Nghena endzeni

Xana Bibele Yi Cinciwile?

Xana Bibele Yi Cinciwile?

 Doo! Loko ku kambisisiwa matsalwa ya khale lama tsariweke hi voko, ma kombisa leswaku Bibele a yi cinciwanga hambileswi yi kopiweke mikarhi yo tala eka swilo leswi a swi nga tshami nkarhi wo leha.

Xana leswi swi vula leswaku a ku vanga na swihoxo loko yi karhi yi kopiwa?

 Ku kumiwe matsalwa ya magidi ya Bibele lama tsariweke hi voko. Man’wana ya matsalwa lawa ma hambana, leswi kombisaka leswaku ku ve ni swihoxo loko ma ri karhi ma kopiwa. Yo tala ya matsalwa lama kumiweke ma hambana, mo hambana hi swilo switsongo naswona ku hambana koloko a ku cinci mongo. Kambe ku ni lama ku kumiweke leswaku ma hambana swinene naswona swi tikomba onge ku hambana loku ku endliwe hi vomu khale koloko hi xikongomelo xo ringeta ku cinca rungula ra Bibele. Xiya swikombiso swimbirhi:

  1.   Eka Tibibele tin’wana ta xikhale 1 Yohane 5:7 yi tsariwe hi ndlela leyi: “etilweni, Tatana, Rito ni Moya lowo Kwetsima: leswinharhu i nchumu wun’we.” Kambe, matsalwa lama nga ni rungula ra ntiyiso lama tsariweke hi voko ma kombisa leswaku marito lawa a ma nga ri kona loko Bibele ya ha tsariwa. Ma hoxiwe hi ku famba ka nkarhi. a Kutani Tibibele ta masiku lama leti nga ni rungula ra ntiyiso a ti ma katsanga marito lawa.

  2.   Vito ra Xikwembu ri humelela mikarhi ya magidi ematsalweni ya khale ya Bibele lama tsariweke hi voko. Kambe Tibibele to tala ti ri sive hi rito “Hosi” kumbe “Xikwembu.”

Hi nga tiyiseka njhani leswaku a ku nge he kumiwi swihoxo swo tala eBibeleni?

 Ku ta fikela sweswi, ku kumeke matsalwa yo tala ya xikhale lerova swa olova swinene ku vona swihoxo. b Loko ku kambisisa matsalwa lawa ku kumeke yini loko swi ta emhakeni ya rungula leri nga ntiyiso ra Bibele?

  •   Loko xidyondzeki William H. Green a vulavula hi Matsalwa ya Xiheveru (lama tivekaka tanihi “Testamente ya Khale”) u vule leswi: “Hi nga vula hi nga tipfinyingi leswaku a ku na tibuku tin’wana ta khale swinene leti hundzuluxeriweke kahle swinene hi ndlela leyi.”

  •   Xidyondzeki xa Bibele F.  F.  Bruce u tsale leswi hi Matsalwa Ya Vukreste Ya Xigriki kumbe “Testamente Leyintshwa: “Ku ni vumbhoni byo tala lebyi kombaka leswaku leswi nga eka Testamente Leyintshwa i ntiyiso ku tlula tibuku to tala ta khale naswona a nga kona loyi a nga alaka vumbhoni byolebyo.”

  •   Sir Frederic Kenyon, xikhulu xa matsalwa ya xikhale ya Bibele u vule leswaku munhu “a nga teka Bibele a yi khoma hi voko a vula a nga chavi nchumu leswaku i Rito ra ntiyiso ra Xikwembu, leri nga hundzuluxeriwa mikarhi yo tala emalembeni lama hundzeke ku ta fikela namuntlha kambe a ku cinciwanga nchumu eka rona.”

Hi swihi swivangelo swin’wana leswi endlaka hi tshemba leswaku Bibele a yi cinciwanga loko yi ri karhi yi kopiwa?

  •   Vakopi va Vayuda ni va Vakreste a va ri susanga rungula leri paluxaka swihoxo leswikulu leswi endliweke hi vanhu va Xikwembu. c (Tinhlayo 20:12; 2 Samuwele 11:2-4; Vagalatiya 2:11-14) Va tlhele va tsala hi rungula leri solaka ku nga yingisi ka tiko ra Yuda leswi kombisaka leswaku a ri landzela tidyondzo ta vanhu ni leswaku ti hoxile. (Hosiya 4:2; Malakiya 2:8, 9; Matewu 23:8, 9; 1 Yohane 5:21) Hi ku tsala rungula leri va nga cinci nchumu, vakopi va kombise ku tshembeka ka vona ni ndlela leyi va xiximana Rito ra Xikwembu ro kwetsima ha yona.

  •   A swi kanakanisi leswaku Xikwembu lexi nga endla leswaku ku tsariwa Bibele, xi yi sirhelerile leswaku rungula ra yona ri nga cinciwi. d (Esaya 40:8; 1 Petro 1:24, 25) Phela xikongomelo xa Xikwembu hi leswaku vanhu va khale ku katsa na hina namuntlha hi vuyeriwa loko hi yi dyondza. (1 Vakorinto 10:11) Entiyisweni, “swilo hinkwaswo leswi tsariweke enkarhini lowu hundzeke swi tsaleriwe ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.”—Varhoma 15:4.

  •   Yesu ni valandzeri vakwe va tshahe Matsalwa ya Xiheveru va tshunxekile va nga chavi leswaku ku nga va ni leswi cinciweke eka matsalwa wolawo ya xikhale.—Luka 4:16-21; Mitirho 17:1-3.

a Marito lawa a ma nga ri kona eka Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, Latin Vulgate yo sungula, Philoxenian-Harclean Syriac Version kumbe eka Syriac Peshitta.

b Hi xikombiso, ku kumeke matsalwa ya Xigriki yo tlula 5 000 lama vuriwaka Testamente Leyintshwa kumbe Matsalwa Ya Vukreste Ya Xigriki.

c Bibele yi kombisa leswaku hambi ku ri vanhu lava a va yimela Xikwembu a va swi endla swihoxo. Yi ri: “A nga kona munhu la nga dyohiki.”—1 Tihosi 8:46.

d Bibele yi kombisa leswaku hambileswi Xikwembu a xi nga byeli vatsari va Bibele rito hi rito leswi a va fanele va swi tsala, kambe a xi va kongomisa loko va ri karhi va tsala.—2 Timotiya 3:16, 17; 2 Petro 1:21.