Skip to content

Skip to table of contents

Mbomukonzya Kuzwidilila Mumwaka Wakusaanguna Mucikwati

Mbomukonzya Kuzwidilila Mumwaka Wakusaanguna Mucikwati

Nzila Zikonzya Kupa Mukwasyi Kukkomana

Mbomukonzya Kuzwidilila Mumwaka Wakusaanguna Mucikwati

Umwi mwaalumi wakaamba kuti: “Cakandigambya kuzyiba kuti mebo amukaintu wangu tatweendelani muzyintu zinji! Mucikozyanyo, mebo ndilayanda kufwambaana kubuka, pele walo ulamuka koona. Zimwi ziindi tabuki kabotu akaambo kakuti ulaakabuko! Alimwi takkomani nondijika, kapati nondilipukuta mumaanza kubelesya kasani nkakonya kakupukutisya mbale.”

Alimwi mukaintu wakwe wakaamba kuti: “Balumi bangu mbaumuzi. Pele ndakazyibila kumukwasyi wangu nkobabandika, kapati aciindi cakulya. Alimwi ciindi balumi bangu nobajika, babelesya kasani nkakonya kupukutisya mbale amumaanza! Eeci cilandicima! Ino nkaambo nzi basankwa ncobacitila boobu? Ino mbuti banabukwetene mbobakonzya kuzwidilila mucikwati?”

IKUTI naa mwakakwatana caino-ino, sena mwakaabona kale mapenzi aaya? Sena ngomukwetene limwi watalika kuba atumpenda ntwaatakajisi nomwakayandana? Ino mbuti mbomukonzya kucesya “mapenzi aakunyama” ngomukonzya kujana mucikwati?—1 Ba-Korinto 7:28.

Cakusaanguna, mutayeeyi kuti akaambo kakuti mwakakwatana, mpoonya mwakaba bahaazibwene mumakani aacikwati. Ambweni kamutanakwatana, mwakayiya nzila zibotu zyakuyanzana alimwi mwakazibelesya nomwakali kulibambila kukwatana. Nokuba boobo, nomwakwatana mulakonzya kubona kuti nzila eezyo tazizulili, aboobo kuyandika kwiiya azimwi. Sena munoolubizya? Inzya. Sena mulakonzya kwiiya nzila nzyomweelede kubelesya? Inzya.

Nzila iikonzya kumugwasya kuzyiba ncomweelede kucita nkubuzya muntu uucibwene mumakani aayo mpoonya akutobela lulayo ndwapa. Haazibwene mupati mumakani aacikwati ngu Jehova Leza. Cili boobu akaambo kakuti nguwakatulenga akutubikka muzeezo wakuyanda kukwatana. (Matalikilo 2:22-24) Amubone Ijwi lyakwe, Bbaibbele mbolikonzya kumugwasya kumana mapenzi alimwi akwiiya nzila zikonzya kumugwasya kuzwidilila mucikwati.

NZILA YAKUSAANGUNA. AMWIIYE KUCITILA ANTOOMWE ZYINTU

Ino ndipenzi nzi liliko? Ba Keiji, * bakkala ku Japan, zimwi ziindi bakali kuluba kuti nzyobasala zyakali kubajatikizya bakaintu babo. Bakaamba kuti: “Naa twatambwa, ndakali kuzumina kakunyina kumwaambila mukaintu wangu. Pele cakali kujanika kuti walo talibambilide kuunka.” Ba Allen, baku Australia bakaamba kuti: “Ndakali kuyeeya kuti taceeleli kuti mulumi kabuzya mukaintu wakwe kujatikizya zyintu zyeelede kucitwa.” Bakali apenzi eeli akaambo kambobakakomezyegwa. Abalo ba Dianne bakkala ku Britain ndepenzi ndyobakajisi. Bakaamba kuti: “Ndakalizyibide kulomba lulayo kuli bamukwasyi. Aboobo ndakali kusaanguna kwaambila mbabo ikutali balumi bangu.”

Ino ncinzi ncomukonzya kucita? Kamuyeeya kuti Jehova Leza banabukwetene ubabona kuti ‘ninyama yomwe.’ (Matayo 19:3-6) Kuli Leza, akati kabantu kunyina cilongwe ciyandika kapati kwiinda cilongwe cili akati kamulumi amukaintu! Kutegwa cilongwe cabo ciyume, beelede kubandika kabotu.

Banabukwetene balakonzya kwiiya zinji nobabala kujatikizya Jehova Leza mbwaakali kubandika a Abrahamu. Mucikozyanyo, twamulomba kuti mubale mubandi uulembedwe kulugwalo lwa Matalikilo 18:17-33. Mulakonzya kubona kuti Leza wakamulemeka Abrahamu munzila zyotatwe. (1) Jehova wakapandulula ncaakali kuyanda kucita. (2) Wakaswiilila ciindi Abrahamu naakali kwaamba mbwalimvwa. (3) Jehova wakacinca ncaakali kuyanda kucita kutegwa acite ncaakalomba Abrahamu. Ino mwiiya nzi kuli ceeci kujatikizya mbomweelede kubandika angomukwetene limwi?

AMUSOLE NZILA EEYI: Mwanoobandika twaambo tujatikizya ngomukwetene limwi, (1) amupe mizeezo kujatikizya mbomuyanda kucita, ikutali mbuli kuti kaambo kakosolwa kale naa kumusungilizya ngomukwetene limwi kuti accilile; (2) amumulombe ngomukwetene limwi kuti awalo aambe mbwalimvwa alimwi mutacimwi ikuti naa waamba ciindene ancomwali kuyanda; (3) ‘butontozi bwanu buzibwe’ kwiinda mukuzumina nzyayanda ngomukwetene limwi nokuba kuti nywebo mwali kuyeeya bumbi.—Bafilipi 4:5.

NZILA YABILI. AMUBELESYE MAJWI MABOTU

Ino ndipenzi nzi liliko? Kweelana ambomwakakomezyegwa, ambweni mwakazyibila kupa muzeezo wanu mbuli kuti kaambo kakosolwa kale naa kubelesya majwi aakubbodola. Mucikozyanyo, ba Liam ibakkala ku Europe bakaamba kuti: “Nkondizwa bantu balabbodola kwaamba. Ndakali kumunyemya mukaintu wangu lyoonse akaambo kakutacizyiba kwaambaula. Pele mazuba aano ndakacinca.”

Ino ncinzi ncomukonzya kucita? Mutanooyeeyi kuti ngomukwetene limwi ulayanda kwaambauzyigwa munzila njomuzyibide. (Ba-Filipi 2:3, 4) Lulayo mwaapostolo Paulo ndwaakapa misyinali umwi lulakonzya kubagwasya bantu bakakwatana caino-ino. Wakalemba kuti: “Muna-Mwami teelede kulwana pe, uleelede kuba mutete-moyo.” Mumwaambo wa Chigiliki ibbala lyakasandululwa kuti “mutete moyo” lyaamba kubelesya majwi mabotu. (2 Timoteo 2:24) Kubelesya majwi mabotu cilajatikizya kubelesya bupampu akweendelezya kaambo munzila yalubomba.

AMUSOLE NZILA EEYI: Ikuti naa mwakalazyanya angomukwetene limwi, amucite mbuli kuti mubandika amweenzinyoko ngomumvwana limwi naa iwakamulemba mulimo. Sena inga mwabelesya majwi mabi munzila njiyonya? Mpoonya amuyeeye twaambo tukonzya kupa kuti mwaambaule munzila yabulemu angomukwetene limwi kwiinda mbomukonzya kwaambaula amweenzinyoko naa iwakamulemba mulimo.—Ba-Kolose 4:6.

NZILA YATATU. AMWIIYE KUZUZIKIZYA MIKULI YANU MIPYA

Ino ndipenzi nzi liliko? Mulumi ulakonzya kubelesya busilutwe bwakwe munzila iikonzya kumunyemya mukaintu, naa mukaintu tanazyibila kupa mizeezo yakwe cabupampu. Mucikozyanyo, Ba Antonio, baku Italy bakaamba kuti: “Bataata tiibakali kubabuzya bamaama bayanda kucita zyintu. Aboobo kumatalikilo, bamukwasyi wangu ndakali kubeendelezya mbuli kuti ndili mweendelezi walunya.” Ba Debbie, baku Canada bakaamba kuti: “Ndakali kuyanda kuti balumi bangu kabali balondo. Pele mbondakali kubaambila cakali kubapa kuti bayumine limwi moyo.”

Ino ncinzi ncakonzya kucita mulumi? Balumi bamwi tabamvwisyi ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya lwiindano luliko akati kakulibombya kwamukaintu amwana mbwakonzya kumvwida bazyali. (Ba-Kolose 3:20; 1 Petro 3:1) Bbaibbele lyaamba kuti mwaalumi weelede ‘kukakatila kumukaintu wakwe, kuti babe nyama yomwe’; pele talyaambi boobo kujatikizya muzyali amwana. (Matayo 19:5) Jehova waamba kuti mukaintu mugwasyi wamulumi wakwe. (Matalikilo 2:18) Kunyina naakaamba kuti mwana mugwasyi wabazyali bakwe. Ino muyeeya buti, ikuti mulumi kamulanganya mukaintu mbuli mwana, sena ulalemeka bubambe bwacikwati?

Masimpe ngakuti, Ijwi lya Leza likulwaizya mulumi kulanganya mukaintu wakwe mbweena Jesu mbwalanganya mbungano ya Banakristo. Mulakonzya kupa kuti mukaintu wanu kamubona kuti muli mutwe wakwe ikuti (1) kamutalangili kuti mpoonya aawo atalike kulibombya alimwi (2) kamumuyanda mbomuliyanda nobeni, nokuba kuti kwaba mapenzi.—Ba-Efeso 5:25-29.

Ino ncinzi ncakonzya kucita mukaintu? Mweelede kuzyiba kuti lino mulumi wanu ngomutwe ngwaakamupa Leza. (1 Ba-Korinto 11:3) Ikuti kamumulemeka mulumi wanu nkokuti mulemeka Leza. Ikuti kamutabuyandi bweendelezi bwakwe, mutondezya mbomulimvwa kujatikizya ikutali buyo mulumi wanu, pele a Leza alimwi azyeelelo zyakwe.—Ba-Kolose 3:18.

Nomubandika makani aakatazya, amubone mbomukonzya kulimana penzi ikutali kulwana mulumi wanu. Mucikozyanyo, Esita mukamwami wakali kuyanda kuti mulumaakwe, Mwami Ahasuera alulamike kaambo kamwi. Muciindi cakubbodola, wakaamba munzila yabulemu mbwaakali kulimvwa. Mulumaakwe wakacita ncaakalomba mukaintu, calo cakaliluzi. (Esita 7:1-4; 8:3-8) Mulumi wanu ulakonzya kumuyanda ikuti (1) mwamupa ciindi kutegwa azyibile kuzuzikizya mukuli wakwe mbuli mutwe wamukwasyi alimwi (2) kamumulemeka nokuba kuti walubizya.—Ba-Efeso 5:33.

AMUSOLE NZILA EEYI: Muciindi cakubikkilila zyintu nzyomuyanda kuti mulumi wanu acince, nywebo mweelede kulemba zyintu nzyomuyandika kucinca. Nobalumi: Ikuti mwamukalazya mukaintu wanu akaambo kambomucita busilutwe bwanu, amumulombe aambe ncomweelede kucita kutegwa mutakaciinduluki ncomwaamba alimwi mweelede kulemba ncaamwaambila. Nobamakaintu: Ikuti mulumi wanu wamwaambila kuti ulimvwa kuti tamumulemeki amumulombe aambe ncomukonzya kucita, alimwi amulembe ncaamwaambila.

Mutanoolangili Zyintu Zinji

Ikubamba cikwati kuli mbuli muntu wiiya kucovwa ncinga. Nomwiiya mulalangilwa kunoowa kusikila mwacizyiba. Mbubwenya buyo, amucikwati mulalangilwa kunoolubizya kusikila mwazyibila.

Kamuseka-seka lyoonse. Kamubikkila maano mbwalimvwa ngomukwetene limwi, pele naa mwalubizya citamukkali kumoyo. Kamujana ciindi cakumukkomanisya ngomukwetene limwi, kapati mumwaka wakusaanguna kamuli mucikwati. (Deuteronomo 24:5) Kunze lyaboobo, Ijwi lya Leza lyeelede kumusololela lyoonse mucikwati canu. Ikuti kamucita boobo, cikwati canu cinooyaabuyuma.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 9 Mazyina aamwi acincwa.

AMULIBUZYE KUTI . . .

▪ Sena muntu ngondikwetene limwi ngondaambila zili kumoyo, naa ndaambila bantu bambi?

▪ Mubuzuba bwasunu ino ncinzi ncindacita citondezya kuti ndilamuyanda akumulemeka ngondikwetene limwi?

Kabbokesi/[Zifwanikiso izili apeeji 15]

Bbaibbele Mbolyakatugwasya Kuti Cikwati Cesu Citamani

Ba Toru aba Akiko bakali kuyandana nobakakwatana. Pele kwakainda buyo myezi iili lusele, banabukwetene aaba bakucisi ca Japan bakasala kuti balekane. Balaamba mbocakabede.

Ba Toru: “Ndakajana kuti mebo amukaintu wangu tatweendelani muzyintu zinji. Mucikozyanyo, twanooebela cipekupeku, mebo ndakali kuyanda kweebelela bbola, pele walo wakali kuyanda mafilimu. Alimwi ndakali kuyanda kuunka mukweendeenda, pele walo wakali kuyanda kukkala aŋanda.”

Ba Akiko: “Ba Toru bakali kucita kufwumbwa buyo bamukwasyi wabo ncobabaambila, pele kunyina nobakali kundibuzya. Ndakababuzya kuti, ‘Ino nguni ngomweelede kumvwida, mebo naa banyoko?’ Alimwi ndakali kugambwa ba Toru mbobakali kuleesya twaambo. Ndakabaambila kuti, ikuti batacileki kubeja, cikwati cesu cilamana.”

Ba Toru: “Nindakatazyigwa, ndakalomba lulayo kumupati wamulimo kuti andaambile mbondikonzya kumucita mukaintu wangu. Wakandaambila kuti, ‘Ukamwaambile buyo kuti wandisabila!’ ‘Ikuti wazumanana kutongooka, nkumuuma lubayi.’ Bumwi buzuba, ndakamuuma lubayi Akiko waakuwida atebulu. Twakalwana citaambiki, amane wakasimuka. Ndakamujana kuhotela mudolopo lya Tokyo mpoonya twakajoka kuŋanda antoomwe. Kumane, twakasala kuti tulekane. Nindakali kuunka kuncito buzuba oobo, mukaintu wangu wakaanga twakwe.”

Ba Akiko: “Nindakali kuyanda kuzwa kandijisi azyoola zyangu, ndakamvwa muntu ukonkomona kumulyango. Ndakajana mukaintu uliimvwi. Wakali Kamboni wa Jehova. Ndakamwaambila kuti anjile muŋanda.”

Ba Toru: “Nindakasika kuncito, ndakacinca muzeezo wakuti tulekane, mpoonya ndakafwaambana kupiluka kuŋanda. Nindakasika kuŋanda ndakajana Akiko ulabandika amukaintu umwi. Mukaintu ooyu wakandaambila kuti: ‘Kuli cimwi cintu ncomweelede kucitila antoomwe. Sena mulayanda kwiiya Bbaibbele?’ Mpoonya ndakaingula kuti, ‘Inzya, inga ndacita cili coonse cikonzya kutugwasya kuti tutalekani.’”

Ba Akiko: “Mukaintu ooyu wakabikka bubambe bwakuti tutalike kwiiya Bbaibbele. Zyintu zyakatalika kucinca notwakabala ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya bubambe bwacikwati. Lyaamba kuti: ‘Nkaambo kako mwaalumi uleelede kusia wisi abanyina akukakatila kumwanakazi wakwe, babe nyama yomwe buyo.’”—Matalikilo 2:24.

Ba Toru: “Kakandinjila kaambo. Ndakaambila bazyali bangu kuti, ‘Kuzwa sunu, ndinoosaanguna kubandika amukaintu wangu kanditanasala cakucita.’ Alimwi ndakayozya kunywa bukoko. Nindakaiya kuti Leza tayandi bantu babeja, ndakatalika kwaamba masimpe.”

Ba Akiko: “Andime ndakacinca. Mucikozyanyo, tiindakali kulibombya kuli ba Toru, pele nindakabona mbobakali kutobela njiisyo zyamu Bbaibbele, ndakatalika kubalemeka. (Ba-Efeso 5:22-24) Lino kwainda myaka iili 28 katukwetene alimwi katukkomene. Twakacikonzya kumana mapenzi kwiinda mukuzyibana kabotu alimwi akutobela lulayo lwamu Bbaibbele.”