XANA u ehleketa leswaku ku humelele yini evukatini bya Michael na Maria? U nga ha ehleketa leswaku xiphiqo-nkulu xa Michael a ku ri ku hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu. Kambe Michael u xiye leswaku mukhuva wolowo wo biha a ku ri xikombiso xa leswaku a ku ri ni xiphiqo lexikulu evukatini bya vona—a a nga ha tibohanga eka nsati wakwe. * Loko Michael na Maria va tekana, a va langutele leswaku va ta rhandzana vutomi bya vona hinkwabyo ni ku endla swilo va ri vambirhi. Kambe ku fana ni vatekani vo tala, hakatsongo-tsongo ku tiboha ka vona evukatini ku sungule ku tsana.

Xana u vona onge wena ni nsati wa wena a ma ha rhandzani ngopfu hilaha a swi ri hakona loko ma ha ku tekana? Xana u nga swi tsakela ku endla leswaku rirhandzu ra n’wina ri tlhela ri pfurha ku fana ni le ku sunguleni? Loko swi ri tano, u fanele u tiva tinhlamulo ta swivutiso swinharhu: Ku tiboha evukatini swi vula yini? Hi swihi swilo leswi nga endlaka leswaku ku tiboha ka vatekani ku tsana? Naswona u nga endla yini leswaku u tiyisa xiboho xa wena xa vukati?

U nga ku hlamusela njhani ku tiboha evukatini? Vo tala va vula leswaku ku tiboha evukatini swi vangiwa hileswi vatekani va tivaka leswaku va ni vutihlamuleri lebyi va byarhisiweke byona. Hi xikombiso, vatekani va nga ha tiboha evukatini  hileswi va nga laviki leswaku vana va vona va xaniseka loko va hambana kumbe hileswi va nga ni vutihlamuleri eka Xikwembu, Musunguri wa vukati. (Genesa 2:22-24) I ntiyiso leswaku swivangelo sweswo i swa nkoka naswona swi ta pfuna vatekani leswaku va tshama swin’we eminkarhini yoleyo yo tika. Kambe leswaku vatekani va tsaka evukatini bya vona, a va fanelanga va tshama swin’we ntsena hileswi va nga ni vutihlamuleri lebyi va byarhisiweke byona.

Yehovha Xikwembu u lava leswaku vukati byi va xihlovo xa ntsako lowukulu ni ku eneriseka. A a lava leswaku wanuna a “tsaka hi nsati” wakwe naswona wansati a rhandza nuna wakwe a tlhela a swi vona leswaku nuna wakwe wa n’wi rhandza kukota miri wakwe. (Swivuriso 5:18; Vaefesa 5:28) Leswaku vatekani va rhandzana hi ndlela yoleyo, va fanele va tshembana. Naswona va fanele va tshama va ri vanghana vutomi bya vona hinkwabyo. Loko wanuna ni wansati va tshembana naswona va tikarhatela ku va vanghana lavakulu, ku tiboha ka vona ku ta tiya. Va ta va ni vun’we lebyi Bibele yi hlamuselaka leswaku byi fana niloko vanhu vambirhi va ri “nyama yin’we.”—Matewu 19:5.

Hikokwalaho, ku tiboha swi nga fanisiwa ni ridaka leri hlanganisaka switina swa yindlu leyi tiyeke. Ridaka i ku hlanganisiwa ka sava, semendhe ni mati. Hilaha ku fanaka, ku tiboha swi vumbiwa hi ku tshembana, vutihlamuleri ni vunghana lebyi vatekani va nga na byona. I yini lexi nga tsanisaka ku tiboha koloko?

Ku tiboha swi lava leswaku munhu a tikarhata naswona a titsona swin’wana. Swi lava leswaku u tshika swilo leswi u swi rhandzaka leswaku u tsakisa nkataku. Hambiswiritano, vanhu a va swi rhandzi ku endlela van’wana swilo leswi va swi rhandzaka loko va xiya leswaku sweswo a swi nge va vuyerisi vona vini. Kambe tivutise, ‘Xana i vangani vanhu lava wena u va tivaka lava rhandzaka leswaku ku vuyeriwa vona ntsena lava tsakeke evukatini bya vona?’ Swi le rivaleni leswaku a va talanga. Ha yini? Munhu loyi a rhandzaka leswaku ku vuyeriwa yena ntsena a nge swi koti ku namarhela xihlambanyo xakwe evukatini loko a fanele a titsona swin’wana, ngopfu-ngopfu loko a vona leswaku a nga vuyeriwi hi nchumu. Loko vatekani va nga tibohi evukatini, vun’we bya vona byi ta hela ku nga khathariseki leswaku a va tsakelana ku fikela kwihi loko va ha ku sungula ku rhandzana.

Bibele yi swi veka erivaleni leswaku vukati a hi matlangwana. Yi vula leswaku “wanuna la tekeke u vilela hi swilo swa misava, hi ndlela leyi a nga amukelekaka ha yona eka nsati wa yena,” ni leswaku “wansati la tekiweke u vilela hi swilo swa misava, hi ndlela leyi a nga amukelekaka ha yona eka nuna wa yena.” (1 Vakorinto 7:33, 34) Lexi vavisaka, minkarhi yin’wana hambi ku ri vatekani lava hi ntolovelo va anakanyelanaka a va swi xiyi swilo leswi vilerisaka vanhu lava va tekaneke na vona kumbe a va swi tekeli enhlokweni swilo leswi va titsonaka swona leswaku va va tsakisa. Loko vatekani va tsandzeka ku nkhensana, vukati bya vona byi ta va vangela “nhlomulo [lowukulu] enyameni ya vona” lowu a va nga ta va na wona loko a va nkhensana.—1 Vakorinto 7:28.

Loko u lava ku hlula swiphiqo leswi mi nga na swona evukatini naswona u lava leswaku swilo swi mi fambela kahle eminkarhini leyinene, u fanele u teka vukati bya n’wina byi ri xiboho xa vutomi hinkwabyo. U nga ri hlakulela njhani langutelo rolero, naswona u nga n’wi khutaza njhani nkataku leswaku a tshama a tibohile eka wena?

Nchumu lowu pfunaka swinene i ku titsongahata u tirhisa ndzayo ya Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele. Loko u endla tano swi ta “pfuna” wena swin’we ni nkataku. (Esaya 48:17) Xiya tindlela timbirhi ntsena leti u nga ti tirhisaka.

1. Tikarhatele ku tiyisa vukati bya n’wina.

Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.” (Vafilipiya 1:10) Ndlela leyi vatekani va khomanaka ha yona i ya nkoka swinene eka Xikwembu. Xikwembu xi ta n’wi tsakela wanuna loyi a xiximaka nsati wakwe. Naswona wansati loyi a xiximaka nuna wakwe i wa “risima lerikulu emahlweni ka Xikwembu.”—1 Petro 3:1-4, 7.

 Xana vukati bya n’wina i bya nkoka hi ndlela yihi eka wena? Hakanyingi munhu u heta nkarhi wo tala loko a ri karhi a endla ntirho wa nkoka swinene. Tivutise: ‘Xana n’hweti leyi hundzeke ndzi hete nkarhi wo tanihi kwihi ndzi titshamele ni nkatanga? Hi swihi swilo leswi ndzi swi endleke leswaku ndzi tiyisekisa nkatanga leswaku ha ha ri vanghana lavakulu?’ Loko u hete nkarhi wutsongo u ri ni nkataku, swi nga ha n’wi tikela ku tshemba leswaku wa ha tibohile eka yena.

Xana nkataku u ehleketa leswaku u tibohile eka yena? U nga swi tivisa ku yini?

2. Papalata tindlela hinkwato ta ku nga tshembeki evukatini.

Yesu Kreste u te: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Matewu 5:28) Loko un’wana wa vatekani a hlanganyela masangu ni munhu loyi a nga tekanangiki na yena, u hahlula vukati bya vona, naswona hambi ku ri Bibele yi vula leswaku xiendlo xa tano i xivangelo lexi nga endlaka leswaku munhu a dlaya vukati. (Matewu 5:32) Hambiswiritano, marito ya Yesu lama tshahiweke laha henhla ma kombisa leswaku munhu u rhanga hi ku va ni ku navela ko biha embilwini ka ha sele nkarhi wo leha leswaku a endla vuoswi. Loko u tshamela ku ehleketa hi ku navela koloko ko biha u va u kanganyisa nkataku.

Leswaku u tshama u tibohile eka nkataku, endla xihlambanyo xa leswaku u nge swi hlaleli swifaniso swo navetisa rimbewu. Ku nga khathariseki leswi vo tala va nga ha swi vulaka, swifaniso swo navetisa rimbewu swi hahlula vukati. Xiya ndlela leyi nsati un’wana a yi phofuleke ha yona ndlela leyi a titwaka ha yona malunghana ni mukhuva wa nuna wakwe wo hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu: “Nuna wa mina u vula leswaku ku hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu swi ta tiyisa rirhandzu ra hina. Kambe swi ndzi endla ndzi titwa ndzi ri xikangalafula naswona ndzi nga n’wi enerisi. A ndzi rila emubedweni kukondza ndzi khomiwa hi vurhongo loko a ri karhi a hlalela manyala wolawo.” Xana  u nga vula leswaku wanuna loyi u tiyisa vukati bya vona kumbe wa byi hahlula? Xana u ehleketa leswaku u endla leswaku nsati wakwe swi n’wi olovela ku tshama a tibohile eka yena? Xana u n’wi khoma tanihi munghana wakwe lonkulu?

Yobo wanuna wo tshembeka u phofule ndlela leyi a tiboheke ha yona eka nsati wakwe ni le ka Xikwembu xakwe hi ku endla “ntwanano ni mahlo” yakwe. A a tiyimisele ku ka a nga ‘n’wi languti nhwana.’ (Yobo 31:1) U nga n’wi tekelela njhani Yobo?

U fanele u tshika ku hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu naswona u tivonela leswaku mbilu ya wena yi nga sunguli ku rhandza wansati un’wana. Vo tala va ehleketa leswaku ku tlanga hi rirhandzu ni vanhu lava va nga tekanangiki na vona a swi byi hahluli vukati. Kambe Rito ra Xikwembu ra hi lemukisa: “Mbilu yi kanganyisa ngopfu ku tlula hinkwaswo naswona yi ni khombo. I mani la nga yi tivaka?” (Yeremiya 17:9) Xana mbilu ya wena yi ku kanganyisile? Tivutise: ‘Xana i mani loyi ndzi n’wi rhandzaka swinene—nsati wa mina kumbe wansati un’wana loyi ndzi nga tekanangiki na yena? Xana i mani loyi ndzi rhangaka ndzi n’wi byela mahungu yo tsakisa—nsati wa mina kumbe munhu un’wana? Loko nsati wa mina a ndzi kombela leswaku ndzi nga ha vulavurisani ngopfu ni wansati un’wana, xana ndzi ta titwa njhani? Xana ndzi ta hlundzuka kumbe ndzi ta tikarhatela ku endla leswi a ndzi kombelaka swona?’

Michael na Maria, lava tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi, va hlele ku kombela mpfuno malunghana ni ndlela yo tlhantlha swiphiqo swa vona. I ntiyiso leswaku ku lava mpfuno ko va goza ro sungula ntsena. Michael na Maria va swi veke erivaleni leswaku va tibohile havumbirhi bya vona ni leswaku va tiyimisele swinene ku tiyisa xiboho xa vona xa vukati hileswi va tikarhateleke ku lunghisa swiphiqo swa vona ni ku lava mpfuno.

Hambiloko mi tsakile kumbe mi ri ni swiphiqo evukatini bya n’wina, nsati wa wena u lava ku tiva leswaku u tiyimisele ku tiyisa xiboho xa n’wina xa vukati. Teka magoza wahi ni wahi lama faneleke leswaku u tiyisekisa nsati wa wena leswaku u tiyimisele ku endla tano. Xana u tiyimiserile ku endla sweswo?