Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

UMO MUNGAŴIRA ŴAKUKONDWA

Kugowoka

Kugowoka

Mwanakazi munyake zina lake Patricia wakati: “APO NKHAŴA MWANA NKHAPULIKANGA ŴANTHU ŴAKUTUKANA NA KUKALIPIRANA. Ntheura nane nkhagowokeranga yayi ŵanyane. Nkhati nakura, para ŵanthu ŵanibudira nkhaluwanga luŵiro yayi ndipo nkhatondekanga kugona.” Munthu wakukondwa yayi ndipo wakuŵa na umoyo uwemi yayi para wakukhalira waka kukwiya panji kusunga chakusingo. Nakuti kafukufuku munyake wakulongora kuti awo ŵakugowokera yayi ŵanyawo . . .

  • Ndikuti ŵakuzomerezga kuti ukali unange ubwezi wawo, na kwamba kujipatura

  • Ŵakukaŵa yayi kukhuŵara, kufipa mtima panji kusuzgika maghanoghano

  • Ŵakuŵika waka maghanoghano pa ivyo vili kubudika ndipo ŵakukondwaso yayi na umoyo

  • Ŵakujipulika kuti ŵakutondeka kulondezga fundo za Chiuta

  • Ŵakusuzgika maghanoghano ndipo umoyo wawo ukuŵa pangozi, ndipo ŵangalwara BP, nthenda yamtima, kupulika vyakuŵinya mu thupi nga ni mutu na nyamakazi. *

KASI KUGOWOKA NI VICHI? Kugowoka nkhuluwirathu ivyo munthu wakubudira na kuleka kumusungira chakusingo panji kughanaghana vyakuwezgera. Nkhuzomerezga viheni yayi panji kuvichepeska panjiso kuwona waka nga kuti viheni vindachitike. M’malo mwake, kugowoka kwanadi kukufuma mu mtima kulongora kuti munthu wakukhumba mtende kweniso kuti ubwezi wake na munyake ulutilire.

Kweniso para munthu wagowoka vikulongora kuti ngwakupulikiska. Uyo wakugowoka ndikuti wakumanya kuti tose tili ŵakwananga ndipo tikubudiska mu kayowoyero na vyakuchita. (Ŵaroma 3:23) Pakuyowoya za kugowokera, Baibolo likuti: “Lutilirani kuzizipizgirana na kugowokerana na mtima wose usange munthu wali na chifukwa chakudandawulira na munyake.”—Ŵakolose 3:13.

Nakuti kugowokera ntchigaŵa cha chitemwa icho “chikukakilira ŵanthu pamoza.” (Ŵakolose 3:14) Kuyana na ivyo vili kulembeka pa webusayiti ya Mayo Clinic, kugowokera ŵanyithu kukovwira kuti . . .

  • Tiŵe na umoyo uwemi, ŵalusungu, ŵakupulikiska kweniso ŵachiwuravi kwa uyo watibudira

  • Tighanaghanenge makora na kuŵa paubwezi na Chiuta

  • Tileke kwenjerwa chomene na kuleka kuŵa ŵakali

  • Tileke kusuzgika chomene maghanoghano

KUJIGOWOKERA WAMWENE. Magazini yinyake yikati “nangauli ntchakusuzga kujigowokera, kweni ntchakuzirwa chomene kuti munthu waŵe na umoyo uwemi.” (Disability & Rehabilitation) Kasi chingamovwirani ntchivichi kuti mujigowokerenge?

  • Lekani kukhazga kuti muchitenge viwemi pera, kweni zomerani kuti waliyose wakubudiska.—Mupharazgi 7:20

  • Sambiranipo kanthu para mwabuda kuti machero muzakaleke kuwerezgaposo

  • Zikirani; masuzgo na vizgoŵi vinyake viheni vikutora nyengo kuti vimare.—Ŵaefeso 4:23, 24

  • Muchezgenge na ŵanthu awo ŵangamukhozgani, ŵakumughanaghanirani viwemi kweniso mbalusungu, ndipouli ŵaŵe ŵakuti ŵangamuphalirani unenesko para mwabudiska.—Zintharika 13:20

  • Para mwakhuŵazga munyake, phepiskani mwaluŵiro. Para mukulondezga mtende, muŵenge na mtende wamumaghanoghano.—Mateyu 5:23, 24

BAIBOLO LINGAMOVWIRANI!

Patricia uyo tamuzunura mu nkhani iyi wati wasambira Baibolo, wakasambiraso kugowokera. Iyo wakati: “Nkhamba kuŵa na mtende mu mtima chifukwa nkhaleka ukali. Nkhusuzgikaso yayi maghanoghano panji kupangiska ŵanyake kusuzgika maghanoghano. Baibolo likuti Chiuta wakutitemwa ndipo wakutikhumbira viwemi.”

Mwanalume munyake zina lake Ron wakati: “Palije icho ningachita kuti nisinthe ivyo ŵanyake ŵakughanaghana panji umo ŵakuwonera vinthu. Kweni ningasintha umo ine nkhuwonera vinthu. Nkhakhumbanga mtende, ntheura nkheneranga kuleka kusungira waliyose chakusingo. Nkhamba kuwona kuti palije ubali pakati pa mtende na kusungira munthu chakusingo. Nkhawona kuti vingachitika yayi kuti panyengo yimoza niŵe pa mtende na kusungira ŵanyane chakusingo. Sono nili na njuŵi yituŵa.”

^ ndime 8 Uko kwafuma fundo izi: Pa mawebusati gha Mayo Clinic na Johns Hopkins Medicine kweniso mu magazini yakuti Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology.