Skip to content

Skip to table of contents

LUGWASYO KUMUKWASYI | KUKOMEZYA BANA

Mbomukonzya Kuyiisya Bana Kulicesya

Mbomukonzya Kuyiisya Bana Kulicesya

BUYUMUYUMU

  • Mwanaanu ulalisumpula—kakuli ujisi buyo myaka iili 10!

  • Uyanda kuti bantu boonse kabamweendelezya munzila yaalubazu.

Mulakonzya kulibuzya kuti, ‘Ino wanjilwa nzi mwana ooyu?’ ‘Ndiyanda kuti kalimvwa kuti ucita kabotu—pele tandiyandi kuti kayeeya kuti nguucita kabotu kwiinda bantu boonse!’

Sena cilakonzyeka kuyiisya mwana kuba muntu uulicesya kakunyina kumupa kulimvwa kuti unyina mpindu?

NCOMWEELEDE KUZYIBA

Mumyaka misyoonto yainda, bazyali bali kukulwaizyigwa kucitila bana babo zintu nzyobayanda; kubalumbaizya kapati nokuba kuti kunyina kaambo ncobeelede kulumbaizyilwa; kutabalulamika naa kutabalaya. Kwiinda mukucita boobo, bakali kuyeeya kuti, ikupa bana kulimvwa kuti mbantu bayandika kapati, kulakonzya kubapa kulimvwa kuti balijisi mpindu. Pele ino ncinzi cacitika akaambo kaceeci? Bbuku litegwa Generation Me lyaamba kuti: “Muciindi cakuba abana banyoneka alimwi bakkomene, eeci casololela kukuba abana balisumpula kapati.”

Bana banji ibakakomezyegwa kabalumbaizyigwa lyoonse kakunyina akaambo, inga balakomena kabatazyi ncobeelede kucita ciindi nobatyompwa, nobafwubaazyigwa alimwi anobaalilwa kucita zintu zimwi. Akaambo kakuyiisyigwa kubikkila buyo maano kuzintu nzyobayanda, cilabayumina kuzumanana kumvwana abantu ciindi nobakomena. Akaambo kaceeci, banji balapenga mumizeezo alimwi akutyompwa.

Bana balakonzya kulimvwa kuba ampindu ncobeni, ikutali akaambo kakwaambilwa kuti balilibedelede, pele akaambo kazintu zini nzyobakonzya kucita. Eeci tacaambi kuti beelede kulisyoma buyo lwabo beni. Beelede kwiiya alimwi akwiicita kabotu milimo yabo kusikila baizyiba kabotu. (Tusimpi 22:29) Kuyungizya waawo, beelede kubikkila maano kuzintu nzyobayandika bamwi. (1 Bakorinto 10:24) Kucita boobu kuyandika kulicesya.

NCOMUKONZYA KUCITA

Amumulumbaizye ciindi nokuyandika ncobeni kucita boobo. Ikuti mwanaanu musimbi wapasa kucikolo, amumulumbaizye. Ikuti naa wafeela, tamweelede kufwambaana kupa bayi bakwe mulandu. Kucita boobo kulakonzya kupa kuti mwanaanu ataiyi kulicesya. Muciindi caboobo, amumugwasye kubona mbwakonzya kucita kabotu ciindi ciboola. Amumulumbaizye lilikke buyo naacita kabotu.

Amumululamike ciindi nokuyandika kucita boobo. Eeci tacaambi kuti mweelede kumunyemena mwanaanu kufwumbwa ciindi naalubizya. (Bakolose 3:21) Pele ciindi naalubizya cintu cipati weelede kululamikwa. Ncimwi buyo akuti kajisi tulengwa tutali kabotu. Buyo-buyo, micito eeyi ilakonzya kwiindila.

Mucikozyanyo, mbuti kuti mwanaanu musankwa waba acilengwa cakulisumpula. Ikuti naa taalulamikwa, ulakonzya kutalika kulimvwa alimwi akutalika kulizandula. Aboobo amumupandulwide mwanaanu kuti kulisumpula kumupa kulibonya kuba muntu uutali kabotu alimwi akuti kulakonzya kumupa kusampuka. (Tusimpi 27:2) Alimwi amumupandulwide kuti muntu uulibona munzila yeelede talimvwi kuti uyandika kwaambilizya buya kubantu zintu nzyakonzya kucita. Kwiinda mukumululamika munzila eeyi yaluyando, muyoomuyiisya kulicesya kakunyina kumupa kulimvwa kubula mpindu.—Njiisyo yamu Bbaibbele: Matayo 23:12.

Amumugwasye mwanaanu kuzyiba buumi mbobubede. Kupa mwana kufwumbwa zintu nzyayanda kulakonzya kumupa kulimvwa kuti uleelede buya kupegwa zintu eezyo. Mucikozyanyo, ikuti mwanaanu wayanda cintu ncomutakonzyi kuula, amumupandulwide kaambo ncociyandika kuula buyo zintu nzyomwalibambila kuti muule. Ikuti naa mwayandika kulujaya lweendo lwakuunka kubusena bumwi naa kukuvwakacca, mulakonzya kumupandulwida kuti kwaalilwa kuzuzikizya zintu zimwi ncintu cicitika mubuumi alimwi ambweni mulakonzya kubandika anguwe nywebo mbomucita ikuti zintu tiizyamweendela kabotu. Muciindi cakukwabilila bana banu kubuyumuyumu buli boonse, amubagwasye kulibambila buyumuyumu mbobakonzya kuyaanya baakukomena.—Njiisyo yamu Bbaibbele: Tusimpi 29:21.

Amumukulwaizye kuba mwaabi. Amumutondezye mwanaanu kuti “kupa kulakkomanisya kapati kwiinda kupegwa.” (Milimo 20:35) Munzila nzi? Antoomwe mulakonzya kubamba mulongo wabantu bayandika kugwasyigwa kuula zintu, kutolwa kubusena bumwi naa kubagwasya kucita milimo imwi. Mpoonya amuunke antoomwe amwanaanu ciindi nomubagwasya aabo bayandika lugwasyo. Amumulekele mwanaanu kulibonena lukkomano akukkutila nkomujana ciindi nomugwasya bantu bayandika lugwasyo. Munzila eeyi muyoomuyiisya mwanaanu kulicesya munzila mbotu kapati, nkokuti kwiinda mukuba cikozyanyo cibotu.—Njiisyo yamu Bbaibbele: Luka 6:38.