‘e pehē ‘e Sīsū: “‘Oku ‘i ai ‘a e fiefia lahi ange ‘i he foaki atú ‘i he ma‘u maí.” (Ngāue 20:35) ‘Oku toe mahu‘inga fakasaienisi ia he ‘oku ‘ilo‘i ‘e he kau fakatotoló ‘oku lelei kiate koe ‘a e fai ha foaki. Tau vakai angé pe ‘oku anga-fēfē eni.

KO E “TOKOTAHA FOAKI FIEFIA”

‘Oku fakahaa‘i ‘e he ngaahi hokosiá ko e foakí mo e fiefiá ‘okú na ‘alu fakataha. Na‘e tohi ‘e he ‘apositolo ko Paulá “‘oku ‘ofa ‘a e ‘Otuá ‘i ha tokotaha foaki fiefia.” Na‘á ne lea ki he kau Kalisitiane ‘a ia na‘a nau fai ha ngaahi tokoni anga-‘ofa ke fakafiemālie ki he faingata‘a‘ia honau kaungātuí. (2 Kolinitō 8:4; 9:7) Na‘e ‘ikai ke pehē ‘e Paula na‘a nau foakí koe‘uhí na‘a nau fiefia. Ko hono fakalea ‘e tahá ‘oku mo‘oni—na‘a nau fiefia koe‘uhí he na‘a nau malava ke fai ha foaki.

Ko e mo‘oni, fakatatau ki ha fekumi ‘e taha, ko e foakí “‘okú ne ue‘i ‘a e ngaahi konga ‘i he ‘utó ‘oku fekau‘aki mo e fiefiá, fekau‘aki fakasōsialé mo e falala‘angá pea ‘okú ne fakatupunga ‘a e ongo‘i nonga ‘i hono fai ha foaki atu.” ‘Oku toe pehē ‘e ha fekumi ‘e taha ko hono “foaki ha pa‘anga ki ha tokotaha kehe ‘okú ne langa‘i ‘a e fiefia lahi ange ‘i he tokotaha foakí ‘i ha‘ane fakamoleki ‘a e pa‘angá kiate ia pē.”

Kuo faifai ange peá ke ongo‘i ‘oku ‘ikai lava ke ke fai ha me‘a lahi ange koe‘uhi ko e tu‘unga ‘okú ke ‘i aí? Ko e mo‘oní ko e tokotaha kotoa ‘oku malava ke ne hokosia ‘a e fiefia ‘i he hoko ko ha “tokotaha foaki fiefia.” ‘I he fai ha foaki fakataha ‘i he fakaue‘iloto totonú, ko e kotoa ‘o e me‘a ke foakí ‘oku ‘ikai fiema‘u ia ke lahi. Na‘e ‘ave ‘e ha taha ‘o e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ‘a e fakamatalá ni ki he fai pulusi ‘o e makasini ko ení fakataha mo ha‘ane tokoni loto-fiefoaki: “‘I he kotoa ‘o e ngaahi ta‘ú kuo ‘ikai meimei lava ke u fai ha foaki ka ko ha pa‘anga si‘isi‘i pē ‘oku ou tokoni‘aki ‘i he Fale Fakataha‘angá.” Kae kehe, na‘á ne hoko atu: “Kuo foaki mai kiate au ‘e Sihova ko e ‘Otuá ‘o lahi ange ia ‘i he me‘a kuó u foaki atú. . . . ‘Oku ou fakamālō atu ‘i hono ‘ai ke u malava ke foaki atu ‘a e me‘a‘ofá ni—‘okú ne ‘omi kiate au ‘a e nonga.”

Ko e mo‘oni, ko e foakí ‘oku ‘ikai fakangatangata pē ki he pa‘angá. ‘Oku lahi ‘a e ngaahi founga kehe ke fai ai ‘a e foakí.

FOAKÍ ‘OKU LELEI KI HO‘O MO‘UÍ

Ko e foakí ‘okú ne ‘oatu ‘a e lelei ma‘au mo e ni‘ihi kehé

‘Oku pehē ‘e he Tohi Tapú: “Ko e tangata ‘ofa ‘oku ‘aonga ‘ene ‘ofa kiate ia: Ka ko e tangata fakamamahi ‘oku ‘asi ‘ene fakamamahi ‘i hono kakano o‘ona.” (Palōveepi 11:17) Ko e kakai anga-leleí ‘oku nau anga-‘ofa pea loto-lelei ke foaki atu kinautolu—honau taimí, iví, tokangá mo e alā me‘a pehē. Ko e tō‘onga mo‘ui ko ení ‘oku ‘aonga ia kiate kinautolu ‘i he ngaahi founga kehekehe, ka ko e me‘a mahu‘inga tahá ko e anga-‘ofa ko iá ‘oku lelei ia ki he‘enau mo‘uí.

‘Oku fakahaa‘i ‘e ha ngaahi fekumi ko e fa‘ahinga ‘oku nau pole ke tokoni‘i ‘a e ni‘ihi kehé kuo fakamo‘oni‘i ‘oku si‘i ‘enau mo‘ua ‘i he langá, mamahí pea si‘i mo e loto-mafasiá. ‘I he tu‘unga fakalūkufuá ‘oku nau ma‘u ha mo‘ui lelei ange. ‘Oku toe fakalelei‘i ‘e he foaki anga-‘ofá ‘a e tu‘unga mo‘ui lelei ‘a e fa‘ahinga ‘oku nau mo‘ua ‘i ha mahaki tauhi ‘o hangē ko e mahaki neave mo e uouá pe HIV. ‘Oku toe hā ko e fa‘ahinga ‘oku fakaakeake mei he ‘olokahōliká ‘oku nau tokoni ki he ni‘ihi kehé ‘oku hoko ai ‘o si‘i ‘enau loto-mafasiá pea ‘oku fakalakalaka ange ai ‘enau mo‘uí.

Pea ko e ‘uhinga ‘oku pehē aí, ‘oku fokotu‘u mai ‘e he fekumí ko e “ongo‘i manava‘ofá, fai leleí mo e anga-leleí ‘okú ne fakasi‘isi‘i ai ‘a e ngaahi ongo‘i feifeitamakí.” Ko e foakí ‘oku toe lava ai ‘o fakasi‘isi‘i ‘a e loto-mafasiá mo e toto mā‘olungá. Pea ko e kakai ‘oku mate honau hoá ‘oku nau hao mei he mahaki loto-mafasiá ‘o kapau te nau fai ha tokoni ki he ni‘ihi kehé.

‘Oku ‘ikai ke toe veiveiua eni. Ko e foakí ‘oku lelei kiate koe.

FOAKÍ ‘OKU PIPIHI

Na‘e ekinaki ‘a Sīsū ki hono kau muimuí: “Hanganaki foaki, pea ‘e foaki atu ‘a e kakaí kiate kimoutolu. Te nau huhua atu ha fua lahi ki homou fungá, kuo fa‘o ‘o lolo hifo, ‘o lulu fakataha, pea fonu mahuohua. He ko e me‘afua ‘oku mou fua‘aki atú, te nau toe fua mai ‘aki ia kiate kimoutolu.” (Luke 6:38) ‘I ho‘o foakí, ngalingali ko e kakaí te nau fakafeangai ‘i he hounga‘ia ki ho‘o anga-‘ofá pea te nau hoko mo kinautolu tonu ‘o anga-‘ofa. Ko e foakí ‘okú ne faka‘ai‘ai ‘a e fā‘ūtahá pea mo e ma‘u ha kaume‘a lelei.

Ko e foakí ‘okú ne faka‘ai‘ai ‘a e fā‘ūtahá pea mo e ma‘u ha kaume‘a lelei

Ko e kau fekumi ‘oku nau ako fekau‘aki mo e vaha‘angatae ‘o e tangata mo e tangatá kuo nau fakatokanga‘i ko e “kakai ‘oku nau hokohoko fakahāhā ‘a e tokanga ta‘esiokitá ‘oku fakalototo‘a‘i ai ‘a e ni‘ihi kehé ke nau fai ‘a e me‘a tatau.” Ko hono mo‘oní, “ko hono lau ha me‘a ‘o fekau‘aki mo e ngaahi ngāue kāfakafa ‘o e anga-leleí ‘okú ne ‘ai ‘a e kakaí ke nau anga-‘ofa ange.” Kae kehe, fakatatau ki ha fekumi ‘e taha, “ko e tokotaha taki taha ko ha fehokotaki‘anga ia ‘oku lava ke ne tākiekina ha tokolahi pe na‘a mo e laui ngeau ‘o e kakaí, ‘a ia ko ha tangata pe fefine na‘e te‘eki ai ke fai ha fe‘ilongaki pe fetaulaki.” ‘I hono fakalea ‘e tahá, ko hono fai ha ngāue anga-‘ofa ko hono olá ‘oku lava ke mafola atu mei he tokotaha ‘e tahá ki he tokotaha ‘e tahá ‘i he feitu‘ú kotoa. ‘Ikai ‘okú ke sai‘ia ke mo‘ui ‘i ha feitu‘u pehē? ‘Io, ‘e hoko ‘o ‘aonga lahi kapau ‘e tō‘onga‘aki ‘e he kakai tokolahi ange ‘a e foakí.

‘Oku fakahā ‘e he hokosia ‘e taha ko eni mei Fololita, ‘Ameliká ‘a e ola lelei ‘o e me‘á ni. Ko ha kulupu ‘o e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová na‘a nau pole ke fai ha ngāue tokoni ‘i he hili ha fu‘u afā lahi. ‘I he‘enau tatali ki he ngaahi nāunau ke monomono ‘a e fale na‘a nau ngāue ki aí, na‘a nau fakatokanga‘i ‘a e ‘ā ‘o e taha ‘o e kaungā‘apí na‘e maumau, ko ia na‘a nau tokoni ke fakalelei‘i ia. “‘Oku ou fu‘u hounga‘ia lahi,” ko e tohi ia ki mui ha kaungā‘api ki he ‘ulu‘i ‘apitanga ‘i māmani ‘o e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová. “‘Oku ou ‘ilo ko e kakai lelei taha eni kuo faifai ange peá u fetaulaki mo iá.” Na‘e ue‘i ia ‘i he hounga‘ia ke ne fai ha tokoni anga-‘ofa ke ngāue‘aki ia ki he me‘a na‘á ne ui ko e ngāue kāfakafa ‘a e Kau Fakamo‘oní.

FA‘IFA‘ITAKI KI HE FA‘IFA‘ITAKI‘ANGA LAHI TAHA ‘O E FOAKÍ

“Ko hono tokoni‘i ‘o e ni‘ihi kehé ko e taha ia ‘o e natula fakaetangata,” ko ha ‘ilo tu‘u-ki-mu‘a ia ‘i ha fekumi fakasaienisi. ‘Oku pehē ‘e he fekumí, ko e fānaú, “‘oku nau tō‘onga ta‘esiokita na‘a mo e ki mu‘a ke nau poto he leá.” Ko e hā hono ‘uhingá? ‘Oku ‘omai ‘e he Tohi Tapú ‘a e talí ‘i he‘ene pehē ko e tangatá na‘e ngaohi “i he imisi ‘o e ‘Otua” ‘a ia ‘oku nau ma‘u ‘a e ngaahi ‘ulungaanga tefito fakae‘otuá.—Sēnesi 1:27.

Ko e anga-‘ofá ko e taha ia ‘o e ngaahi ‘ulungaanga fakaofo ‘a hotau Tokotaha-Fakatupú, ‘a Sihova ko e ‘Otuá. Kuó ne ‘omi kiate kitautolu ‘a e mo‘ui mo e me‘a kotoa pē ‘oku tau fiema‘ú ke ‘ai kitautolu ke tau fiefia. (Ngāue 14:17; 17:26-28) ‘Oku malava ke tau ‘ilo‘i lelei ‘etau Tamai fakahēvaní mo ‘ene ngaahi taumu‘a anga-‘ofa kiate kitautolú fakafou ‘i hono ako ‘ene Folofolá, ‘a e Tohi Tapú. Ko e tohi ko ení ‘okú ne fakahaa‘i mai ai ko e ‘Otuá kuó ne tokonaki mai ha kaha‘u fiefia ma‘a kitautolu. * (1 Sione 4:9, 10) Koe‘uhi ko Sihova ‘a e ‘Otuá ko e matavai ia ‘o e anga-‘ofá pea na‘e ngaohi koe ‘i hono ‘īmisí, ‘oku totonu ke ‘oua ‘e ofo he ko e foakí—‘i he fa‘ifa‘itaki ki he ‘Otuá—‘oku lelei kiate koe pea ‘okú ke ma‘u ai ‘ene hōifuá.—Hepelū 13:16.

‘Okú ke manatu‘i ‘a Alexandra, na‘e lāulea ki ai ‘i he kamata‘anga ‘o e kupu ko ení? Ko e hā na‘e hoko kiate iá? Neongo na‘e tala ange ‘e hono kaungā fononga ‘i he pasí na‘e mole ‘ene pa‘angá, na‘á ne fetu‘utaki ki hono kaume‘a ‘i he kolo hoko na‘e tu‘u ai ‘a e pasí, pea na‘e totongi fakafoki ange ki ai ‘ene $20. ‘Ikai ko ia pē, na‘e fai ‘e he tangatá ‘a e me‘a na‘e fokotu‘u ange ‘e Alexandra pea kamata ke ne ako ‘a e Tohi Tapú. Na‘e fiefia ‘a Alexandra ke toe fetaulaki mo e tangatá ‘i he hili ha māhina ‘e tolu mei ai ‘i ha fakataha-lahi ‘i he lea faka-Siaina ‘a e Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová ‘i Pelū. Ke fakahaa‘i ‘e he tangatá ‘ene hounga‘ia ki he kotoa ‘o e ngaahi me‘a na‘e fai ange ‘e Alexandra kiate iá, na‘á ne fakaafe‘i ia mo e fa‘ahinga na‘a nau ō fakataha ki he fakataha-lahí ki hono falekaí.

Ko e foakí mo hono tokoni‘i ‘a e ni‘ihi kehé ‘oku ne ‘omi ‘a e fiefia lahi. Pea toe mahulu ange aí, kapau ‘oku fai ‘i he founga totonu, ‘okú ke tokoni‘i ‘a e kakaí ke nau hoko ‘o ‘ilo‘i lelei ange ‘a e Matavai ‘o e me‘a‘ofa lelei kotoa pē—‘a Sihova ko e ‘Otuá! (Sēmisi 1:17) ‘Okú ke ma‘u ha ngaahi ‘aonga ‘i hono fai ‘o e foaki peheé?

^ pal. 21 Ki ha fakaikiiki lahi ange, sio ki he tohi Ko e Hā ‘Oku Ako‘i Mo‘oni ‘e he Tohi Tapú? pulusi ‘e he Kau Fakamo‘oni ‘a Sihová pea ala ma‘u ‘i he www.mr1310.com. Sio ‘i he ‘Ū TOHI > ‘Ū TOHI MO E POLOSIUA.