Genda ha biroho

Baibuli Ekafurungurwa Rundi Bakagicupura?

Baibuli Ekafurungurwa Rundi Bakagicupura?

 Nangwa. Kulengesaniza ebyahandiikirwe ebiroho hati, hamu n’ebya kara nikyoleka ngu Baibuli tekahindukaga n’obukiraaba ngu kumara emyaka nyingi baikaire nibagikoporra kandi nibagihandiika ha bintu ebihyaka kandi ebirukusiisikara bwangu.

Kinu nikimanyisa ngu batakole ensobi yoona omu kugikoporra?

 Enkumi n’enkumi ez’ebihandiiko bya Baibuli bizoirwe. Bimu halibyo nibyahukana, ekirukwoleka ngu ensobi zikakorwa omu kugikoporra. Enyahukana eyerukukira obwingi teri y’amaani kandi tehindura amakuru g’ebigambo. Baitu haroho embaganiza nke ezizoirwe, kandi nikizooka ngu ezimu zikakorwa kara muno n’ekigendererwa ky’okuhindura amakuru g’obutumwa bwa Baibuli. Tekerezaaho ebyokurorraho binu bibiri:

  1.   Omu 1 Yohana 5:7, omu mpindura za Baibuli ezimu eza kara harumu ebigambo binu: “omu iguru, Isiitwe, Kigambo, na Mwoyo Arukwera: kandi banu basatu bali omu.” Baitu, ebihandiiko ebya kara ebirukwesigwa nibikigumya ngu ebigambo binu tibiri omu bihandiiko ebyabandize. Ebigambo binu bikongerwamu hanyuma. * Enu niyo ensonga habwaki, empindura za Baibuli ez’omu kasumi kanu zibiihamu.

  2.   Ibara lya Ruhanga nirisangwa omu bihandiiko bya Baibuli ebya kara emirundi nyingi muno. Baitu empindura za Baibuli nyingi, omu kiikaro kyalyo zitairemu ebitiinisa nka “Mukama” rundi “Ruhanga.”

Nitukigumya tuta ngu busaho nsobi ezindi ezirukwija kuzoorwa?

 Kasumi kanu, ebihandiiko bingi ebya kara ebirukukwata ha Baibuli bizoirwe, kandi nikisobora kwanguha kurora ensobi. * Kulengesaniza Baibuli enyakuroho kasumi kanu n’ebihandiiko ebi, kyolekere kita ngu ehikire?

  •   Omukugu arukwetwa William H. Green obw’akaba n’abazaaho ebihandiiko eby’Ebyahandiikirwe by’Oruheburaniya (ebikira kwetwa “Endagaano Enkuru”) akagamba ati: “Ninsobora kugamba ntarukutiina ngu busaho ebihandiiko ebindi ebya kara muno ebyakoporoirwe kurungi nka binu.”

  •   Obukuruhika ha Byahandiikirwe by’Oruyonaani, rundi “Endagaano Empyaka,” omukugu ha bya Baibuli arukwetwa F. F. Bruce akahandiika ati: “Obwakaiso oburukwoleka ngu ebihandiiko by’Endagaano Empyaka bihikire bweyongiire kukanya kukira obwakaiso obw’ebihandiiko eby’abahandiiki abandi, kandi busaho n’omu asobora kuteekereza ngu tibihikire.”

  •   Sir Frederic Kenyon, arukumanywa omu kuseruliirizaaho ebihandiiko bya Baibuli ebya kara, akagamba ati: “omuntu n’asobora kukwata Baibuli mu ngaro ze atarukutiina kandi atarukugurukyagurukya ngu akwasire Ekigambo kya Ruhanga, ekimazire emyaka nyingi muno kandi ngu byona ebirumu bihikiire kimu.”

Nsonga ki ezindi eziturukusigikirraho kukigumya ngu Baibuli ekakopoorwa omu mulingo oguhikire?

^ kac. 3 Ebigambo binu tibirukusangwa omu Codex Sinaiticus, the Codex Alexandrinus, the Vatican Manuscript 1209, the original Latin Vulgate, the Philoxenian-Harclean Syriac Version, or the Syriac Peshitta.

^ kac. 5 Ekyokurorraho, hazoirwe ebihandiiko ebirukuhingura omu 5,000 eby’Oruyonaani rundi ebikira kwetwa Endagaano Empyaka rundi Ebyahandiikirwe eby’Ekikristaayo eby’Oruyonaani.

^ kac. 9 Baibuli tebazaaho abaheereza ba Ruhanga ab’omu nsi nkabatakora ensobi. Egamba ngu: “Tiharoho muntu atasisa.”​—1 Ekyabakama 8:​46.

^ kac. 10 Baibuli egamba ngu Ruhanga atagambire abahandiiki ba Baibuli kigambo ha kigambo, baitu akaterekereza ebitekerezo by’abantu abaagihandiikire.​—2 Timoseo 3:​16, 17; 2 Petero 1:​21.