PALI Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi awo ŵakuteŵetera mu vyaru vinyake ivyo vikukhumbikwira ŵapharazgi ŵanandi. Ŵanandi mwa iwo, mbadumbu ŵambura kutengwa. Ŵanyake ŵateŵetera ku vyaru vinyake vyaka vinandi. Ntchivichi chikaŵawovwira kuti ŵasamukire ku vyaru vinyake? Kasi ŵasambira vichi chifukwa cha kuteŵetera mu vyaru ivi? Kasi ŵakujipulika wuli chifukwa chakuteŵetera ku vyaru ivi? Tikachezgapo na ŵadumbu ŵanyake. Para ndimwe mudumbu wambura kutengwa ndipo mukukhumba kuluta ku malo uko kukukhumbikwira ŵapharazgi ŵanandi, tikugomezga kuti nkhani iyi yimovwiraninge. Kweniso tose ŵateŵeti ŵa Chiuta tipindurenge chomene para tingaghanaghanira ivyo ŵakachita.

Kasi mukujikayikira kuti mungakwaniska kukateŵetera ku charu chinyake nga mupayiniya wambura kutengwa? Anita, uyo wali na vyaka vya m’ma 70, wakajikayikiranga chomene. Iyo wakakulira ku England, ndipo wakamba upayiniya wali na vyaka 18. Anita wakuti: “Nkhatemwanga chomene kusambizga ŵanthu vya Yehova, kweni nkhaghanaghanirangapo yayi kuti ningakateŵetera ku charu chinyake. Nkhasambirapo yayi chiyowoyero chinyake ndipo nkhawonanga kuti ningakwaniska yayi kusambira. Apo nkhapokera kalata yakunichemera ku Sukulu ya Giliyadi, nkhaŵa nga nkhulota. Nkhazizwa chomene kuti munthu wambura kumanyikwa nga ndine, nipokere kalata yanthena. Kweni nkhawona kuti, ‘Para Yehova wakuwona kuti ningafiska, mbwe ningakwaniska.’ Pajumpha vyaka 50 sono. Kufuma waka panyengo iyi, nkhuteŵetera nga mishonale ku Japan.” Anita wakutiso: “Chifukwa cha viwemi ivyo nawona na maso ghane, nyengo zinyake nkhuphaliranga ŵasungwana kuti, ‘Nyamurani vikwama vinu na kunilondezga kuti namwe muchiteko ntchito iyo njakukondweska nyengo zose.’ Nili wakukondwa kuti ŵanandi ŵaniyezga.”

Ŵadumbu ŵanandi awo ŵateŵetera mu vyaru vinyake, pakwamba ŵakajikayikiranga. Kweni kasi ŵakachita wuli kuti ŵaŵe na chikanga kusamukira ku charu chinyake?

Maureen uyo wali na vyaka vya m’ma 60, wakuti: “Apo nkhakuranga, nkhakhumbanga kuŵa wakukondwa na kovwira ŵanyake.” Wati waŵa na vyaka 20, wakasamukira ku Quebec, Canada, uko kukakhumbikwiranga ŵapayiniya. Maureen wakatiso: “Pamanyuma nkhapokera kalata yakunichemera ku Sukulu ya Giliyadi, kweni nkhawopanga kuluta ku malo ghachilendo uko kulije ŵabwezi ŵane.” Wakayowoyaso kuti: “Kweniso nkhafipiranga mtima chomene amama awo ŵakapweleleranga adada awo ŵakaŵa ŵalwari. Kanandi usiku nkhapempheranga  kwa Yehova uku nkhulira. Nkhamupemphanga kuti wanovwire umo ningachitira pa nkhani iyi. Nati naŵaphalira ŵapapi ivyo nkhenjerwanga, ŵakanichiska kuti nilute ku sukulu. Nkhawonaso umo mpingo withu ukawovwilira ŵapapi ŵane. Kweniso nkhati nawona umo Yehova wakawovwilira ŵapapi ŵane, nkhaŵa na chigomezgo chose kuti nane wanovwirenge. Nkhanozgeka kuluta ku charu chinyake.” Kwambira mu 1979, Maureen wakateŵetera nga mishonale ku West Africa vyaka vyakujumpha 30. Mazuŵa ghano, Maureen wakupwelelera amama ŵake ku Canada, ndipo wakuteŵetera nga mupayiniya wapadera. Para wakughanaghanira vyaka ivyo wateŵetera ku charu chinyake, iyo wakuti: “Nyengo zose Yehova wakanipanga icho nkhukhumba, kweniso pa nyengo iyo nachikhumbira.”

Wendy, uyo wali na vyaka vya m’ma 60, wakamba upayiniya ku Australia wachali msungwana. Iyo wakuti: “Nkhaŵa na soni ndipo vikanisuzganga kuyowoya na ŵanthu ŵachilendo. Kweni upayiniya ukanovwira chomene kuti niyowoyenge na ŵanthu ŵamitundu yose. Ivi vikanovwira kuti niŵe na chikanga. Pamanyuma, nkhawopanga yayi kuyowoya na ŵanthu. Upayiniya ukanovwira kuti nimugomezgenge chomene Yehova. Nkhamba kuwona kuti ntchakukondweska chomene kuteŵetera ku charu chinyake. Kweniso nkhachemeka na mudumbu wambura kutengwa uyo wakaŵa kuti wateŵetera nga mishonale vyaka vyakujumpha 30 ku Japan. Wakati nkhapharazgepo nayo myezi yitatu. Nati napharazga nayo, khumbo lakuti nkhateŵetere ku charu chinyake likakura.” M’ma 1980, Wendy wakasamukira ku Vanuatu, chilumba icho chili pamtunda wa makilomita 1,770 kumanjiliro gha dazi kwa charu cha Australia.

Wendy wachali ku Vanuatu, ndipo wakuteŵetera ku ofesi yakung’anamura mabuku. Iyo wakuti: “Para nkhuwona umo magulu na mipingo yikupangikira ku vigaŵa vyakutali, nkhukondwa chomene. Ni mwaŵi ukuru chomene kuteŵetera Yehova mu vilumba ivi.”

Kumiko, uyo wali na vyaka vya m’ma 60, wakateŵeteranga nga mupayiniya wanyengo zose ku Japan apo mupayiniya munyake wakasachizga kuti ŵasamukire ku Nepal. Kumiko wakuti: “Mupayiniya munyane wakanipemphanga kanandi waka kuti tisamukire ku charu chinyake, kweni nkhatenge ningafiska yayi. Nkhawopanga kusambira chiyowoyero chachilendo na malo ghachilendo. Nkhaŵavya ndalama zakuti nendere kuluta ku charu chinyake. Apo nkhaghanaghananga icho ningachita kuti nisange ndalama zakwendera, nkhachita ngozi pa njinga yamoto ndipo nkhaŵa mu chipatala. Nkhajifumbanga kuti: “Kwali vinimalirenge wuli? Panyake nilwarenge chomene na kutondeka kukachita upayiniya ku charu chinyake. Kasi ningatondeka kukateŵetera ku charu chinyake chaka chimoza pera? Nkhapemphera kwa Yehova kuti wanovwire.” Kumiko wati wafuma mu chipatala, wakaluta ku Nepal kuti wakawoneko, ndipo pamanyuma iyo na munyake ŵakasamukira kwenekuko.

 Para Kumiko wakughanaghanira uteŵeti uwo wachita pafupifupi vyaka 10 ku Nepal, wakuti: “Masuzgo agho nkhafipanga nagho mtima ghakawoneka yayi na uko ghanjilira. Nkhukondwa chomene kuti nkhasankha kuteŵetera ku malo uko kukukhumbikwira ŵapharazgi ŵanandi. Kanandi para nkhupharazgira banja linyake, ŵanthu ŵakwiza na kutegherezga. Pakwiza ŵanthu 5 panji 6. Nanga ni ŵana ŵachoko ŵakunipempha tumathirakiti twakulongosora vya Baibolo. Ntchakukondweska chomene kupharazga mu chigaŵa icho ŵanthu ŵanandi ŵakutegherezga uthenga uwemi.”

Ŵadumbu ŵambura kutengwa awo tikachezgapo nawo ŵakasangananga na masuzgo. Kasi ŵakachita wuli?

Diane wa ku Canada, wakuti: “Pakwamba chikaŵanga chakusuzga kutalikirana na banja lakwithu.” Pasono wali na vyaka vyakujumpha 60, ndipo wakachita umishonale vyaka 20 ku Ivory Coast (uko pasono ni Côte d’Ivoire). Diane wakuti: “Nkhapempha Yehova kuti wanovwire kuti nitemwenge ŵanthu. Msambizgi wane munyake ku sukulu ya Giliyadi, Mubali Jack Redford, wakatiphalira kuti pakwamba tingakazizwa na ivyo tamuwona, chomenechomene para takumana na ŵanthu awo mbakavu chomene. Kweni iyo wakati: ‘Lekani kuwona ukavu wa ŵanthu, kweni laŵiskani visko vyawo. Wonani umo ŵakuchitira para ŵakupulika uthenga wa mu Baibolo.’ Ivi ndivyo nkhachita ndipo nkhatumbikika chomene. Para nkhupharazga uthenga wa Ufumu, nkhuwona kuti ŵanthu ŵakukondwa chomene.” Ntchivichi chikawovwiraso Diane kuti walutilire kuteŵetera ku charu chinyake? Iyo wakuti: “Ŵanthu awo nkhasambiranga nawo Baibolo ŵakaŵa ŵabwezi ŵane ndipo nkhakondwanga chomene para ŵakusintha na kuŵa ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova. Uko nkhateŵeteranga ndiko kukazgoka kukaya kwane. Nkhasanga ŵamama, ŵadada, ŵakuru na ŵadumbu ŵane ŵauzimu nga umo Yesu wakalayizgira.”—Mrk. 10:29, 30.

Anne, uyo wali na vyaka vyakujumpha 40, wakuteŵetera ku Asia uko ntchito yithu njakukanizgika. Iyo wakuti: “Vyaka vinandi ivyo nateŵetera mu charu chachilendo, nakhalanga na ŵadumbu awo tikakura mwakupambana ndipo tikapambananga vyakuchita. Nyengo zinyake, tikapambananga maghanoghano na kukwiyiskana. Para ivi vyachitika, nkhayezganga kuti niŵamanye makora ŵanyane na kupulikiska umo ŵali kukulira. Kweniso nkhayezganga chomene kuti nilutilire kuŵatemwa na kuŵaghanaghanira. Nkhukondwa chifukwa ivi vikanovwira kuti niŵe na ŵabwezi ŵawemi awo ŵakanovwira kuti nilutilire kuzizipizga pa uteŵeti wane.”

Mu 1993, Ute, wa ku Germany, uyo sono wali na vyaka vyakujumpha 50, wakatumika kukachita umishonale ku Madagascar. Iyo wakuti: “Pakwamba, chikaniŵira  chakusuzga kusambira chiyowoyero chachilendo na kuzgoŵera malo ghakotcha chomene. Chinyake ntchakuti nkhalwaranga maleriya, njoka za munthumbo na matenda ghanyake. Kweni ŵabali na ŵadumbu ŵakanovwira chomene. Ŵadumbu na ŵana ŵawo, kweniso awo nkhasambiranga nawo Baibolo, ŵakanovwira chomene kuti nisambire chiyowoyero. Mishonale munyane wakanovwiranga chomene para nalwara ndipo wakanipweleranga. Kweni kuluska vyose, Yehova wakanovwiranga chomene. Nyengo zose nkhalombanga kwa Yehova na kumuthulira vyose ivyo nkhwenjerwa navyo. Para namupempha nkhalindiliranga mwakuzika kuti nyengo yiliyose wanizgorenge. Nyengo zinyake pakajumphanga mazuŵa ghachoko waka, ndipo nyengo zinyake myezi. Yehova wakanovwiranga pa suzgo lililose.” Ute wateŵetera ku Madagascar vyaka 23.

Waliyose uyo wali kuteŵeterapo uko kukhumbikwira wovwiri wakutumbikika chomene. Ŵadumbu ŵambura kutengwa awo ŵakuteŵetera ku vyaru vinyake nawo ŵakuyowoya kuti munthu wakusanga vitumbiko vinandi para wakuteŵetera ku charu chinyake. Kasi ŵakutumbikika wuli?

Heidi, wa ku Germany, uyo sono wali na vyaka vyakujumpha 70, wateŵetera nga mishonale ku Ivory Coast kufuma mu 1968. Iyo wakuti: “Nkhukondwa chomene para nkhuwona ŵana ŵane ŵauzimu ‘ŵakulutilira kwenda mu unenesko.’ Ŵanthu ŵanyake awo nkhasambiranga nawo Baibolo, sono mbapayiniya ndipo ŵanyake mbalara mu mpingo. Ŵanandi ŵakunichema amama panji agogo. Yumoza wa ŵalara aŵa na banja lake ŵakuniwona kuti tili kubabika bele limoza. Ntheura Yehova wanipa mwana mwanalume, mkamwana, na ŵazukuru ŵatatu.”—3 Yohane 4.

Karen wa ku Canada, uyo sono wali na vyaka vyakujumpha 70, wateŵetera ku West Africa vyaka vyakujumpha 20. Iyo wakuti: “Uteŵeti wa umishonale wanovwira chomene kuŵa na mtima wakujipeleka, wachitemwa, ndiposo wakuzikira. Kweniso kuteŵetera na ŵabali na ŵadumbu ŵa mu vyaru vyakupambanapambana kukanovwira kuti niwonenge vinthu mwakwenelera. Nkhasambira kuti pali nthowa zinandi za kuchitira vinthu. Kweniso natumbikika chomene chifukwa nili na ŵabwezi pa charu chose chapasi. Ubwezi withu ukulutilira nangauli umoyo na uteŵeti withu wasintha.”

Margaret, wa ku England, uyo wali na vyaka vyakujumpha 70, wakateŵetera nga mishonale ku Laos. Iyo wakuti: “Kuteŵetera ku charu chinyake kukanovwira kuwona umo Yehova wakuguzira ŵanthu ŵamitundu yose kweniso awo ŵali na mikhaliro yakupambanapambana. Ivi vikakhozga chomene chipulikano chane. Vikanovwira kuti niŵe na chigomezgo chose kuti Yehova ndiyo wakulongozga gulu lake ndipo khumbo lake lizamufiskika nadi.”

Ŵadumbu ŵambura kutengwa awo ŵakuteŵetera ku vyaru vinyake ŵali na lumbiri luwemi pa uteŵeti wawo. Ŵakwenera kulumbika chomene. (Ŵeru. 11:40) Kweniso chakukondweska ntchakuti, ŵadumbu ŵanandi ŵachali kujipeleka. (Sal. 68:11) Kasi imwe mungakwaniska kukateŵetera ku charu chinyake nga mbadumbu awo talongosora mu nkhani iyi? Para mungajipeleka, ‘muchetenge na kuwona kuti Yehova ni muwemi.’—Sal. 34:8.