XANA u tirhisa switirhisiwa swa thekinoloji? * Vanhu vo tala va nga ku ina naswona sweswo swa twisiseka. Switirhisiwa swa elektroniki i swa nkoka naswona swa pfuna loko u lava ntirho, eka vutomi bya siku ni siku hambi ku ri vuhungasi.

Hambiswiritano, ku fana na Jenni na Dennis, vanhu vo tala swi tikomba swilo leswi swi va godzomberile. Hi xikombiso, Nicole la nga ni malembe ya 20 u ri: “Ku vula ntiyiso, mina ni foni ya mina hi vanghana lavakulu. Minkarhi hinkwayo yi fanele yi va ekusuhi na mina. Nhloko ya mina a yi tirhi kahle loko swo endleka ndzi va endhawini leyi netiweke yi nga khomiki kahle eka foni ya mina naswona endzhaku ka 30 wa timinete ndzi tshama ndzi swi langutele hi mahlongati ku kamba leswaku a ndzi rhumeriwanga nchumu eka yona. Se swi le ngatini.

Van’wana vusiku hinkwabyo va tshamela ku kambela rungula hambi ku ri ku antswisiwa ko karhi loku endliweke. Va nga ha titwa  va nga hanyanga kahle loko vo hambanisiwa ni switirhisiwa swa vona. Valavisisi van’wana va vula leswaku mukhuva lowu i ku godzomberiwa—ku nga ha va hi switirhisiwa swa thekinoloji kumbe Internet hi yoxe. Van’wana a va swi lavi ku tirhisa vito leri nge ku godzomberiwa kambe va ri ko va xiphiqo.

Ku nga khathariseki leswaku va swi vita njhani, kambe ku tirhisa switirhisiwa leswi hi ndlela leyi nga riki ya vutlhari ku nga va xiphiqo. Eka swiyimo swin’wana, leswi swi kavanyeta ni vuxaka bya ndyangu. Hi xikombiso nhwanyana la nga ni malembe ya 20 u te: “Tata wa mina a nga ha swi tivi leswi endlekaka evuton’wini bya mina. U tshama a ri ekamareni ro wisa a tsala ti-email hala tlhelo a ri karhi a vulavula na mina. U tshama a khome foni yakwe. Swi nga endleka leswaku wa khathala hi mina kambe minkarhi yin’wana ndzi vona onge a nga na mhaka na mina.”

Leswaku ku pfuniwa vanhu leswaku va ringanisela eku tirhiseni switirhisiwa swa thekinoloji, matiko yo tanihi Chayina, Korea Dzonga, United Kingdom na United States, ma simeke tindhawu to tlhantlha xiphiqo lexi, laha munhu a nga pfumeleriwiki ku nghena eka Internet ku ringana masiku yo karhi. Hi xikombiso, Brett la nga ni malembe ya 28 loyi a vulaka leswaku se a a tlanga ntlango wa le ka Internet ku ringana 16 wa tiawara hi siku. U ri: “Nkarhi hinkwawo loko ndzi nghena eka Internet a swi fana ni ku va ndzi godzomberiwa hi xidzidziharisi xo karhi.” Loko a ya tikambela eka ndhawu yo pfuna ku tlhantlha xiphiqo lexi, se a heleriwe hi ntirho, a a nga ha khathali hi ku basa ka yena n’wini naswona a nga ha ri na vanghana. U nga endla yini leswaku u nga weriwi hi xiyimo lexi xo vava?

PIMA MATIRHISELO YA WENA YA THEKINOLOJI. Kambela ndlela leyi thekinoloji yi onhaka vutomi bya wena ha yona. Tivutise swivutiso swo tanihi leswi landzelaka:

• Xana ndzi titwa ndzi hlangahlanganile kumbe ndzi pfilunganyekile loko siku ro karhi ndzi nga swi koti ku tirhisa Internet kumbe ku tirhisa xitirhisiwa xa mina xa elektroniki?

• Xana ndzi ya emahlweni ndzi tirhisa Internet kumbe xitirhisiwa xa mina hambiloko ku hundze nkarhi lowu a ndzi tivekele wona leswaku ndzi yima?

• Xana ndzi pfa ndzi nga etleli hikwalaho ko tshamela ku kambela loko ku nghene marungula?

• Xana ku tirhisa ka mina swilo swa thekinoloji swi endla leswaku ndzi nga ha vi na nkarhi wa ku va ni ndyangu? Xana ndyangu wa ka hina wu nga pfumelelana ni nhlamulo ya mina?

Loko thekinoloji yi ku endla leswaku u nga ha vi na mhaka ni swilo swa nkoka—ku katsa ndyangu wa ka n’wina ni swin’wana—u fanele u cinca. (Vafilipiya 1:10) Njhani?

DYONDZA KU TIVEKELA SWIPIMELO. Loko nchumu wo karhi hambi ku ri lowunene, u wu endla u nga pimi wu nga va xiphiqo. Hikwalaho, loko u tirhisa swilo swa thekinoloji eka swa mabindzu kumbe ku titsakisa, u fanele u tiva leswaku u ta swi tirhisa nkarhi wo tanihi kwihi kutani u endla tano.

Xitsundzuxo: Ha yini u nga kombeli mpfuno eka un’wana ekaya kumbe eka munghana? Bibele yi ri: “Vambirhi va antswa ku tlula un’we, . . . hikuva loko un’we wa vona o wa, loyi un’wana a nga pfuxa munghana wakwe.”—Eklesiasta 4:9, 10.

Leswi switirhisiwa leswintshwa swi endlaka leswaku swilo swi olova swi tlhela swi hatlisa, ku tirhisiwa ka thekinoloji hi ndlela leyi yo biha ku ta andza. Kambe u nga pfumeleli ku swi tirhisa ku ku “godzombela.” Loko u “tixavela nkarhi” u nga endla leswaku switirhisiwa swa thekinoloji u nga swi tirhisi ku tlula mpimo.—Vaefesa 5:16.